لطفا صبرکنید
بازدید
11769
11769
آخرین بروزرسانی:
1397/09/08
کد سایت
fa91254
کد بایگانی
108006
نمایه
سفارش به کم نوشیدن آب در روایات و تعارض آن با علم پزشکی
طبقه بندی موضوعی
خوردن و آشامیدن
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
روایاتی که سفارش میکنند تا کم آب بنوشیم، آیا ناهمخوان با دانش پزشکی روز نیست؟
پرسش
در روایت آمده است کم آب بنوشید که هر مرضی را تقویت میکند. آیا این روایت با علم امروز که اثبات کرده هر فرد حداقل در روز نیاز به هفت لیوان آب دارد، تناقض دارد؟
پاسخ اجمالی
در مورد نوشیدن آب زیاد دو دسته از روایات وجود دارد:
الف) در تعدادی از آنها نوشیدن آب زیاد مورد نکوهش قرار گرفته است.
امام صادق(ع) در این زمینه فرمود: «خواب بسیار، ناشی از آشامیدن آب زیاد است که آن نیز ناشی از پرخوری است. این دو امر سبب سنگینی نفس میشود و دل را تیره و سخت میکند و از خشوع و تفکر باز میدارد».[1] «از نوشیدن آب زیاد پرهیز کنید که ریشه همه بیماریها است».[2] «اگر مردم کمتر آب بنوشند، بدنشان مقاوم میشود. پیامبر(ص) اگر غذاى چرب میل میفرمود: کم آب مىآشامید. پرسیدند یا رسول اللَّه(ص) کم آب مىخورید؟ فرمود براى هضم غذا بهتر است».[3]
ب) در مقابل روایاتی وجود دارد که نوشیدن زیاد آب را سفارش میکند:
امام کاظم(ع): «من از خوردن آب بسیار لذت میبرم».[4]
امام رضا(ع): «خوردن آب زیاد بعد از صرف غذا مانعى ندارد...».[5]
جمع بین روایات
در جمعبندی بین روایات باید گفت:
1. کمی و زیادی نوشیدن آب، موضوعی نسبی است و روایاتی که نوشیدن زیاد آب را نکوهش میکنند، میتواند ناظر به افرادی باشد که حتی از حداکثر میزان لازم برای بدن - که امروزه در دانش پزشکی مشخص شده است - نیز بیشتر مینوشیدند.
2. توصیه به نوشیدن آب فراوان برای کسانی است که مزاجی گرم دارند و نکوهش خوردن آب زیاد در مورد بیشتر مردمی است که مزاجی سرد و یا متعادل دارند.
3. آب باید با میل و رغبت خورده شود و تا حد امکان از خوردن آب در زمانی که تمایلی به آن وجود ندارد، خودداری شود.
4. در یک زمان کوتاه - به عنوان نمونه در چند دقیقه - مصرف آب زیادی نداشت، بلکه خوردن آب را به صورت تدریجی و در طول شبانهروز انجام داد، که در این صورت هم تأثیر و هم لذّتش بیشتر خواهد بود.[6]
5. این امر بستگی به وزن، میزان فعالیت، درجه حرارت بدن افراد و گرم بودن هوا دارد.[7]
به هر حال بر اساس دانش پزشکی امروز، نوشیدن بیش از حد آب نیز مانند کم نوشیدن آنها دارای مضرّاتی است و آنچه از جمعبندی روایات به دست میآید نیز با این یافتههای پزشکی منافاتی ندارد.
الف) در تعدادی از آنها نوشیدن آب زیاد مورد نکوهش قرار گرفته است.
امام صادق(ع) در این زمینه فرمود: «خواب بسیار، ناشی از آشامیدن آب زیاد است که آن نیز ناشی از پرخوری است. این دو امر سبب سنگینی نفس میشود و دل را تیره و سخت میکند و از خشوع و تفکر باز میدارد».[1] «از نوشیدن آب زیاد پرهیز کنید که ریشه همه بیماریها است».[2] «اگر مردم کمتر آب بنوشند، بدنشان مقاوم میشود. پیامبر(ص) اگر غذاى چرب میل میفرمود: کم آب مىآشامید. پرسیدند یا رسول اللَّه(ص) کم آب مىخورید؟ فرمود براى هضم غذا بهتر است».[3]
ب) در مقابل روایاتی وجود دارد که نوشیدن زیاد آب را سفارش میکند:
امام کاظم(ع): «من از خوردن آب بسیار لذت میبرم».[4]
امام رضا(ع): «خوردن آب زیاد بعد از صرف غذا مانعى ندارد...».[5]
جمع بین روایات
در جمعبندی بین روایات باید گفت:
1. کمی و زیادی نوشیدن آب، موضوعی نسبی است و روایاتی که نوشیدن زیاد آب را نکوهش میکنند، میتواند ناظر به افرادی باشد که حتی از حداکثر میزان لازم برای بدن - که امروزه در دانش پزشکی مشخص شده است - نیز بیشتر مینوشیدند.
2. توصیه به نوشیدن آب فراوان برای کسانی است که مزاجی گرم دارند و نکوهش خوردن آب زیاد در مورد بیشتر مردمی است که مزاجی سرد و یا متعادل دارند.
3. آب باید با میل و رغبت خورده شود و تا حد امکان از خوردن آب در زمانی که تمایلی به آن وجود ندارد، خودداری شود.
4. در یک زمان کوتاه - به عنوان نمونه در چند دقیقه - مصرف آب زیادی نداشت، بلکه خوردن آب را به صورت تدریجی و در طول شبانهروز انجام داد، که در این صورت هم تأثیر و هم لذّتش بیشتر خواهد بود.[6]
5. این امر بستگی به وزن، میزان فعالیت، درجه حرارت بدن افراد و گرم بودن هوا دارد.[7]
به هر حال بر اساس دانش پزشکی امروز، نوشیدن بیش از حد آب نیز مانند کم نوشیدن آنها دارای مضرّاتی است و آنچه از جمعبندی روایات به دست میآید نیز با این یافتههای پزشکی منافاتی ندارد.
[1]. منسوب به جعفر بن محمد ع(امام ششم)، مصباح الشریعة، ص 45، بیروت، اعلمی، چاپ اول، 1400ق.
[2]. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 157، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق.
[3]. همان.
[4]. برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، محاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین، ج 2، ص 571، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.
[5]. محاسن، ج 2، ص 572.
[6]. ر.ک: مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 63، ص 455، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
نظرات