قبل از اختراع برق، برای روشن کردن منازل، محافل و ... از وسایلی، مانند شمع استفاده می‌شد؛ از این‌رو برخی مسلمانان با اهدای شمع، به روشنایی مساجد و مزارها در شبان‌گاه کمک کرده و از این راه ثوابی برای خود ذخیره می‌کردند، اما بعد از اختراع برق، شمع، آن اثر و استفاده خود را از دست داده و امروزه تنها به صورت نمادین، گاه در برخی مراسم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
البته در روایتی وارد شده است[1]: وقتى امام باقر(ع) رحلت فرمود، امام صادق(ع) دستور دادند که (همیشه) شب‌ها در آن خانه‏اى که پدرشان ساکن بودند، چراغى روشن باشد و تا هنگامى که امام صادق(ع) از دنیا رفتند، این چنین بود. پس از آن‌حضرت، امام کاظم(ع) نیز در مورد محل مسکونى پدرشان همان دستور را دادند تا زمانى که آن‌حضرت(ع) را (به دستور هارون) به عراق بردند و پس از آن دیگر معلوم نشد که چه پیش آمد».[2]
بر فرض ثبوت این روایت، باید گفت ظاهر این خبر دلالت بر استحباب روشن کردن چراغ در خانه‌ای که امام(ع) در آن‌جا از دنیا رفته است، دارد و این حکم را می‌توان به حرم امامان(ع)، امام‌زادگان و صلحا[3] و در تمام زمان‌ها[4] و به تمام وسایل روشنایی از جمله شمع سرایت داد.
بنابراین، هر چند امروزه، از شمع جهت ایجاد روشنایی، کمتر استفاده می‌شود، ولی استفاده از آن در قبرستان‌ها و مراسم مذهبی تا جایی که به اسراف کشیده نشود اشکالی ندارد؛ همان‌طور که در برخی فعالیت‌های هنری نیز از آن استفاده می‌شود؛ لذا در استفتا از دفتر برخی مراجع نیز، روشن کردن شمع در شام غریبان امام حسین(ع) بدون اشکال بیان شده است.[5]
همچنین اگر بکارگیری شمع، به تدریج صورتی از شکل‌های متنوع در مراسم عزاداری قرار گیرد و نمادی جهت اظهار حزن و اندوه باشد، می‌تواند وجه شرعی پیدا کرده[6] و حتی دارای ثواب نیز باشد.

---