1. بر اساس مبانی منطقی بی‌گمان «متواترات» از «یقینیات» بوده،[1] و معروف و مشهور بین اهل منطق این است که «متواترات» از اقسام «بدیهی یقینی» است، اما از سخن برخی چنین بر‌می‌آید که هر چند «متواترات» از اقسام «یقینیات» است، ولی از «بدیهیات» نیست، بلکه از نوع «یقینیات نظری» است؛[2] بنابراین در این نگاه، وجود شخصیت‌های تاریخی گرچه بدیهی نیستند، اما یقینی هستند.
2. یکی از دلایل بر وجود شخصیت تاریخی نبی اکرم(ص) تواتر است؛ یعنی تعداد افراد گزارش دهنده از وجود آن‌حضرت از موافقان و مخالفان ایشان در طول تاریخ به گونه‌ای است که احتمال توافق آنها بر کذب داده نمی‌شود.
3. هر چند تواتر یک دلیل مهم بر وجود شخصیت تاریخی نبی اکرم(ص) است؛ اما تنها دلیل  وجود آن حضرت نیست؛ بلکه دلایل متعددی بر وجود آن حضرت می‌توان اقامه کرد؛ زیرا آن‌حضرت دارای آثار وجودی متعددی است که می‌تواند برای تمام افراد در همه‌ی ادوار تاریخ، دلیل و گواه بر وجود ایشان باشند.
 این آثار را می‌توان به دو دسته محسوس و غیر محسوس تقسیم کرد، چنان‌که هر یک نیز دارای اقسامی است که به صورت خلاصه بیان می‌کنیم:
الف) آثار حسی و محسوس:
آثار محسوسی که از معجزات حسی پیامبر(ص) محسوب می‌شود، نمونه‌های فراوانی دارد که دو نمونه آن‌را ذکر می‌کنیم:
1. تعیین قبله‌ی شهر مدینه(مسجد النبی)؛ زیرا آن‌حضرت در موقع تأسیس مسجد النبی در فاصله‌ای بیش از چهارصد کیلومتر با مکه، بدون این‌که از وسیله‌ای استفاده کند قبله‌ی مسجد را تعیین کردند: «قبله مدینه طیبه، معجزه فعلى باقى رسول الله (ص) است که بدون إعمال آلات رصدى نجومى، و قواعد هیوى، و یا در دست داشتن زیج و دیگر منابع طول و عرض جغرافیائى، آن‌را در غایت دقت و استواء تعیین کرد و به سوى کعبه ایستاد و فرمود: «محرابى على المیزاب»[3]... قبله مدینه آن‌چنان که پیغمبر اکرم(ص) به سوى آن نماز خوانده است تا امروز به حال خود باقى است، و دانشمندان ریاضى بزرگ به قواعد ریاضى قبله مدینه را چنان یافتند که رسول الله آن‌را بدون إعمال قواعد ریاضى و آلات رصدى و اطلس‌هاى طول و عرض بلاد و مانند آنها یافته است، و این ممکن نیست مگر به وحى و الهام ملکوتى. از مدینه تا مکه به مسافت قریب صد فرسنگ است. هیچ کس نقل نکرده است که رسول الله به قواعد ریاضى و آلات نجومى توسل جسته باشد، با این‌که در مراقبت به تمام احوال و اوضاع آن‌جناب اهتمامى اکید و شدید داشتند، چنان‌که کتب سیر شهودى عادل‌اند، و «شمائل محمدیه» ترمذى بر گفتار ما حجتى قاطع است که پنجاه و چهار باب است حتى بابى در نعلین و بابى در انگشترى آن‌جناب است، مردمى که تا در وصف نعلین و انگشترى پیغمبر اکرم بابى تنظیم و تبویب کرده‌اند، اگر در تحصیل سمت قبله مدینه و بناى دیوار غربى مسجد آن براى تعیین ظهر آلات و ادوات ریاضى و کتب فن بکار برده بود، مى‌نگاشتند».[4]
2. یکی دیگر از معجزات حسی پیامبر(ص) بناى دیوار مسجد النبی بر روی خط نصف النهار است که الگوى رهنمون استنباط و اختراع مسائل ریاضى ظل که از آن تعبیر به مماس و تانژانت مى‌کنند شده است.[5]
به عبارت روشن‌تر، یکى از امورى که پس از تعیین قبله مدینه به اعجاز رسول الله(ص) ذکر آن اهمیت بسزا دارد، تعیین زوال ظهر به دستور آن‌حضرت است. براى تعیین خط نصف النهار راه‌هاى گوناگون با إعمال قواعد هیوى و هندسى و آلات رصدى است. اما رسول اکرم (ص) در مدینه مسجد ساخت، اعنى بناى دیوار مسجد پیغمبر به دستور آن حضرت بود که دیوار طرف غرب را درست محاذى دائره نصف النهار، یعنى در سطح آن بناء نهاد، و به مردم تفهیم کرد تا زوال ظهر را از روى آن تشخیص دهند».[6]
البته از پیامبر آثار محسوس عادی نیز به جای مانده است؛ مانند: داشتن مقبره‌ی، وجود مساجد و اماکن متعدد در مکه و مدینه که محل عبادت و حضور آن‌حضرت بوده است.
ب) آثار معنوی و غیر محسوس:
1. «قرآن کریم»: قرآن بزرگ‌ترین اثر معنوی، غیر محسوس وجود پیامبر اکرم(ص) و معجزه ابدی آن‌حضرت است.[7]
2. «سخنان حکیمانه»: یکی دیگر از معجزات معنوی پیامبر(ص) و از آثار وجودی آن‌حضرت سخنان حکیمانه آن‌حضرت است که کتاب‌هایی روایی و تاریخی از ایشان نقل کرده‌اند. به بیان حافظ شیرازی:

ستاره‌ای بدرخشید و ماه مجلس شد
دل رمیده ما را رفیق و مونس شد
نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت
به غمزه مسئله آموز صد مدرس شد.[8]

---