جستجوی پیشرفته
بازدید
45387
آخرین بروزرسانی: 1393/09/10
خلاصه پرسش
آیا آه یکی از اسامی خداوند است؟ اگر هست درباره خداوند چه معنایی دارد؟
پرسش
آه یکی از اسم خداوند است، اباعبدالله فرمود: آه گفتن یکی از اسامی خداوند است. هر کسی آه بگوید استمداد از خداوند کرده است. بحار الانوار. (معانی الاخبار ص 354؛ بحار الانوار، ج 90، ص 393) آیا این حدیث درست است؟ آیا آه یکی از اسامی خداوند است؟ اگر هست درباره خداوند چه معنایی دارد؟
پاسخ اجمالی
در مورد این حدیث که شیخ صدوق علاوه بر کتاب معانی الاخبار،[1] در کتاب توحید[2] نیز از امام صادق(ع) نقل کرده است، چند تفسیر بیان شده است:
  1. بسیاری از عرفا در تفسیر این حدیث می‌گویند: همه موجودات در تمام لحظات محتاج خداوند هستند و این احساس نیاز هر چند به زبان ظاهری بیان نشود، ولی همه موجودات از عمق وجودشان در تمام لحظات به درگاه خداوند دست طلب و نیاز دارند؛ هنگامی که انسان دچار مشکل و دشواری شد زبان ظاهری با زبان نیاز درونی هماهنگ می‌شود و با گفتن آه که حکایت از اضطرار و بی‌چاره‌گی خود می‌کند و با گفتن «آه»در حقیقت خدا را که اجابت کننده مضطر و پناه هر بی‌پناه است می‌خواند.[3]
این شیفتگان که در صراطند همه  *** جوینده چشمه حیاتند همه
حق می­طلبند و خود ندانند آن را *** در آب به دنبال فراتند همه[4]
2. برخی بر این باورند «آه» از دو حرف«الف» و «ه» ترکیب یافته است، این دو حرف هر کدام به ذات خداوند اشاره دارند؛ البته هر کدام به لحاظ صفتی از صفات خداوند بر ذات خداوند دلالت دارند؛ بنابر این جمع این دو، اشاره به دو اسم خداوند است. توضیح این‌که «الف» برذات احدیت خداوند از آن جهت که هیچ‌گونه انتساب و نسبتی با دیگری ندارد دلالت دارد. «آه» نیز بر ذات خداوند از آن حیث که مبدأ موجودات و فیض دهنده است، دلالت می‌کند.[5] 
 

[1]. ابن بابویه، محمد بن على، معانی الأخبار، ص 354، ، قم، چاپ اول، 1403ق.
[2]. ابن بابویه، محمد بن على، التوحید، ص 219، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ اول، 1398ق.
[3]. فیض کاشانى، أنوار الحکمة، ص 86، انتشارات بیدار، قم، چاپ اول، 1425ق. «کلّ من الموجودات یطلب من اللّه- سبحانه- بلسان استعداده الکمال‏ الذی یستعدّ له؛ و استعداده لذلک الکمال- أیضا- من نعمه سبحانه، و إلیه اشیر فی الأدعیة المأثورة بقولهم‏: «یا مبتدئا بالنعم قبل استحقاقها».و إعطاؤه- سبحانه- الاستعداد دعاء منه إلى الطلب، فالطلب بهذا الاعتبار إجابة لدعوة الحقّ‏ أَجِیبُوا داعِیَ اللَّهِ‏ [46/ 31]. و هو باعتبار آخر سؤال منه سبحانه: یَسْئَلُهُ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‏ [55/ 29].و هذا السؤال إنّما هو بلسان الحاجة و الافتقار، و على وجه الذلّ و الاضطرار، و إنّما هو باسم من أسمائه- جلّ جلاله- مناسب لحاجة السائل، فالفقیر- مثلا- إنّما یدعوه بالاسم «المغنی»، و المریض بالاسم «الشافی»، و المظلوم بالاسم «المنتقم»- و على هذا القیاس- فکلّ ذرّة من ذرّات العالم تدعو اللّه بلسان حالها اضطرارا باسم من أسمائه تعالى، و هو سبحانه یجیب دعوتها فی حضرة ذلک الاسم الذی دعاه به، کما قال: أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ‏ [27/ 62].