دعای صباح از دعاهای شناخته شده‌ای است که در مجموعه‌های دعائی اخیر وجود دارد و گزارش شده است که توسط پیامبر اسلام(ص) به امام علی(ع) آموخته شده است.[1]

این دعا را در منابع قابل دست‌رسی که قبل از بحار الانوار نگاشته شده است نیافتیم، اما علامه مجلسی(ره) با استناد به چند مطلب، این دعا را از نقل می‌کند:

1. این دعا در کتاب «مصباح» تألیف «سید بن باقی(قرن هفتم)» نقل شده است.[2]

2. به نسخه‌‌ای از این دعا که محمد اصبهانی(جد مادری علامه مجلسی) بر علامه نورالدین علی بن عبدالعالی کرکی قرائت می‌کرد، دست یافت.[3]

3. در تألیفی از «یحیی بن قاسم علوی(قرن هفتم)» ادعا شده است نسخه‌ای از این دعا به خط کوفی توسط خود امام نگاشته شده است.[4]

البته با تمام این شواهد، علامه ادعا نکرد که این دعا از دعاهای معتبر است، اما با این وجود بیشتر آنچه در این دعا آمده منطبق با آموزه‌های قرآنی و روایی بوده و در دعاهای دیگر تکرار شده است. علاوه بر این نمی‌توان فرازی از آن‌را یافت که مخالفت صریح با باورهای دینی داشته باشد؛ از این‌رو خواندن آن به قصد رجاء و ورود ان‌شاء‌ الله دارای اجر و پاداش است.

زمان خواندن دعای صباح

علامه مجلسی به خواندن این دعا بعد از نماز صبح سفارش کرد، اما سید بن باقی به خواندن آن پس از نافله صبح توصیه کرده است. در هر حال، خواندن آن در هرکدام از این دو زمان اعلام شده، شایسته پاداش است.[5]

فضیلت دعای صباح

با آن‌که در برخی کتبی که اخیراً تألیف شده و نیز در برخی سایت‌ها، روایاتی از ائمه(ع) - از جمله امام رضا(ع) - در مورد ویژگی‌ها و فضیلت‌های این دعا نقل شده است، ‌اما با جست‌وجویی که در منابع معتبر داشتیم، به روایتی در این زمینه دست نیافتیم.

متن دعای صباح

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ اللَّهُمَّ یا مَنْ‏ دَلَعَ‏ لِسَانَ‏ الصَّبَاحِ‏ بِنُطْقِ تَبَلُّجِهِ وَ سَرَّحَ قِطَعَ اللَّیلِ الْمُظْلِمِ بِغَیاهِبِ تَلَجْلُجِهِ وَ أَتْقَنَ صُنْعَ الْفَلَک الدَّوَّارِ فِی مَقَادِیرِ تَبَرُّجِهِ وَ شَعْشَعَ ضِیاءَ الشَّمْسِ بِنُورِ تَأَجُّجِهِ ...».

البته دعای صباح دارای برخی کلمات دشوار و نیازمند به تبیین و تفسیر است که یافتن معنای آن نیاز به دقت و مراجعه بیشتری دارد، اما در منابعی که این دعا را نقل کرده‌اند - از جمله بحار الانوار - اعلام نشده است که این دعا، ویژه خواص بوده و عامه مردم نباید آن‌را بخوانند. البته گفتنی است؛ بهتر است انسان دعایی را بخواند که مفاهیم آن تا حدودی برایش قابل درک باشد.[6]

[1]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 84، ص 342، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[2]. همان، ج ‏91، ص 246.

[3]. همان، ج ‏91، ص 246 – 247.

[4]. همان، ج ‏91، ص 247.

[5]. همان، ج ‏84، ص 353.

[6]. «ذکر و انواع آن»، 7741؛ «ذکر و یاد خدا در تمام حالات»، 70803؛ «ذکر خدا»، 42399؛ «دعاها و ذکرهای بین الطلوعین»، 80128.