جستجوی پیشرفته
بازدید
4626
آخرین بروزرسانی: 1399/09/18
خلاصه پرسش
در آیه‌ی «یسْخَرُونَ مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ الَّذِینَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ یوْمَ الْقِیامَة»، می‌فرماید کفار به تمسخر مؤمنان می‌پرداختند و در ادامه بیان شده است که افراد باتقوا در قیامت، بالاتر از کافران هستند. چرا در فراز اول از افراد باایمان یاد شده و در فراز بعدی به وضعیت افراد باتقوا اشاره شده است؟
پرسش
خداوند در سوره‌ی بقره، آیه‌ی 212 میفرماید کافران مؤمنان را مسخره می‌کنند. سپس می‌فرماید: پرهیزکاران در قیامت بالاتر از آنان هستند. در این آیه بین ایمان و تقوا چه ربطی وجود دارد؟ و چرا در ادامه از الَّذِینَ آمَنُوا استفاده نشده است؟
پاسخ اجمالی

بر اساس تعالیم و آموزه‌های دینی، ایمان تنها زمانی ارزشمند است که همراه باتقوا و عمل صالح باشد ، و فرد بی‌تقوا در واقع مؤمن واقعی نیست.[1] با این مقدمه به بیان آیه اشاره شده در پرسش می‌پردازیم:

«زُینَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا الْحَیاةُ الدُّنْیا وَ یسْخَرُونَ مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ الَّذِینَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ یوْمَ الْقِیامَةِ ...»؛[2] زندگی دنیا برای کافران زینت داده شده است؛ از این‌رو افراد باایمان را مسخره می‌کنند، در حالی‌که پرهیزکاران در قیامت بالاتر از آنان هستند.

همانگونه که مشاهده شد خداوند در این آیه ابتدا می‌فرماید: «وَ یسْخَرُونَ مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا » کفار، مؤمنان را مسخره می‌کنند، اما در ادامه‌ی آیه به متّقین اشاره می‌کند و می‌فرماید: «وَ الَّذِینَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ یوْمَ الْقِیامَةِ». در مورد علت عدول از «الَّذِینَ آمَنُوا» به «الَّذِینَ اتَّقَوْا» در این آیه، اقوالی وجود دارد:

  1. آیه اشاره به آن دارد که ایمان بدون عملی که انسان را به درجه تقوا نرساند، فایده‌ای ندارد و او را به رضوان خدا نمی‌رساند؛[3] و لذا این آیه، مؤمنان را برای رسیدن به مقام متّقین تشویق می‌کند.[4] به عبارت دیگر، کافران هر فردی که ادعای ایمان می‌کند(چه ایمانش واقعی باشد و چه منافقانه) را مورد تمسخر قرار می‌دادند، اما این تنها مؤمنان باتقوا هستند که در روز قیامت بالاتر از کفار قرار می‌گیرند، وگرنه مدعیان منافق ایمان – حتی اگر مورد تمسخر کافران نیز قرار گرفته باشند - در درجه پایین‌‌تر از کافران و در پایین‌ترین مرتبه جهنم هستند. «إِنَّ الْمُنَافِقِینَ فِی الدَّرْکِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ».[5]
  2. ممکن است «الَّذِینَ اتَّقَوْا» عطف بر «الَّذِینَ آمَنُوا» باشد و آیه «فَوْقَهُمْ یوْمَ الْقِیامَةِ» حال از «الَّذِینَ آمَنُوا» باشد؛ به این معنا که کافران هم مؤمنان و هم پرهیزگاران را مورد تمسخر قرار می‌دهند و اگر در دنیا گاهی مؤمنان و متّقین زیر حکم منافقان باشند، در آخرت، هم از حیث حکم و هم از حیث منزلت و شرافت، مؤمنان و پرهیزکاران بر کافران برتری دارند.[6]

بنابر این تفسیر، عدولی در این آیه وجود ندارد.

  1. برای فصاحت بیشتر و جلوگیری از تکرار کلمه‌ی ایمان، از کلمه‌ی تقوا (که به نوعی مترادف با آن است) استفاده شده است.[7]

 


[1]. «جایگاه پرهیزکاران در قیامت»، 85318؛ «پذیرفتن اعمال پرهیزکاران»، 60706؛ «مورد تمسخر واقع شدن کفار توسط مؤمنان در قیامت»، 111026.

[2]. بقره، 212.

[3]. فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج 6، ص 369، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، 1420ق؛ خطیب، عبدالکریم، التفسیر القرآنی للقرآن، ج 1، ص 234، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.

[4]. اندلسی، ابو حیان محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، تحقیق، محمد جمیل، صدقی، ج 2، ص 355، بیروت، دار الفکر، 1420ق.

[5]. نساء، 145.

[6]. گنابادی، سلطان محمد، تفسیر بیان السعادة فی مقامات العبادة، ج 1، ص 191، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، 1408ق.

