به لحاظ شرعی هر مردی با هر زنی می‌تواند ازدواج کند، مگر اینکه دلیل شرعی (از جمله آیه قرآن یا روایت) موردی را استثنا کرده باشد.

از جمله روایات اهل بیت(ع) که درباره ازدواج مرد با برادرزاده و خواهرزاده همسرش، به ما رسیده و مشهور فقهای شیعه نیز بدان عمل نموده‌اند،[1] دو روایت موثق زیر از امام باقر(ع) است:

عن أبی جعفر(ع): « لا تزوج ابنة الأخ و لا ابنة الأخت علی العمة و لا علی الخالة إلا بإذنهما، و تزوج العمة و الخالة علی ابنة الأخ و ابنة الأخت بغیر إذنهما ».[2]

خواهرزاده و برادرزاده را نمی‌توان با داشتن عمه و خاله آنان به همسری درآورد مگر آنکه آنان اجازه دهند، اما در جهت مقابل، اگر انسان قصد ازدواج با عمه و خاله همسرش را داشته باشد، نیاز به کسب اجازه از همسر نیست.

سمعت أبا جعفر(ع) یقول: « لا تنکح المرأة علی عمتها و لا علی خالتها إلا بإذن العمة و الخالة ».[3]

نمی‌توان زنی را هووی عمه و خاله‌اش کرد، مگر آنکه آن دو اجازه دهند.

بر اساس این روایات از نظر فقه شیعه، صحت عقد ]چه دائم و چه موقت[ برادر زاده و خواهر زاده همسر پس از عقد عمه و خاله، مشروط بر آن است که قبلاً عمه و خاله رضایت داده و یا بعد رضایت دهند.^[4]

شایان ذکر است، شاید حکمت این حکمِ تعبدی آن باشد که معمولا خاله و عمه نسبت به خواهر و برادرزاده خویش دارای جایگاه و صمیمیتی ویژه هستند و چه بسا خاله و عمه نتوانند آنان را به عنوان هووی خویش تحمل کنند و از طرفی هم وجود رابطه عاطفی بین آنها مانع از اظهار این امر باشد.

[1]. عاملى، سید محمد حسین ترحینى، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، ج‌6، ص: 261، دار الفقه للطباعة و النشر، قم، چهارم، 1427 ه‍ ق.

[2]. کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏5 ؛ ص424، دار الکتب الإسلامیة - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.

[3]. الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج‏5 ؛ ص445، ح 11.

[4]. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‏2، ص 896، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق؛ بر گرفته از نمایه 13886.