و ذلک الاسم هو صورة إجابته تعالى لدعوة ذلک المضطرّ من وجه، و هو ربّ ذلک المضطرّ بإذن اللّه من وجه آخر؛ و مطالب الکلّ على حسب مسئولاتهم مبذولة دائما، و حوائجهم مقضیّة أبدا، لا یخیب منه أحد قطّ، إلّا من کان على بصیرته غشاوة من استعداده، فأخذ یدعو اللّه بلسان المقال، خلاف ما یدعوه بلسان الحال؛ فذلک یخیب قولا، و إن استجیب حالا؛ و هو قوله سبحانه: وَ ما دُعاءُ الْکافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلالٍ‏ [13/ 14]. و سائر أفعاله تعالى یرجع إلى هذه الإجابة لدعوة المضطرّین، و هی ترجع إلى إفاضة الوجود، و إنّما تختلف أسامیها باختلاف الاعتبارات.روی فی کتاب التوحید  بإسناده، عن یحیی الخزاعی‏ ، قال: دخلت‏مع أبی عبد اللّه علیه السلام على بعض موالیه نعوده، فرأیت الرجل یکثر من قول:«آه». فقلت له: «یا أخی- اذکر ربّک، و استغث به».فقال أبو عبد اللّه علیه السلام: «إنّ «آه‏» اسم‏ من‏ أسماء اللّه- تعالى- فمن قال:«آه»، فقد استغاث باللّه- تبارک و تعالى». ر. ک: فیض کاشانى، عین الیقین الملقب بالأنوار و الأسرار، ج 1، ص 381، دار الحوراء - بیروت، چاپ اول، 1428ق.
[4]. دوبیتی از امام خمینی(ره).
[5]. قاضى سعید قمى، شرح توحید الصدوق، ج ‏3، ص 208 و 209، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، تهران، چاپ اول، 1415ق. «أنّه کما أنّ لفظة «هو» یکون ضمیرا و یکون اسما من أسمائه سبحانه کذلک «آه» کلمة یقال عند الشکایة و اسم من أسماء اللّه عزّ و جلّ، إمّا بالنقل أو بالوضع فیهما، و سرّ ذلک أنّک قد عرفت ممّا أسلفنا أنّ «الألف» انّما یدلّ بها على الذات الأحدیة الحقة من دون انتساب و إضافة الى ما سواه، و «الهاء یدلّ بها على اللّه سبحانه من حیث کونه مبدأ لما سواه و فیّاض للموجودات، و لفظة «آه» مرکبة منهما، فمعناها أنّ الواحد الذی وحدته أشرف و أعلى من سائر الوحدات هو اللّه الذی منه یبدأ الخلق و إلیه یعود، فظهور الألف بالهمزة التی هی هو مع حرکة ما إشارة الى ظهوره بنفسه لا بشی‏ء آخر، و احتجابه بعدها للإشارة الى خفائه من فرط ظهوره؛ فسبحان من احتجب لکمال ظهوره و اختفى بشروق نوره»!
ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا اگر در دهانم خونی ایجاد شود، روزه‌ام باطل می‌شود؟
    27908 خوردن و آشامیدن 1392/04/23
    چنانچه خون دهان عمداً از گلو پایین نرود، روزه باطل نمی‌شود.[1] ولی اگر خون را عمداً فرو دهد، روزه‌اش باطل است و فرقى نمی‌کند که در فرو بردن آن ضرورتی باشد یا خیر. بلى، در صورتی‌که ضرورت ایجاب کند، کفّاره ندارد.
  • دلیل روایی وحدت ولی فقیه چیست؟
    10333 System 1389/01/22
    در پاسخ باید گفت: وحدت ولی فقیه از ادله و روایات اثبات ولایت فقیه، استفاده نمی شود. این روایات تنها به ارائۀ معیارها بسنده می کند و به وحدت و یا تعدد ولی فقیه، اشاره ای ندارد، بلکه هر دو گزینۀ وحدت و تعدد ولی فقیه، می ...
