بر اساس صریح آیات قرآن، خدای متعال از همه چیز ما آگاه است، حتی آن‌چیزی که در ذهن ما می‌گذرد: «یَعْلَمُ خَائنَةَ الْأَعْینُ‌ِ وَ مَا تُخفِى الصُّدُور»؛[1] او چشم‌هایى را که به خیانت می‌گردد و آنچه را سینه‌‌ها پنهان مى‌دارند، مى‌داند.
بنابر این قطعاً خداوند از خواسته‌ها و نیات ما آگاهی کامل دارد. اما برای رسیدن به این حقیقت، خداوند به انسان عقل و نیروهای ادراکی داد تا انسان با نگاه به جهان هستی و ظرایف آنها، به عظمت و علم بی‌کران خداوند پی ببرد، و اگر انسان بدرستی از این ابزارهای ادراکی استفاده کند، به وجود و دانش بی‌پایان خداوند، یقین پیدا می‌کند،[2] و به عبارتی برای پیدا کردن یقین به خدا نیازی به معجزه نیست، بلکه معجزه برای موارد خاص است.[3] درخواست حضرت ابراهیم(ع) که در آیه 260 سوره بقره بدان اشاره شده، به تصریح موجود در همان آیه برای تحصیل ایمان و علم یقینی نبود، زیرا حضرتشان در همان زمانی که این درخواست را مطرح می‌کرد دارای ایمان و یقین بود، اما ایشان با چنین درخواستی به دنبال مراتب بالاتری از یقین یعنی «مقام شهود» و «عین الیقین» و یا «حق الیقین» بود.[4] و از آن‌جا که خداوند می‌دانست حضرت ابراهیم(ع) در طول سالیان متمادی مبارزه با طاغوت‌های بیرونی و خواهش‌های نفسانی، توانسته بود زمینه و مقدمات تحصیل حق الیقین را در خویش ایجاد کند، درخواستشان را پذیرفت؛ در همین راستا هرکس مقدمات دریافت حق الیقین را در خود ایجاد کند و تلاش‌های لازم را در این زمینه انجام دهد، خداوند به او نیز چنین مقامی خواهد داد. به بیان دیگر، چنین دعا و درخواستی از خداوند در صورتی پذیرفته می‌شود که همراه با عمل مناسب با آن باشد.[5]   

---