همان‌گونه که در پرسش آمده، بر اساس برخی منابع تاریخی و روایات، امام علی(ع) بعد از وفات رسول خدا(ص) برای گردآوری قرآن در منزل خود نشست و تا اتمام این کار از آن‌جا خارج نشد:

1. عبداللَّه بن عبدالرحمن نقل کرد: (پس از ماجرای سقیفه و انتخاب ابوبکر برای خلافت‏)، عمر بن خطاب در کوچه‌های مدینه با صدای بلند می‌گفت: ای اهالی مدینه! آگاه باشید که با ابوبکر بیعت شد. پس هر چه زودتر برای بیعت با او به سویش بشتابید. مردم نیز از هر سو آمده و بیعت کردند. در این زمان عمر تمام افرادی که در خانه‏هاشان مخفی شده بودند را به مسجد احضار نمود و وادار به بیعت می‏کرد.

بعد از چند روز عمر همراه با گروه زیادی به درب منزل امام علی(ع) رفت با این نیت که او به خروج از منزلش وادار نماید، ولی حضرتشان از خروج خودداری می‌نمود. عمر هیزم و آتش طلبید و گفت: قسم به آن‌که جان عمر در دست او است یا خارج می‌شود یا خانه را با هر چه در آن است به آتش می‌کشم! یکی از حاضران به او گفت: در آن خانه دختر گرامی پیامبر(ص)، حضرت فاطمه(س) و فرزندان‌شان هستند. مردم نیز یورش به منزل را ناپسند و مکروه می‌دانند. عمر چون واکنش منفی مردم نسبت به کار خود را دریافت، گفت: منظور من ترساندن آنها است؛ نه انجام آنچه گفتم!

بعد از آن بود که امام علی(ع) فردی را نزد عمر فرستاد تا به آنها بگوید که من سوگند خورده و عهد نمودم تا اتمام جمع‏آوری قرآن، عبا بر دوش نگیرم و از خانه بیرون نیایم، همان قرآنی که شما آن‌را ترک نموده و فریب دنیا و بازی‌هایش را خوردید.[1]

2. یمان نقل می‌کند: وقتی پیامبر(ص) از دنیا رفت، علی(ع) سوگند خورد که عبا بر دوش نگیرد تا قرآن را میان دو لوح جمع‌آوری کند. پس عبا بر دوش نگرفت تا قرآن را جمع آوری کرد.[2]
3. عکرمه گزارش می‌کند: وقتی مردم با ابوبکر بیعت کردند، علی(ع) از بیعت با وی خودداری نمود و در خانه‏اش نشست. روزی عمر با او ملاقات کرد و گفت: آیا از بیعت با ابوبکر سرپیچی می‏کنی؟! آن‌حضرت(ع) گفت: وقتی پیامبر(ص) از دنیا رفت سوگند خوردم که عبا بر دوش نگیرم، مگر برای نماز تا وقتی که قرآن را جمع‌آوری کنم، چون ترسیدم که قرآن تغییر پیدا کند.[3]

منظور از این جمله امام(ع) که فرمود: «تا اتمام جمع‌آوری قرآن عبا بر دوش نمی‌گیرم»، آن است که این کار را در اسرع وقت انجام می‌دهم.

مدت تدوین قرآن توسط امام علی(ع)

درباره مدت گردآوری قرآن توسط امام علی(ع) گزارش‌های مختلف وجود دارد:

1. سه روز: امام باقر(ع) فرمود: رسول خدا(ص) به امام علی(ع) فرمود: «...سه روز نباید از خانه خارج شوی تا قرآن را جمع‌آوری کنی تا مبادا شیطان چیزی بر آن اضافه و یا کم کند».[4]
2. کمتر از هفت روز: امام باقر(ع) فرمود: «امام علی(ع) هفت روز بعد از وفات رسول خدا(ص)، در حالی ‌که قرآن را جمع‌‌آوری نموده بود، برای مردم سخنرانی کرد...».[5]

البته این گزارش با گزارش اول ناهمخوان نیست.

گفتنی است در برخی از منابع این مدت کمتر از نه روز بیان شده است.[6]

3. شش ماه: ابن عباس گفت: «خدا قرآن را در قلب امام علی(ع) جمع نمود(قرار داد) و امام علی(ع) بعد از وفات رسول خدا(ص) و طی مدت شش ماه آن‌را جمع‌‌آوری نمود».[7]

[1]. طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج 1، ص 80، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق.

[2]. حسکانی، عبید الله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق، محمودی‏، محمد باقر، ج 1، ص 37، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1411ق.

[3]. همان.

[4]. کوفی، فرات بن ابراهیم‏، تفسیر فرات الکوفی‏، محقق، مصحح، کاظم، محمد، ص 398، تهران، طبع و نشر وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1410ق‏.

[5]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 8، ص 18، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ شیخ صدوق، محمد بن علی‏، التوحید، محقق، مصحح، حسینی، هاشم‏، ص 73، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1398ق.

[6]. شیخ صدوق، امالی، ص 320، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق. البته با توجه به منابع دیگر که این مدت را هفت روز بیان کرده‌اند و خود نویسنده نیز در کتاب‌های دیگر خود هفت روز را بیان نموده است، می‌توان احتمال داد که اشتباه در نسخه‌برداری بوده باشد.

[7]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب (ع)، ج 2، ص 40، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.