پیامبر اکرم (ص) در موارد زیادی امام علی (ع) را هم به اسم (علی)[1] و هم به لقب ها و کنیه های دیگری (مانند ابوتراب)[2] مورد خطاب و یاد کردن قرار داده است.
يكى از القاب خاصّه علی (ع)، «امير المؤمنين» است. اين لقب را حضرت رسول (ص) به آن حضرت دادند و فرمودند: به علی بن ابى طالب به عنوان امير المؤمنين سلام كنيد.[3]
امام علی (ع) از طرف حضرت رسول اکرم (ص) به القاب و عناوين ديگرى نيز یاد شده اند؛ مانند: «سيّد المسلمين»، «امام المتّقين»، «قائد الغُرّ المُحَجَّلين»[4] (یعنی، پيشواى دست و پا و پيشانى سفيدانى است كه در غرفه‏هاى بهشتى در قیامت آرميده‏اند. و نیز پیشوای کسانی که از زیادی عبادت پيشانيشان مى‏درخشد)، «سيّد الأوصياء»،[5] «يعسوب المؤمنين»[6] (یعنی، بزرگ و سرکرده مؤمنان)، «سيّد العرب»،[7] و لقب های دیگر.[8]
همان طور که گفته شد پیامبر اکرم (ص) از امام علی (ع) به عنوان «امام المتقین» نیز یاد فرموده که لفظ «امام» در آن ذکر شده است.

---