لطفا صبرکنید
بازدید
7956
7956
آخرین بروزرسانی:
1396/08/14
کد سایت
fa79990
کد بایگانی
97659
نمایه
رضایت شوهر از همسرش
طبقه بندی موضوعی
درایه الحدیث|روابط زن و شوهر
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
«برای یک زن، هیچ شفیعى نزد پروردگار وجود ندارد که کارسازتر از رضایت شوهرش باشد». آیا این روایت معتبر است؟ آیا منظور، تنها رضایت جنسی است؟
پرسش
در جایی خواندم که می‌گوید: «لا شفیع للمرأة أنجح عند ربها من رضا زوجها»؛ آیا این حدیث معتبر است؟ آیا منظور از رضایت شوهر، تنها رضایت جنسی است؟
پاسخ اجمالی
عبارت موجود در پرسش، بخشی از یک حدیث طولانی است که مرحوم شیخ صدوق (م 381ق) در کتاب «الخصال»[1] با این سند و متن آورده است: «احمد بن حسن قطّان، از حسن بن علی عسکری، از ابوعبدالله محمد بن زکریا، از جعفر بن محمد بن عماره، از پدرش، از جابر بن یزید جعفی، از امام باقر(ع) نقل می‌کند:
«...لَا شَفِیعَ لِلْمَرْأَةِ أَنْجَحُ عِنْدَ رَبِّهَا مِنْ رِضَا زَوْجِهَا...».
الف. بررسی سند روایت
1. احمد بن حسن قَطّان: اگرچه در کتابهای رجالی شرح حالش نیامده است، اما به‌واسطه اعتماد فراوان شیخ صدوق به ایشان به‌طوری که ده‌ها روایت را از او مستقیماً نقل کرده است، می‌توان قائل به وثاقتش شد.
2. حسن بن علی عسکری: مجهول است و نمی‌دانیم چگونه شخصیتی است.
3. محمد بن زکریا: وی محمد بن زکریا بن دینار از بزرگان اصحاب امامیه در بصره بود که کتابهای متعددی نگاشته است.[2]
4. جعفر بن محمد بن عماره و پدرش: اطلاعی از این پسر و پدر در کتب رجالی وارد نشده است.
5. جابر بن یزید جعفی: اگر چه توسط برخی به نحوی تضعیف شده،[3] اما قول به توثیق وی خالی از وجه نیست.[4]
بنابراین، سند این روایت به دلیل وجود افراد مجهولی که در آن وجود دارد، از اعتبار کافی برخوردار نیست.
ب. بررسی متن و محتوای روایت
همان‌طور که بیان شد؛ این روایت طولانی را مرحوم شیخ صدوق نقل کرد که در آن احکام و سنن مخصوص به بانوان ذکر شده است.
در مضمون و محتوای این روایت، روایات متعدد دیگری بیان شده است که می‌توان اجمالاً آن بخش از این روایت که در پرسش بدان اشاره شده را تأیید کرد. کلینی(م 329ق) در کتاب بابی آورده است، با عنوان «حق زوج بر همسر خود»[5] که در آن به وظایف زن در مقابل شوهرش اشاره شده است.[6] در این دسته از روایات آمده است که رضایت شوهر از همسر خود، حتی در قبولی برخی از اعمال عبادی همسر نقش دارد، و پرواضح است که رضایتی مراد روایات است که بر مبنای عقل و شرع و عرف باشد. پس اگر خواسته مرد، مطابق عقل و شرع و عرف باشد، رضایت او در این‌باره از نظر روایات بسیار مهم شمرده شده است، اما اگر شوهر از همسرش در مواردی که مخالف عقل، شرع و یا عرف جامعه اسلامی است ناراضی باشد، نمی‌توان روایات را به این موارد نیز گسترش داد.
با توجه به مطالب پیش‌گفته؛ روایتی که در سؤال آمده نیز از این قاعده مستثنا نیست و مضمون و محتوای آن درباره رضایت شوهر از همسر خود در تمام زوایای زندگی است و منحصر به مسائل جنسی نیست.[7]
«...لَا شَفِیعَ لِلْمَرْأَةِ أَنْجَحُ عِنْدَ رَبِّهَا مِنْ رِضَا زَوْجِهَا...».
