بر اساس گزارش‌‌های فراوان تاریخی، عمر بن خطاب برای تعیین خلیفه بعدی، شورای شش نفره‌‌ای شامل علی بن ابی‌طالب(ع)، عثمان بن عفان، زبیر بن عوام، طلحة بن عبیدالله، عبد الرحمان بن عوف و سعد بن ابی‌وقاص تشکیل داد،[1] و گزارش‌های دیگری نیز وجود دارد که علاوه بر این شش نفر، امام حسن(ع)، عبدالله بن عباس و گروهی از بزرگان انصار را به عنوان ناظر بر عملکرد این شورا برگزید؛ البته به این شرط که آنها حق رأی نداشته باشند. او هم‌چنین فرزند خودش عبداللّه بن عمر را هم به عنوان مشاور در شورا انتخاب کرد، اما او نیز سهمى در رأی‌گیری و احیانا احراز پست خلافت نداشت.[2]

در مورد علت انتخاب این افراد، احتمالاتی مطرح است:

1. فرمایشی بودن این انتخاب: این‌که دو نفر که به امام علی(ع) گرایش داشته و نیز گروهی از انصار که شاید تمایل بیشتری به حضرتشان داشتند، در شورای تعیین خلافت حضور داشته اما از هیچ حق رأیی در آن شورا برخوردار نباشند، می‌تواند نوعی اقدام فرمایشی به شمار ‌‌آید که گویا در فرایندی کاملاً دمکراتیک و با حضور پررنگ طرفداران امام علی(ع) در شورای تعیین خلافت، اما با این وجود امام علی(ع) نتوانست از رأی کافی برخوردار شده و به همین دلیل از خلافت بازماند!

2. شخصیت‌سازی در کنار امام حسن(ع): عمر می‌خواست کسانى را همتاى امام حسن(ع) مطرح کند، تا بگوید درست است که حسن بن علی(ع) امتیازات خاصى دارد، اما دیگران هم مانند وى امتیازاتی دارند و جایگاه ایشان در حد افرادی مانند فرزندش عبدالله بن عمر است.

[1]. «امام علی(ع) و دروغ مصلحت آمیز نگفتن در شورای شش نفره»، 102018؛ «احتجاج امام علی (ع) بر حق خلافت خود»، 3021.

[2]. ابن قتیبه دینوری، عبد الله بن مسلم‏، الامامة و السیاسة، تحقیق، شیری، علی، ج 1، ص 42، بیروت، دارالأضواء، چاپ اول، 1410ق.