  • لطفا تفسیر آیات ابتدایی سوره انشراح را بیان کنید؟
    612 تفسیر 1403/03/05
    آیات ابتدایی سوره انشراح شامل بیان برکاتی است که شامل حال پیامبر اسلام(ص) شد، و پایان آن نیز توصیه‌هایی به آن‌حضرت است.«أَ لَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَکَ»؛آیا ما سینه‌ات را گشاده نساختیم؟منظور آیه از «شرح صدر» در این آیه، باز شدن و گستردگى سینه رسول خدا(ص) به نور ...
  • آیا نماز در کربلا مثل نماز در مکه به صورت کامل خوانده می شود؟
    84568 Laws and Jurisprudence 1390/02/19
    در ارتباط با تمام و یا شکسته ­بودن نماز در حرم امام حسین (ع) باید گفت:مسافر مى‏تواند در مسجد الحرام و مسجد پیغمبر (ص) و مسجد کوفه نمازش را تمام بخواند. ولى اگر بخواهد در جایى که اول جزء این مساجد نبوده و بعد به این مساجد اضافه ...
  • اعلام هفت تن از آیات عظام از طرف جامعه مدرسین به چه معنا است؟
    13937 Laws and Jurisprudence 1388/12/16
    از جمله شرایط مرجع تقلید این است که از نظر علمی از سایر مجتهدان زمان خود، بالاتر باشد و با وجود مجتهد اعلم، نمی­توان از مجتهد غیر اعلم تقلید کرد. و این در صورتی است که فاصله بین مجتهد اعلم و مجتهد غیر اعلم به قدری زیاد باشد که در ...
  • کلمه‌ی قلب در قرآن چند بار و در چه سوره‌هایی آمده، و معانی آن چیست؟
    82043 تفسیر 1391/11/01
    با بررسی تمام مواردی که در قرآن، مفهوم قلب و معانی مشابه آن به کار رفته است، چنین به دست می‌آید که بی‌گمان مفهوم «قلب»، در برخی آیات، در مورد قلب روحانی و معنوی، یعنی «روح و نفس» انسان استعمال شده است. اما در مورد آیات دیگری که گاه ...
  • حشر انسان هایی که خارج از زمین مثلا کره ماه فوت می کنند چگونه است؟
    15859 معاد و قیامت 1390/06/15
    در مورد حشرِ فردی که خارج از زمین بمیرد باید توجه داشت که ارض محشر تفاوتهای عمده ای با تصور ما از زمین دارد بلکه در آغاز قیامت زمین به غیر این زمین تبدیل شده و تغییر و ...
  • آیا دود کردن اسفند برای جلوگیری از چشم زخم، سند دینی دارد؟
    181331 Laws and Jurisprudence 1388/05/03
    برای درک برخی از حقایق و واقعیات، علم و عقل بشری ناتوان است. چشم زخم یکی از این پدیده­ها است که دست کم تا به امروز، عقل و علم بشری نتوانسته آن را اثبات کند هم چنان که دلیلی بر ردٌ و نفی آن ...
  • معنای اطاعت از ولی فقیه چیست؟
    12042 System 1389/06/28
    پاسخ آیت الله هادوی تهرانی به این شرح است:اگر فقیه عادل دارای کفایت، حکمی را با شرایط آن صادر کند، بر همگان حتی سایر فقهای عادل با کفایت و حتی خود شخص این فقیه، عمل به آن حکم لازم است و این امر همان اطاعت از ولی فقیه ...
  • در روایات؛ هنگام سحر و افطار قرائت کدام سوره سفارش شده است؟
    23953 حدیث 1393/04/26
    در روایتی از امام صادق(ع) به خواندن سوره قدر(انا انزلناه فی لیلة القدر) در وقت سحر و افطار سفارش شده است: «مؤمن روزه‌داری نیست که وقت سحر و افطار "انا انزلناه" را بخواند مگر آن‌که در بین آن دو وقت مانند کسی است که در راه خداوند، در ...

پربازدیدترین ها