این مسئله را در دو بخش مورد بررسی قرار می دهیم :

الف. تعداد همسران امام حسین

اکثر تاریخ نگاران از جمله شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد همسران امام حسین (ع) را پنج زن ذکر کرده اند:

1. شهربانو، 2. لیلا، 3. زنی از قبیله قضاعیه، 4. ام اسحاق، 5. رباب. [1]

ب. شرح حال همسران امام حسین

در شرح حال زندگی همسران امام حسین (ع) و حضورشان در واقعه کربلا و بعد از آن، در کتب تاریخی منابع زیادی در دسترس نیست، اما به صورت پراکنده به گوشه ای از زندگی آنان پرداخته شده است.

1. شهربانو: شهربانو مادر امام سجاد (ع) درباره محل تولد و اصل و نسبش اختلاف زیادی است. گروهی نام او را شاه زنان، شاه جهان، شهربانو و شهربانویه گفته‏اند. بنا به گفته این گروه او دختر یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانى بوده است‏. در روایت وارد شده است که وی بعد از ولادت حضرت سجاد (ع) به تب نفاس از دنیا رفت. [2]

برای اطلاع بیشتر در این رابطه به نمایه ازدواج امام حسین (ع) و خانم شهربانو، پاسخ شماره 7873 (سایت: 8096) مراجعه نمائید.

2. لیلا: مادر حضرت علی اکبر (ع) که در باره حضورشان در حادثه کربلا و بعد از آن تردید جدی وجود دارد. برای اطلاع بیشتر در این رابطه به نمایه حضور مادر حضرت علی اکبر (ع) در کربلا، پاسخ شماره 11901 (سایت: 11671)   مراجعه نمائید.

3. زنی از قبیله قضاعیه.

4. امّ اسحاق دختر طلحة بن عبید اللّه: وی از قبیله تیم بوده و مادر فاطمه دختر امام حسین (ع) است که در حادثه کربلا حضور نداشت.

5. رباب: بنا به نقل مورخان حضرت رباب، دختر امرء القیس بن عدى، همسر سید الشهدا «ع» و مادر سکینه و على اصغر (عبد الله) است. او در سفر کربلا حضور داشت و همراه اسیران به شام رفت، سپس به مدینه باز گشت و مدّت یک سال براى سید الشهدا «ع» عزادارى کرد و مرثیه‏هایى هم در سوگ آن حضرت سرود. خواستگارانى از اشراف و بزرگان قریش را ردّ کرد و حاضر نشد با کسى ازدواج کند. در سوگ ابا عبد اللّه «ع» پیوسته گریان بود و زیر سایه نمى‏رفت، از فرط گریه و اندوه بر شهادت حسین «ع» یک سال بعد (در سال 62 هجرى) جان باخت. [3] از جمله سروده‏هاى او در شهادت امام حسین «ع» ابیاتى است که این گونه شروع مى‏شود:

انّ الذى کانَ نورا یُستَضاءُ به             فى کَربلاء قتیل غیرُ مَدفونِ‏

سِبطُ النبىّ جَزاکَ اللّه صالِحة             عَنّا و جُنّبتَ خُسرانَ المَوازین... [4]

« آن کس که نوری روشنی بخش بود، در کربلا کشته شد و به خاک سپرده نگردید».

« ای سبط پیامبر! خداوند از ما ترا جزای نیک دهد و دور گرداند از تو خسران را».

برای امام حسین (ع) بعضی همسر دیگری نقل کرده اند که فرزند خود (به نام محسن) را نزدیک شهر حلب در مکانی به نام جوشن، که معدن مسی در آن بوده سقط کرده، و احتمال دارد که این همسر یکی از همان همسرانی باشد که بیان کردیم؛ حموی در معجم البلدان گفته است: جوشن کوهی است در طرف غربی حلب، وقتی اسرای اهل بیت (ع)را از آن جا عبور دادند، همسر امام حسین که حامله بود از آنان طلب آب و غذا کرد ایشان او را ناسزا گفتند و از آب و نان منع کردند، پس آن زن آنها را نفرین کرد و آن معدن از کار افتاد، و آن مکان معروف به مشهد السقط و مشهد الدکة شد. [5]