جستجوی پیشرفته
بازدید
69122
آخرین بروزرسانی: 1397/07/09
خلاصه پرسش
آیا حوا از دنده های حضرت آدم به وجود آمده و آیا این موضوع، در تعارض با قرآن نیست؟
پرسش
همان طور که در صحیح بخاری نقل شده است، آیا حوا از دنده های حضرت آدم به وجود آمده است؟ لطفا در صورت مثبت بودن پاسخ دلایل منطقی ذکر فرمایید؛ چرا که تصور می کنم این مطلب با آنچه که در قرآن ذکر شده است تناقض دارد؟
پاسخ اجمالی

روایاتی در این ارتباط، در کتب اهل سنت و نیز برخی منابع روایی شیعه وجود دارد و شاید بتوان در نگاه اول، آیاتی از قرآن را نیز ناظر به آن دانست، اما باید گفت که اثبات و یا نفی این موضوع را نمی توان صراحتاً از قرآن برداشت کرد و از جنبه روایی نیز، روایات دیگری وجود دارند که خلقت حوا از دنده های آدم را نمی پذیرند.

 

با این وجود، حتی اگر چنین شیوه ای از آفرینش حوا را بپذیریم، هیچ مشکلی در رشد و تعالی انسانی و معنوی بانوان وجود نخواهد داشت.

 

پاسخ تفصیلی

آیاتی در قرآن کریم وجود دارد که خلقت زن را به نوعی متأخر از خلقت مرد اعلام نموده و از برخی آنها، این گونه برداشت می شود که خداوند با بخشی از وجود مرد، زن را آفرید.

 

به این آیات توجه فرمایید:

 

1. یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها. [1]

 

2. هُوَ الَّذی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ جَعَلَ مِنْها زَوْجَها لِیَسْکُنَ إِلَیْها. [2]

 

3. خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْها زَوْجَها. [3]

 

شاید بتوان از ظاهر این آیات، برداشت کرد که ابتدا آدم خلق شده و سپس پروردگار، همسرش حوا را از وجود او آفریده است، اما همان گونه که برخی مفسران نیز اشاره کرده اند، نمی توان به صورت قطعی، خلقت زن از استخوان پهلوی مرد را (چنانچه در برخی روایات بدان اشاره شده) از این آیات، اثبات کرد. [4] به همین دلیل، می توان نتیجه گرفت که از قرآن کریم نمی توان موضوع خلقت زن از دنده های مرد را ثابت کرد، اما بر خلاف آنچه در پرسشتان بیان داشتید، چنین موضوعی در تناقض آشکار با قرآن کریم نیز نمی باشد.

 

از سوی دیگر، باید در نظر داشت که روایات بسیاری در کتب اهل سنت و از جمله صحیح بخاری وجود دارد که خلقت زن را از استخوان پهلوی مرد می داند. چنین روایاتی در برخی کتاب های روایی شیعیان نیز موجود است، [5] اما در این زمینه، باید به دو نکته مهم توجه داشت:

 

نکته اول: این روایات گرچه از لحاظ تعداد فراوان باشند، اما روایات دیگری نیز در کتب معتبر شیعه وجود دارند که این موضوع را به شدت منتفی دانسته و یا با نگاهی دیگر بدان می پردازند. در این زمینه، به دو روایت ذیل توجه فرمایید:

 

1. زرارة بن اعین روایت کرده که از امام صادق(ع) در ارتباط با چگونگی آفرینش حوا پرسشی به عمل آمده و به ایشان عرضه شد که افرادی معتقدند، پروردگار، حوا را از پایین ترین استخوان های دنده سمت چپ آدم خلق کرد!

 

امام در پاسخ فرمودند که خداوند از این کار، پاک و منزه است! آیا فردی که چنین اعتقادی دارد، بر این پندار است که خداوند، توانایی آن را نداشته تا همسری برای آدم بیآفریند که از دنده های او نباشد، تا این ابهام برای یاوه گویان ایجاد نشود که آدم با قسمتی از بدن خودش ازدواج کرد؟! این چه باوری است که برخی بدان معتقدند؟! پروردگار، خودش بین ما و ایشان قضاوت کند! [6]

 

2-1. عمرو بن ابى المقدام از پدرش روایت نموده که گفت: من از امام باقر(ع) پرسیدم: پروردگار، حوا را چگونه آفرید؟ فرمود: مردم در این باره چه مى‏گویند؟! عرضه داشتم: مى‏گویند او را از دنده‏اى از دنده‏هاى آدم آفرید، فرمود: دروغ مى‏گویند، مگر خدا عاجز بود که او را از غیر دنده آدم خلق کند؟ عرضه داشتم: فدایت شوم پس او را از چه آفرید؟ فرمود: پدرم از پدران بزرگوارش نقل کرده که گفتند: رسول خدا(ص) فرمود: خداى تبارک و تعالى، مشتى از گل را قبضه کرده و آن را با دست راست خود مخلوط نمود، البته هر دو دست او راست است [7] ، آن گاه آدم را از آن گل آفرید و مقدارى زیاد آمد که حوا را از آن مقدار زیادى خلق کرد. [8]

 

مرحوم مجلسی، در تحلیل تعارض میان این دو دسته از روایات بیان می دارد که روایاتی که ناظر بر خلقت حوا از دنده های چپ آدم می باشند، یا به دلیل تقیه و هراس از مخالفت با تفکر موجود در آن زمان صادر شده اند و یا این که مرادشان در حقیقت آن است که خلقت حوا از باقیمانده خاک خلقت آدم است، نه آن که واقعا او از خود آدم آفریده شده باشد. [9]

 

نکته دوم: می دانیم که در حالت طبیعی، هر انسانی از پدر و مادری متولد شده و وجود او برگرفته از وجود آن دو است، اما این موضوع به تنهایی نمی تواند برتری و فضیلتی را از حیث انسانیت برای والدین ایجاد کرده و چه بسا فرزندی که در حقیقت، پاره ای از وجود والدین است، از لحاظ انسانی و معنوی به مراتب فراتر از آنان باشد. در همین راستا، اکنون، بحث جدیدی با عنوان شبیه سازی نیز مطرح است که در آن، می توان با استفاده از بخشی از بدن یک موجود زنده، موجودی مشابه او را ایجاد کرد که در این فرض نیز، موجود دوم از ارزش مستقلی برخوردار خواهد بود.

