لطفا صبرکنید
بازدید
6673
6673
آخرین بروزرسانی:
1397/06/17
خلاصه پرسش
مختصری از زندگی زکریا بن آدم که در شهر قم مدفون است را ارائه کنید؟
پرسش
مختصری از زندگی زکریا بن آدم که در شهر قم مدفون است را ارائه کنید؟
پاسخ اجمالی
ائمه اطهار(ع)، یاران و اصحابی داشتهاند که به جهت موقعیت معنوی و علمی بالا، مردم را به آنها ارجاع میدادند و حتی در مواردی آنان را مایه برکت منطقهای دانستهاند که در آنجا اقامت داشتهاند. «زکریّا بن آدم» یکی از این شخصیتها است. پدربزرگ او «عبدالله بن سعد اشعری قمّی» است.[1] زکریا بن آدم، از یاران امام صادق(ع) و امام رضا(ع)، محدّث، مورد وثاقت و از موقعیت و جایگاه والایی برخوردار بوده است.[2] او را در زمره اصحاب امام جواد(ع) نیز به شمار آوردهاند.[3]
روایات زیر نشانگر جایگاه معنوی زکریا نزد امام رضا(ع) میباشد:
1. زکریّا بن آدم میگوید: به امام رضا(ع) عرض کردم که میخواهم از شهرم مهاجرت کنم، زیرا افراد نادان در آنجا زیاد شدهاند؛ حضرت رضا(ع) فرمود: «این کار را انجام نده؛ زیرا بلا از اهل قم به جهت وجود تو دور میشود، همانگونه که بلا از اهالی بغداد به جهت وجود موسی بن جعفر(ع) دور میشود».[4]
2. علی بن مسیّب به امام رضا(ع) گفت: محل زندگی من از شما بسیار دور است و امکان دسترسی به شما همیشه برای من فراهم نیست؛ مسائل دینی خود را از چه کسی جویا شوم؟ فرمود: «از زکریّا بن آدم قمى که مورد اعتماد دین و دنیا است». گفت: پس از بازگشت خدمت زکریا بن آدم میرسیدم و هر چه احتیاج داشتم از او میپرسیدم.[5]
زکریّا بن آدم، یک سال با امام رضا(ع) از مدینه به مکّه براى حجّ مشرّف شد و همراه آنحضرت بود تا مکّه.[6]
زکریّا بن آدم در زمان حیات امام جواد(ع) درگذشت. پس از وفات وی، امام در نامهای، درباره او نوشت: «یادم آمد از قضاى خدا در مورد زکریا بن آدم. خداوند، او را مشمول رحمت خویش قرار دهد در روزی که زاده شد و روزی که مُرد و روزی که زنده مبعوث خواهد شد. او در دوران زندگیاش عارف، معتقد و پایبند به حق زیست و پیوسته کارى که مورد رضاى خداى و پیامبر بود، انجام میداد. او -که رحمت خدا بر او باد- در حالی از دنیا رحلت نمود که پیمانی را نشکست و حکمی را تبدیل نکرد. پس خدا به او پاداش نیّت و جزاى کوشش کردارش را عطا کند».[7]
«زکریا بن آدم»، پس از رحلت، در مکانی نسبتاً نزدیک به مرقد مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) در شهر محل سکونت و وکالت و فعالیتش؛ یعنى قم، مدفون شد که مکان دفن ایشان امروزه به نام «قبرستان شیخان» معروف است.
روایات زیر نشانگر جایگاه معنوی زکریا نزد امام رضا(ع) میباشد:
1. زکریّا بن آدم میگوید: به امام رضا(ع) عرض کردم که میخواهم از شهرم مهاجرت کنم، زیرا افراد نادان در آنجا زیاد شدهاند؛ حضرت رضا(ع) فرمود: «این کار را انجام نده؛ زیرا بلا از اهل قم به جهت وجود تو دور میشود، همانگونه که بلا از اهالی بغداد به جهت وجود موسی بن جعفر(ع) دور میشود».[4]
2. علی بن مسیّب به امام رضا(ع) گفت: محل زندگی من از شما بسیار دور است و امکان دسترسی به شما همیشه برای من فراهم نیست؛ مسائل دینی خود را از چه کسی جویا شوم؟ فرمود: «از زکریّا بن آدم قمى که مورد اعتماد دین و دنیا است». گفت: پس از بازگشت خدمت زکریا بن آدم میرسیدم و هر چه احتیاج داشتم از او میپرسیدم.[5]
زکریّا بن آدم، یک سال با امام رضا(ع) از مدینه به مکّه براى حجّ مشرّف شد و همراه آنحضرت بود تا مکّه.[6]
زکریّا بن آدم در زمان حیات امام جواد(ع) درگذشت. پس از وفات وی، امام در نامهای، درباره او نوشت: «یادم آمد از قضاى خدا در مورد زکریا بن آدم. خداوند، او را مشمول رحمت خویش قرار دهد در روزی که زاده شد و روزی که مُرد و روزی که زنده مبعوث خواهد شد. او در دوران زندگیاش عارف، معتقد و پایبند به حق زیست و پیوسته کارى که مورد رضاى خداى و پیامبر بود، انجام میداد. او -که رحمت خدا بر او باد- در حالی از دنیا رحلت نمود که پیمانی را نشکست و حکمی را تبدیل نکرد. پس خدا به او پاداش نیّت و جزاى کوشش کردارش را عطا کند».[7]
«زکریا بن آدم»، پس از رحلت، در مکانی نسبتاً نزدیک به مرقد مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) در شهر محل سکونت و وکالت و فعالیتش؛ یعنى قم، مدفون شد که مکان دفن ایشان امروزه به نام «قبرستان شیخان» معروف است.
[1]. نجاشی، احمد بن علی، فهرست أسماء مصنفی الشیعة(رجال نجاشی)، ص 174، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ ششم، 1365ش.
[2]. همان؛ طوسى، محمد بن حسن، رجال الطوسی(الأبواب)، ص 210، 358، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ سوم، 1427ق.
[3]. رجال الطوسی، ص 375؛ مامقانى، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، ج 28، ص 199، قم، موسسة آل البیت(ع)، چاپ اول، 1431ق.
[4]. مفید، محمد بن محمد، الإختصاص، ص 87، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1413ق
[5]. همان.
[6]. قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال، ج 3، ص 1741، قم، دلیل ما، چاپ اول، 1379ش؛ ر. ک: حلی، حسن بن علی بن داود، الرجال، ص 159، دانشگاه تهران، چاپ اول، 1342ش؛ علامه حلى، حسن بن یوسف، خلاصة الأقوال فی معرفة أحوال الرجال، ص 75، نجف اشرف، دار الذخائر، چاپ دوم، 1411ق.
[7]. الإختصاص، ص 87؛ إختیار معرفة الرجال(رجال الکشی)، ص 595.
نظرات