جستجوی پیشرفته
بازدید
24584
آخرین بروزرسانی: 1396/04/04
خلاصه پرسش
چند دقیقه به اذان مغرب مانده بود که از فردی شنیدم که اذان شده و با اعتماد به سخن او افطار کردم. آیا روزه‌ام باطل است؟
پرسش
با سلام؛ چند دقیقه مانده به اذان مغرب بود که پدرم رادیو را روشن کرد و به اشتباه فکر کرد که اذان شده است، و به من گفت که اذان شده و من آب نوشیدم، آیا روزه من باطل است؟ چرا؟
پاسخ اجمالی
مراجع تقلید در حکم این مسئله می‌گویند:
اگر روزه‌‌دار[1] به گفتۀ کسى که می‌گوید مغرب شده افطار کند، و بعد بفهمد مغرب نبوده و نباید افطار می‌کرده، بیشتر فقها معتقدند که روزه‌‌اش باطل است. پس اگر خبر دهنده فردی مورد اعتماد بوده، فقط قضاى روزه کافی است، ولی اگر سخن وی قابل اطمینان نبوده، علاوه بر قضا، دادن کفاره[2] نیز واجب است.[3]
فقها درباره علت این حکم، چنین نگاشته‌‌اند:
با توجه به این‌که روزه‌‌دار تا قبل از یقین به دخول مغرب، جایز نیست افطار کند، اگر خبر دهنده قابل اعتماد نباشد، بدون حجت شرعی افطار کرده است، پس علاوه بر قضای آن روز، کفاره (افطار عمدی) نیز بر وی واجب خواهد بود، مگر این‌که جاهل به حکم بوده و خیال کند خبر هر کسی در این زمینه حجت است، که در این صورت فقط قضای روزه واجب است.[4]
ولی اگر خبر دهنده قابل اعتماد باشد، برخی از علما گفته‌‌اند نه کفاره واجب است و نه قضای روزه؛[5] چرا که روزه‌‌دار حجت شرعی برایش پیدا شده و به وظیفه‌‌اش عمل کرده است. اما این سخن پذیرفته نیست؛ زیرا حکم نمودن بر طبق حجت شرعی، حکمی ظاهری است و مربوط به جایی است که واقع آشکار نباشد، لکن وقتی کشف خلاف صورت گرفت و واقع روشن گردید، آن حکم ظاهری اعتباری نخواهد داشت. پس با توجه به این‌که، چنین فردی در طول روز (قبل از مغرب) افطار کرده است، روزه‌‌اش باطل است، هر چند به این جهت که عملش از روی عمد نبوده، کفاره ندارد.[6]
گفتنی است؛ حکم مذکور، با توجه به نظر مشهور علمای شیعه مبنی بر وجوب نگه‌داشتن روزه تا وقت مغرب است. پس اگر فقیهی،[7] - از روی ادله شرعی – نگه‌داشتن روزه را صرفاً تا وقت غروب آفتاب واجب بداند و روزه‌‌داری که مقلد وی است، پس از غروب آفتاب - و قبل از مغرب - روزه‌‌اش را افطار کند، روزه‌‌اش صحیح خواهد بود.[8]
بنابراین، در فرض سؤال، فردی که با فاصله کمی، قبل از مغرب افطار نموده – در حالی‌که مرجع تقلیدش نگه‌داشتن روزه تا وقت مغرب را واجب می‌داند – می‌تواند در این مسئله، به مرجعی که روزه را صرفاً تا غروب آفتاب واجب شمرده، رجوع کند، که در این صورت، روزه‌‌اش صحیح بوده و قضا و کفاره‌‌ای بر عهده‌‌اش نیست.[9]

[1]. آیات عظام گلپایگانى، بهجت، صافى، نورى، زنجانی و سبحانی: (روزه‌‌داری که می‌تواند وقت را تشخیص دهد).
[2]. جهت آگاهی در این زمینه، ر. ک:  1965 (کفارۀ روزه).
[3]. امام خمینى، سید روح اللّٰه، توضیح المسائل (محشّٰى - امام خمینى)، ج ‌1، ص 934، م 1673، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ هشتم، 1424ق؛ سبحانى، جعفر، رساله توضیح المسائل، ص 324، م 1333، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، چاپ سوم، 1429ق؛ وحید خراسانى، حسین، توضیح المسائل، ص 322، م 1681، قم، مدرسه امام باقر (ع)، چاپ نهم، 1428ق؛ ر. ک: رساله آموزشی مقام معظم رهبری، قسمت کفاره روزه.
[4]. ر. ک: خویى، سید ابو القاسم، موسوعة الإمام الخوئی، ج‌21، ص 422 - 423، قم، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی ره، چاپ اول، 1418ق؛ بنى فضل، مرتضى، مدارک تحریر الوسیلة (الصوم)، ص 223، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ اول، 1422ق؛ حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقى، ج ‌8، ص 390، قم، مؤسسة دار التفسیر، چاپ اول، 1416ق.
[5]. عاملى، محمد بن على، مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، ج‌6 ، ص 94، مؤسسه آل البیت (ع)، بیروت، اول، 1411ق.
[6]. ر. ک: موسوعة الإمام الخوئی، ج‌21، ص 423؛ مستمسک العروة الوثقى، ج ‌8، ص 390.
[7]. مانند آیات عظام بهجت و مکارم شیرازی.
[8]. ر. ک: پاسخ 2157.
[9]. البته، چنانچه مرجع تقلید مکلف در این مسئله فتوا داده باشد، در صورتی می‌تواند رجوع کند که مرجع کنونی و مرجعی که می‌خواهد به وی رجوع کند را مساوی بداند.
 
