زین الدین، فرزند نورالدین علی شامی عاملی، معروف به شهید ثانی،[1] در سیزدهم شوال سال 911 هـ.ق. در روستای جبع از روستاهای جبل عامل لبنان در خانه‌ای که سرشار از علم و تقوا بود متولد شد. وی دانش فقه و ادبیات عرب را تا سال 925هـ.ق که پدرش زنده بود نزد او آموخت، سپس به منطقه‌ی میس لیتمّ پیش شیخ علی بن عبدالعالی کرکی منتقل شد، سرانجام به دمشق، سپس برای بار سوم به وطن بازگشت، همچنین به کشورهای مصر، مکه، مدینه، قسطنطنیه و عتبات مقدسه در عراق مهاجرت نمود. او احاطه‌ی کامل به سایر مذاهب داشت و در قسطنطنیه سایر مذاهب را تدریس نمود.

حر عاملی درباره او می‌گوید: او فقیهی نحوی، قاری متکلّم، حکیم جامع فنون علم و اولین کسی است که در درایة الحدیث کتاب تصنیف نمود.[2] او در مکه دستگیر شد و به سمت مرکز حکومت عثمانی حرکت داده شد که در بین راه سال 965 یا  966 به شهادت رسید.[3]

اساتید

برخی از اساتید وی عبارت‌اند از: پدرش علی بن احمد عاملی، علی بن عبدالعالی میسی، سید حسن بن جعفر اعرجی کرکی، شهاب الدین احمد رملی شافعی، محمد بن عبدالرحمن بکری، شمس الدین بن طولون دمشقی شافعی، شمس الدین محمد بن مکی، شهاب الدین بن نجار حنفی.

شاگردان

علمای بزرگی از محضر شهید ثانی کسب علم و دانش نمودند؛ مانند شیخ حسین بن عبدالصمد عاملی، شیخ علی بن زهره جبعی، سید علی بن حسین عاملی، سید عطاء الله بن بدر الدین حسینی موسوی، شیخ محمود بن محمد لاهیجی، و ...

تألیفات

از شهید ثانی حدود هفتاد کتاب و رساله به یادگار مانده است که تعدادی از آنها عبارت‌اند از:

تحقیق الاجماع فی زمن الغیبة، تفسیر البسملة، تمهید القواعد الاصولیة و العربیة، رساله فی النیة، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، رسالة الجمعة و سائر الفقه،[4] کشف الریبة عن أحکام الغیبة،[5] و شرح حدیث الدنیا مزرعة للآخرة.[6]

[1]. حسینى جلالى‏، سید محمد حسین، ‏فهرس ‏التراث، ج ‏1، ص 799، قم، دلیل ما، 1422ق.‏

[2]. حر عاملی، أمل‏الآمل، ج‏1، ص 85، نجف، بغداد، مکتبة الأندلس، 1385ق؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 104، ص177، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1404ق.‏

[3]. امین، سید محسن، أعیان ‏الشیعة، ج ‏7، ص 354، بیروت، دار التعارف للمطبوعات‏، 1406ق.‏

[4]. تهرانى، شیخ آقا بزرگ، الذریعة إلى ‏تصانیف ‏الشیعة، ج ‏2، ص 103، قم، اسماعیلیان، تهران، کتابخانه اسلامیه، 1408ق.‏

[5]. همان، ج ‏3، ص 300.

[6]. همان، ج ‏13، ص 198. با استفاده از: الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج 1، ص 9 – 21، قم، مجمع الفکر الاسلامی، چاپ دوم، 1426 ق.