خدای تعالی در قرآن کریم، درباره همه پیامبران و از جمله پیامبر اسلام(ص) و همه امت‌ها از جمله امتى که در عصر پیامبر(ص) می‌زیسته‏اند، قانونی کلى بیان کرده است:[1] «وَ لِکُلِّ أُمَّةٍ رَسُولٌ فَإِذا جاءَ رَسُولُهُمْ قُضِی بَینَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا یظْلَمُونَ»؛[2] براى هر امّتى، رسولى است پس هنگامى که رسولشان به سوى آنان بیاید، به عدالت در میان آنها داورى می‌شود و ستمى به آنها نخواهد شد.
به عبارتی، پس از آمدن رسول و تبلیغ رسالت و اتمام حجت، رفتار عادلانه‌ای با مردم خواهد شد. مؤمنان سعادتمند شده و کافران به مجازات خواهند رسید و هیچ فردی مظلوم نخواهد شد.
«امت» به معنای «گروه و جماعت» است،[3] و همان‌گونه که هم تجمعی دو سه نفره را می‌توان گروه نامید و هم تمام انسان‌ها و نیز جوامع نژادی، جغرافیایی، وابسته به زمان و ...، امت نیز دارای مصادیق متفاوت است و یک پیامبر می‌تواند تنها برای یک روستا باشد، و یک پیامبر برای همه جهانیان. البته این خدا است که محدوده رسالت هر کدام از آنها را مشخص می‌کند.[4]
از این‌رو، پیامبران الهی بسیار بودند، ولی برخی از آنها مأمور به دعوت نبوده و گروهی نیز که مأمور به دعوت بودند، در دو دسته تقسیم می‌شدند؛ پیامبران اولو العزم که پنج نفر بودند: نوح(ع)، ابراهیم(ع)، موسى(ع)، عیسى(ع)، محمد(ص) که هر کدام ناسخ سابق و داراى شرع جدید، و دسته دیگر، مأمور به دعوت شریعت دسته اول بودند؛ پیامبرانی؛ مانند هود، صالح، اسحاق، اسماعیل، یعقوب، یونس، یوسف، لوط، شعیب، داود، سلیمان، زکریّا، یحیى و غیر اینها، و بسا در یک عصر بر هر طائفه و قبیله و شهر و روستایی رسولانى بودند.[5]
البته هر پیامبری به طور طبیعی در میان یک گروه و در منطقه‌ای مشخص برانگیخته می‌شود و هدایت‌گری‌اش را باید از همان‌جا آغاز کند و طبیعی است که باید هم‌زبان آنان باشد تا بتواند با آنان ارتباط مناسبی برقرار کند، اما دایره پیامبری او می‌تواند گسترده‌تر از زمان و مکان ارزیابی شود. پیامبران بسیاری بعد از انذار و دعوت قومی که بین آنان مبعوث شده‌اند، اگر برایشان امکان داشت، به دعوت مردمی از مناطق دیگر و با زبان‌های دیگر نیز پرداخته‌اند.
بنابراین، پیامبر اسلام(ص) آخرین پیامبر خدا و مبعوث بر همه جهانیان است.[6] همچنین قرآن کریم، کتاب هدایت براى همه مردم جهان است.[7] همه امت‌ها از اهل هر زبان و ملت، باید به او ایمان بیاورند و به دین او گردن نهند. آنان که از پذیرش دین او به هر بهانه سر باز زنند، خود را محروم کرده و از سعادت آخرت که نتیجه عمل به دستور و باور به معارف این دین است، خویش را دور ساخته‌اند. چنان‌که در قرآن درباره این‌که پیامبر اسلام، برای همه جهانیان مبعوث شدند، می‌خوانیم:
«اى مردم! دلیل روشن از طرف پروردگارتان براى شما آمد و نور آشکارى به سوى شما نازل کردیم».[8]
بگو: «اى مردم! من فرستاده خدا به سوى همه شما هستم»‏.[9]
«تو را جز براى همه مردم نفرستادیم تا [آنها را به پاداش‌هاى الهى] بشارت دهى و [از عذاب او] بترسانى، ولى بیشتر مردم نمی‌دانند».[10]
«و این امّت شما امّت واحدى است و من پروردگار شما هستم پس، از مخالفت فرمان من بپرهیزید».[11]

---