«وادی السلام» نام قبرستانی میان دو شهر کوفه و نجف است که امروزه عملاً تبدیل به یک شهر شده‌اند.
«وادی» به معنای مکانی است که آب در آن‌جا سرازیر می‌شود[1] و «سلام» که یکی از نام‌های خدا است.[2]
این قبرستان در حال حاضر از سمت جنوب به حرم امام علی(ع) و خیابان اصلی نجف به سمت کوفه و از سمت شرق به جاده نجف به سمت کربلا و از شمال به منطقه حی المهندسین و غرب به دریای سابق نجف محدود می‌گردد.
بر اساس روایتی، پیامبر اسلام(ص) به امام علی(ع) فرمود: «... مِیعَادُ مَا بَینِی وَ بَینَک وَادِی‏ السَّلَام‏...»؛[3] وعده‌گاه میان من و تو وادی السلام است. اگرچه ممکن است این وادی السلام ناظر به جایگاهی معنوی باشد، اما از آن‌جا که امام علی(ع) در همین منطقه به خاک سپرده شده، بعید نیست که در این سخن پیامبر(ص)، نیم نگاهی به قبرستان وادی السلام نیز باشد.
به هر حال در مورد قداست این قبرستان روایات فراوانی نقل شده است:
1. امام علی(ع) فرمود: ارواح مؤمنان در این قبرستان جمع می‌شوند و هیچ مؤمنی نیست که در منطقه‌ای از مناطق زمین از دنیا برود، مگر به روح او گفته می‌شود به وادی السلام ملحق شو، و همانا وادی السلام قسمتی از زمین «بهشت عدن» است.[4]
2. امام علی(ع) هنگام نگاه کردن به بیابان پشت کوفه فرمود: چقدر زیبا هستی و چقدر درون تو خوش‌بو است! خدایا قبر مرا در این سرزمین قرار ده.[5]
3. امام علی(ع) هر گاه تصمیم به خلوت کردن با خود می‌گرفت، به سمت منطقه غری(نجف فعلی) می‌رفت. روزی در آنجا بود که مردی را مشاهده نمود که از سمت بیابان سوار بر شتر به همراه جنازه‌ای به آن طرف می‌آید. امام از او پرسید: از کجا می‌آیی؟ و این جنازه کیست؟ آن مرد پاسخ داد: این جنازه پدرم است که می‌خواهم در این سرزمین دفن نمایم. امام علی(ع) از او پرسید: چرا او را در شهر خودت دفن نکردی؟ گفت: پدرم وصیت کرد که این جا دفنش کنم و گفت: در این سرزمین، مردی به خاک سپرده می‌شود که به تعداد دو قبیله ربیعه و مضر شفاعت می‌کند. امام(ع) از او پرسید: آیا آن مرد را می‌شناسی؟! پاسخ داد؟ خیر. امام دو بار سوگند خورد که من آن مرد هستم! برخیز و پدرت را دفن کن.[6]
4. امام صادق(ع) فرمود: هیچ مؤمنی نیست که در شرق و غرب جهان از دنیا برود، مگر آن‌که خداوند روح او را به وادی السلام ملحق سازد.[7]
5. و حضرتشان فرمود: «... هر مؤمن که در شرق یا غرب زمین بمیرد، خدا او را در وادى السلام محشور می‌کند، پرسیده شد وادى السلام کجا است. امام(ع) فرمود میان نجف و کوفه گویا مى‏بینم گروه فراوانى بر فراز منبرهایى از نور نشسته‏اند و سخن می‌گویند».[8]
در نهایت می‌توان گفت؛ شاید این وادی السلام، نمادی زمینی از دارالسلامی باشد که در قرآن از آن یاد شده است:
«لَهُمْ دارُ السَّلامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ هُوَ وَلِیهُمْ بِما کانُوا یعْمَلُون‏»؛[9] براى آنان، نزد پروردگارشان سراى عافیت است، و به [پاداش‏] آنچه انجام مى‏دادند، او یارشان خواهد بود.[10]

---