این‌ موضوع در کلیت آن مورد پذیرش نیست که اگر فردی به دلیل تقوا و انسانیت از اموری؛ مانند آدمکشی، دزدی، ظلم و ... متنفر باشد، خداوند او را در همین حفره‌‌ها خواهد افکند و با همین گناهان مورد آزمایش قرار خواهد داد؛ زیرا انسان‌‌هایی که در درجات بالای تقوا هستند از تمام گناهان متنفرند و در صورت پذیرش این قانون کلی باید با تمام گناهان مورد آزمایش قرار گیرند![1]

اما این امکان وجود دارد که فردی که در محافل به دروغ تظاهر به تنفر از گناهی را می‌کند، خدا او را به صحنه آزمایش در مورد همان گناه ببرد و یا این‌که فردی به سرزنش بیش از اندازه افرادی بپردازد که کارهای ناشایستی انجام داده‌اند و بدین وسیله آبروی آنان را ببرد، شاید خداوند موقعیتی را برای فرد سرزنش‌کننده به وجود آورد که خودش نیز مرتکب همان کردار ناشایست شود.[2]

از رسول خدا(ص) نقل شده است: «... وَ مَنْ عَیَّرَ مُؤْمِناً بِشَیْ‏ءٍ لَمْ یَمُتْ حَتَّى یَرْکَبَه‏»؛[3] و هر کس مؤمنى را به کارى سرزنش و ملامت کند، از دنیا نرود تا مرتکب آن شود.

البته، در تعبیر دیگر به جای «بِشَیْ‏ءٍ» واژه «بِذَنبٍ» آمده است: «مَن عَیَّرَ مُؤمِناً بِذَنبٍ لَم یَمُت حَتّى یَرکَبَهُ».[4] که در این‌جا ذنب الزاما به معنای گناه شرعی نیست.

[1]. «غرض از امتحانات الهى»، 107؛ «امتحان و عذاب الاهی و راه‌‌های تمیز بین آنها»، 169؛ «راه های آزمایش انسان از دیدگاه قرآن»، 4157؛ «عذاب با وسیله آزمایش الهی»، 6474.

[2]. «سرزنش و ملامت دیگران به دلیل لغزش و اشتباه»، 113736

[3]. کوفی اهوازی، حسین بن سعید، المؤمن، ص 66، قم، مؤسسة الإمام المهدی(عج)، ‏1404ق؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 356، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[4]. کافی، ج ‏2، ص 356.