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا شیعیان معتقدند که خداوند توسط جبرئیل به امام علی وحی نازل کرد، ولی اشتباهاً به پیامبر اکرم رسیده؟
    14304 شیعه آماج تهمتها 1388/12/19
    در پاسخ به این پرسش، توجه به نکاتی ضروری به نظر می رسد. الف. مهم ترین چیزی که برای یک محقق فرق و مذاهب لازم است این است که نخست از ...
  • قطب، اوتاد، ابدال، نجباء و صلحاء چه کسانی هستند؟
    54384 انسان کامل 1394/12/27
    عناوین نامبرده شده(قطب، اوتاد، ابدال، نجباء و صلحاء) از اصطلاحاتی است که در برخی کتاب‌های عرفانی آمده است و اشاره به مقاماتی دارد که اهل عرفان در مورد اهل سیر و سلوک و عرفان عملی بر می‌شمارند. اصرار و تأکید بر روی این اصطلاحات هر چند در کتاب‌های ...
  • آیا ارزش معنوی صدقه، متناسب با توانایی مالی فرد سنجیده می‌شود؟
    12575 انفاق و قرض الحسنه 1393/08/22
    در ارزش‌گذاری یک عمل، عوامل بسیاری دخالت دارند؛ مانند اخلاص، کمیت، سختی عمل و... بنابر این اگرچه کمیت و مقدار عمل نیز در ارزش‌گذاری اعمال دخالت دارد، امّا بدون شک میزان و ارزش واقعی بر اساس اخلاص و پاکی خود عمل است. خداوند می‌فرماید: آن‌کس که مرگ و ...
  • در صورتی که چند نفر به زنا کردن مردی شهادت داده و پس از اجرای حکم از شهادت خود برگردند دیه فرد معدوم بر عهده کیست؟
    9117 Laws and Jurisprudence 1388/08/10
    سؤال شما به دفاتر مراجع ارسال گردید و تا این لحظه پاسخ های زیر دریافت گردید:دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):باید دیه کامله در میان چهار نفر تقسیم شود و به صاحبان خون داده شود.دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مدظله العالی):این ...
  • آیا در روایات توصیه شد که بدن خود را با روغن‌های گیاهی ماساژ دهیم؟
    3012 حدیث 1402/06/20
     چرب‌کردن بدن با روغن‌های گیاهی، و مالش و یا ماساژ بدن با آنها، روشی است که از گذشته‌های دور در میان بسیاری از جوامع یکی از روش‌های درمان و یا کاهش‌دهنده بیماری‌ها مورد استفاده قرار گرفته و برخی موارد آن امروزه نیز در پزشکی نوین مورد تأیید قرار گرفته است.در ...
  • معنای «رجب» چیست؟
    39644 دیگر موارد 1397/03/19
    «رجب»؛ نام نهمین ماه از ماه‌های قمری است. بر اساس آنچه در کتب لغوی آمده، این ریشه در موارد «بزرگ‌داشت چیزی از روی هیبت آن» مورد استفاده قرار می‌گیرد. و این ماه را نیز از آن رو رجب نامیده‌اند که در دوران جاهلیت، آن‌را بزرگ شمرده و جنگ ...
  • تفسیر آیات 97 تا 99 سوره نساء چیست؟
    15089 تفسیر 1391/12/07
    در شأن نزول آيه 97 سوره نساء،[1] مفسران گفته‌‏اند؛ عده‌ای از مسلمانان كه به ظاهر شهادتين گفته بودند، با وجود این‌که قدرت داشتند از مكه به مدينه هجرت كنند، اما مهاجرت نكردند! زمانی كه رؤساى قريش به طرف بدر براى جنگ با مسلمانان می‌آمدند ...
  • نقش خانواده در گسترش آسیب‌‌های اجتماعی چگونه است؟
    18639 روش شناسی 1392/02/29
    خانواده، کوچک‌ترین نهاد اجتماعى است که اساس و زیرساخت واحدهاى بزرگ‌تر به شمار می‌رود. میزان موفقیت و سهمى که افراد براى ایفاى نقش در واحدهاى بزرگ اجتماعى ایفا می‌کنند بستگى تام به نحوه رشد و تربیت و شکوفایى‏استعدادهاى آنها در کانون مقدس خانواده دارد. خانواده در مسیر ...
  • آیا خلاف قانون کشور عمل کردن مشکل شرعی دارد؟
    28822 رعایت مقررات و قوانین 1391/12/10
    تخلف از قوانین و مقررات نظام اسلامی جائز نیست اما در فرض مثال، چنانچه شرایط معامله رعایت گردد معامله باطل نیست (یعنی فروشنده مالک پول شده و خریدار هم صاحب آن جنس می‌شود)، اما کسی که اقدام به این عمل می‌کند، مرتکب گناه شده است.ضمائم:پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به ...
  • معنای شعایر اسلامی چیست؟ و شعایر اسلامی از دیدگاه قرآن چگونه است؟
    39427 تفسیر 1389/12/26
    شعایر اسلامی، مکان ها و نشان هایی می باشند که خدا آنها را برای عبادت قرار داده و انسان را به یاد خدا می اندازد. برای نمونه، صفا و مروه در قرآن کریم، دو مکان و علامت برای عبادتند که در مراسم حج خدا در آن ...

پربازدیدترین ها