الف. بررسی سند روایت
1. احمد بن حسن قَطّان: اگرچه در کتابهای رجالی شرح حالش نیامده است، اما به‌واسطه اعتماد فراوان شیخ صدوق به ایشان به‌طوری که ده‌ها روایت را از او مستقیماً نقل کرده است، می‌توان قائل به وثاقتش شد.
2. حسن بن علی عسکری: مجهول است و نمی‌دانیم چگونه شخصیتی است.
3. محمد بن زکریا: وی محمد بن زکریا بن دینار از بزرگان اصحاب امامیه در بصره بود که کتابهای متعددی نگاشته است.[2]
4. جعفر بن محمد بن عماره و پدرش: اطلاعی از این پسر و پدر در کتب رجالی وارد نشده است.
5. جابر بن یزید جعفی: اگر چه توسط برخی به نحوی تضعیف شده،[3] اما قول به توثیق وی خالی از وجه نیست.[4]
بنابراین، سند این روایت به دلیل وجود افراد مجهولی که در آن وجود دارد، از اعتبار کافی برخوردار نیست.
ب. بررسی متن و محتوای روایت
همان‌طور که بیان شد؛ این روایت طولانی را مرحوم شیخ صدوق نقل کرد که در آن احکام و سنن مخصوص به بانوان ذکر شده است.
در مضمون و محتوای این روایت، روایات متعدد دیگری بیان شده است که می‌توان اجمالاً آن بخش از این روایت که در پرسش بدان اشاره شده را تأیید کرد. کلینی(م 329ق) در کتاب بابی آورده است، با عنوان «حق زوج بر همسر خود»[5] که در آن به وظایف زن در مقابل شوهرش اشاره شده است.[6] در این دسته از روایات آمده است که رضایت شوهر از همسر خود، حتی در قبولی برخی از اعمال عبادی همسر نقش دارد، و پرواضح است که رضایتی مراد روایات است که بر مبنای عقل و شرع و عرف باشد. پس اگر خواسته مرد، مطابق عقل و شرع و عرف باشد، رضایت او در این‌باره از نظر روایات بسیار مهم شمرده شده است، اما اگر شوهر از همسرش در مواردی که مخالف عقل، شرع و یا عرف جامعه اسلامی است ناراضی باشد، نمی‌توان روایات را به این موارد نیز گسترش داد.
با توجه به مطالب پیش‌گفته؛ روایتی که در سؤال آمده نیز از این قاعده مستثنا نیست و مضمون و محتوای آن درباره رضایت شوهر از همسر خود در تمام زوایای زندگی است و منحصر به مسائل جنسی نیست.[7]
[1]. صدوق، محمد بن علی، خصال، ج 2، ص 585 و 588، قم، دفتر نشر اسلامی، 1362 ش.
[2]. نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، ص 346، قم، دفتر نشر اسلامی، 1365ش.
[3]. همان، ص 128.
[4]. حلّی، حسن بن یوسف، الخلاصه، ص 35، نجف، دار الذخائر، 1411ق.
[5]. «حق الزوج علی المرأة»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 5، ص 506، تهران، اسلامیه،1407 ق.
[6]. البته وظایف شوهر نسبت به زن نیز در روایات ذکر شده است؛ نک: خصال، ج 2، ص 567؛ «وظایف زن و شوهر نسبت به یکدیگر»، 850.
[7]. در برخی روایات اشاره شده اگر شوهر از همسرش ناراضی و عصبانی باشد نماز او مورد قبول واقع نمی‌شود و اشاره‌ای به علت عصبانیت نکرده است، و از همین می‌توان تعمیم گفته شده را نتیجه گرفت؛ یعنی رضایت و نارضایتی شوهر در تمام زوایای زندگی مراد روایات است. نک: کافی، ج 5، ص 507، ح 5.
نظرات