[7]. البحر المحیط فی التفسیر، ج ‏2، ص  355.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا خداوند روح انسان را از قسمت پا به سمت حلقوم قبض می‌‌کند؟
    20174 درایه الحدیث 1391/08/14
    ۱. این‌که روح از پایین یعنی از قسمت پا به سمت بالا از بدن انسان خارج می‌شود، در قرآن کریم نیز به آن اشاره شده است؛ مانند: «فَلَوْ لا إِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ»[1] یعنى جان هنگامی که به حلقوم و گلو رسید و نزدیک ...
  • آیا پیامبر(ص) و امامان(ع) هم شب قدر برایشان مشخص نبود؟
    18558 درایه الحدیث 1392/05/09
    بنابر تحقیق و جست‌وجو؛ سخنی از پیامبر اسلام(ص) نقل نشده است که فرموده باشند از شب قدر اطلاعی ندارند؛ زیرا پیامبر اسلام(ص) و امامان(ع) تا حدودی علم گذشته و آینده نزدشان است،[1] اما بنابر مصالحی در برخی از موارد، همه جزئیات یک حقیقت و ...
  • آیا خون آمدن عضوی از بدن هنگام غسل، غسل را باطل می کند؟
    68943 Laws and Jurisprudence 1389/11/02
    پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:خیر. فقط باید در حین غسل، بدن نجس باقی نمانده و بر همه جای پوست بدن، آب برسد. پس اگر با فشار دادن عمل خون ریزی برای لحظه ای خون متوقف شود و غسل انجام پذیرد، غسل ...
  • چرا خداوند به مسلمانان توصیه می‌کند که به خدایان دروغین کفار و مشرکان ناسزا نگویند؟
    19452 تفسیر 1396/12/19
    خداوند در قرآن کریم به مسلمانان توصیه می‌کند تا به بت‌ها و خدایان دروغین کفار و مشرکان ناسزا نگویند، به این دلیل که بعد از این ناسزاگویی، کافران نیز واکنش نشان داده و به خدا ناسزا می‌گفتند؛ از این‌رو پروردگار در آن موقعیت زمانی و مکانی، مسلمانان را ...
  • آیا ولایت پیامبران(ع) با هم فرق داشت؟
    8732 نبوت عامه 1396/02/10
    با توجه به این‌که از یک‌سو «ولایت» دارای معانی و درجات مختلفی می‌باشد، و از سوی دیگر «نبوت» نیز دارای درجات و مقامات است؛ لذا دامنه‌ی ولایت انبیا(ع) بر اساس درجات نبوت و مقام‌های معنوی آنان قبض و بسط خواهد یافت. توضیح این‌که: از یک‌سو؛ ولایت از ریشه ...
  • آیا روزه برای مریضی که روزه برایش ضرر دارد واجب است ؟
    28215 Laws and Jurisprudence 1387/03/30
    بر طبق فتوای مراجع تقلید و علمای اسلام، روزه گرفتن بر مریضی که روزه برای او ضرر قابل توجهى‏ دارد واجب نیست.[1] قرآن در این باره می فرماید: "هر کس از شما بیمار یا مسافر باشد تعدادى از روزهاى دیگر را (روزه بدارد)"[2]. اما باید توجه داشت که ...
  • زندگی‌نامه حجیر بن جندب که روز عاشورا در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، را بیان نمایید.
    2885 تاريخ بزرگان 1399/06/17
    در برخی منابع کهن که نام شهدای کربلا را ذکر می‌کند از شهیدی به نام حجیر بن جندب یاد می‌کند که روز عاشورا در راه مکتب امام حسین(ع) به شهادت رسید.[1] اما جز این گزارش مختصر، نام وی در دیگر کتاب‌های تاریخی و ...
  • چرا امر به معروف و نهی از منکر واجب شده تا همه خود را موظف بدانند به اجبار مرا به راه راست هدایت کنند؟
    5048 امر به معروف و نهی از منکر 1391/09/08
    بیشترین توصیه‌ای که در مورد امر به معروف و نهی از منکر شده، ناظر به روابط دوستانه‌ای است که میان مؤمنان برای ارتقای معنوی‌شان برقرار است. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ ...
  • حروف مشبهة بالفعل چه ویژگی‌هایی دارند؟
    25001 لغت شناسی 1397/08/26
    بر اساس نظر مشهور ادباء، حروف مشبهة بالفعل پنج حرف بوده[1] که بر سر مبتدا و خبر وارد می‌شوند. این حروف عبارت‌اند از: إنَّ، أنَّ، لیت، لکنَّ، لعلَّ. عمل اصلی این حروف، منصوب نمودن مبتدا به عنوان «اسم» و مرفوع نمودن خبر به عنوان ...
  • کیفیت تشریع حجاب در اسلام چگونه بوده است؟
    20971 Laws and Jurisprudence 1389/10/22
    قبل از اسلام زنان براى حضور در اجتماع از پوشش مناسبی برخوردار نبودند. اسلام با ظهور خود، تکلیف این مسئله را معلوم کرد. احکام و محدوده حجاب زنان در آیات سوره های" احزاب" و "نور"  مطرح شده است. دستوراتی که در خصوص زنان در آیات سوره نور آمده ...

پربازدیدترین ها