در آموزه‌های دینی بارها و بارها به زیارت مزار امام حسین(ع) سفارش شده است،[1] اما با بررسی مختصری که داشتیم به روایتی برخورد نکردیم که صریحاً اعلام کند که برای این سفر از دیگران وام بگیرید. البته روایاتی وجود دارد که به فقرا نیز توصیه می‌کند که به زیارت بروند.

امام صادق(ع) در این زمینه می‌فرماید: «سرمایه‌دار باید سالی دو مرتبه و فقیر باید سالی یک مرتبه به زیارت قبر حضرت امام حسین(ع) بروند».[2]

شاید از این روایت برداشت شود که فقیر به جز استفاده از وام، راه دیگری برای سفر ندارد؛ از این‌رو این روایت به صورت غیر مستقیم توصیه به وام گرفتن می‌کند، اما این برداشت نمی‌تواند قطعی باشد؛ زیرا در زمینه زیارت، موضوع فقر، نسبی است؛ به این معنا که ممکن است افرادی فقیر مطلق نبوده ولی به دلیل دوری مسافت، توانایی مالی برای زیارت را نداشته باشند و افراد فقیری نیز وجود داشته باشند که به دلیل نزدیک بودن مسیر، بدون آن‌که هزینه‌ای را متقبّل شوند بتوانند به زیارت بروند زیرا در آن زمان، هزینه‌های سفر اندک بود و فردی که تصمیم به مسافرت با پای پیاده داشت، جز خرج غذا، خرج دیگری نداشت.

از این‌رو برخی این روایات را مختص کسانی می‌دانند که در نزدیکی کربلا هستند و یا برای آنها این امکان وجود دارد.[3]

در همین زمینه روایتی وجود دارد که رفتن به زیارت برای افراد فقیر را طبق توان و قدرت او، مکلف کرده است:

امام کاظم(ع) فرمود: «به امام حسین(ع) جفا نکنید. ثروت‌مند هر چهار ماه یک‌بار به زیارتش برود، اما خدا افراد فقیر را به قدر توان و قدرتش مکلف کرده است».[4]

با این وجود باید به چند نکته توجه کرد:

1. قرض گرفتن از افراد و مؤسسات برای امور جاری زندگی - تا جایی که لطمه به آبروی انسان وارد نسازد - امری عرفی بوده و فردی که توان بازپرداخت آن‌را دارد، اگر برای زیارت وامی گرفته و بعد از بازگشت آن‌را برگرداند، این کارش بدون پاداش نخواهد بود.
2. افرادی که می‌دانند قدرت بازپرداخت وام را ندارند نباید به گرفتن آن اقدام کنند؛ زیرا حق الناسی را به گردن آنان می‌آورد که پاداش زیارت را از بین خواهد برد.
3. شایسته است که افراد ثروت‌مند بدون آن‌که افراد کم‌درآمد از آنان درخواست کنند، زمینه را برای رفتنشان به زیارت فراهم کنند که شاید پاداش آن کمتر از پاداش خود زیارت نباشد.

[1]. «ثواب زیارت امام حسین(ع)»، 48098؛ «زیارت امام حسین(ع)؛ زیارت خدا در عرش»، 7470؛ «تاکید و سفارش معصومین به زیارت امام حسین (ع»، 7604.

[2]. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق، مصحح، امینی، عبد الحسین، ص 293- 294، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، 1356ش. ص: 293 – 294.

[3]. فیض کاشانی، محمد محسن، الوافی، ج 14، ص 1466، اصفهان، کتابخانه امام أمیر المؤمنین علی(ع)، چاپ اول، 1406ق.

[4]. کامل الزیارات، ص 294.