 

با توجه به آنچه گفته شد، حتی اگر بپذیریم که زنان از بخشی از وجود مردان آفریده شدند و یا اگر طبق برخی نظریات، از لحاظ رتبه آفرینش در مرحله ای بعد از مردان قرار داشته باشند، می توانند مانند و یا فراتر از آنان در مسیر عبودیت پروردگار و درجات تعالی گام بردارند.

 

نمایه های مرتبط:

 

1. نمایه: خلقت جسمانی حضرت آدم، سؤال شماره 506 (سایت: 547) .

 

2. نمایه: قرآن و خلقت انسان، سؤال شماره 731 (سایت: 911) .

 

3. نمایه: فلسفه خلقت حضرت آدم قبل از حوا، سؤال شماره 8488 (سایت: 8722) .

 

 

[1] نساء، 1.

[2] اعراف، 189.

[3] زمر، 6

[4] طباطبائی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 4، ص 136، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم‏، 1417 هـ ق.

[5] مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 11، ص 97، باب فضل آدم و حواء و علل تسمیتهما و بعض أحوالهما و بدء خلقهما ...، ح 2، 3، 5، 6 و ...، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404 هـ ق.

[6] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 379، ح 4336، انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1413 هـ ق.

[7] . روشن است که این تعبیر کنایه از قدرت الهی است نه اینکه بر جسمانیت و دست جسمانی دلالت کند.

[8] تفسیر عیاشی، ج 1، ص 216، چاپخانه علمیه، تهران، 1380 هـ ق.

[9] مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 11، ص 116.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا خداوند روح انسان را از قسمت پا به سمت حلقوم قبض می‌‌کند؟
    20174 درایه الحدیث 1391/08/14
    ۱. این‌که روح از پایین یعنی از قسمت پا به سمت بالا از بدن انسان خارج می‌شود، در قرآن کریم نیز به آن اشاره شده است؛ مانند: «فَلَوْ لا إِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ»[1] یعنى جان هنگامی که به حلقوم و گلو رسید و نزدیک ...
  • آیا پیامبر(ص) و امامان(ع) هم شب قدر برایشان مشخص نبود؟
    18558 درایه الحدیث 1392/05/09
    بنابر تحقیق و جست‌وجو؛ سخنی از پیامبر اسلام(ص) نقل نشده است که فرموده باشند از شب قدر اطلاعی ندارند؛ زیرا پیامبر اسلام(ص) و امامان(ع) تا حدودی علم گذشته و آینده نزدشان است،[1] اما بنابر مصالحی در برخی از موارد، همه جزئیات یک حقیقت و ...
  • آیا خون آمدن عضوی از بدن هنگام غسل، غسل را باطل می کند؟
    68943 Laws and Jurisprudence 1389/11/02
    پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:خیر. فقط باید در حین غسل، بدن نجس باقی نمانده و بر همه جای پوست بدن، آب برسد. پس اگر با فشار دادن عمل خون ریزی برای لحظه ای خون متوقف شود و غسل انجام پذیرد، غسل ...
  • چرا خداوند به مسلمانان توصیه می‌کند که به خدایان دروغین کفار و مشرکان ناسزا نگویند؟
    19452 تفسیر 1396/12/19
    خداوند در قرآن کریم به مسلمانان توصیه می‌کند تا به بت‌ها و خدایان دروغین کفار و مشرکان ناسزا نگویند، به این دلیل که بعد از این ناسزاگویی، کافران نیز واکنش نشان داده و به خدا ناسزا می‌گفتند؛ از این‌رو پروردگار در آن موقعیت زمانی و مکانی، مسلمانان را ...
  • آیا ولایت پیامبران(ع) با هم فرق داشت؟
    8732 نبوت عامه 1396/02/10
    با توجه به این‌که از یک‌سو «ولایت» دارای معانی و درجات مختلفی می‌باشد، و از سوی دیگر «نبوت» نیز دارای درجات و مقامات است؛ لذا دامنه‌ی ولایت انبیا(ع) بر اساس درجات نبوت و مقام‌های معنوی آنان قبض و بسط خواهد یافت. توضیح این‌که: از یک‌سو؛ ولایت از ریشه ...
  • آیا روزه برای مریضی که روزه برایش ضرر دارد واجب است ؟
    28215 Laws and Jurisprudence 1387/03/30
    بر طبق فتوای مراجع تقلید و علمای اسلام، روزه گرفتن بر مریضی که روزه برای او ضرر قابل توجهى‏ دارد واجب نیست.[1] قرآن در این باره می فرماید: "هر کس از شما بیمار یا مسافر باشد تعدادى از روزهاى دیگر را (روزه بدارد)"[2]. اما باید توجه داشت که ...
  • زندگی‌نامه حجیر بن جندب که روز عاشورا در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، را بیان نمایید.
    2885 تاريخ بزرگان 1399/06/17
    در برخی منابع کهن که نام شهدای کربلا را ذکر می‌کند از شهیدی به نام حجیر بن جندب یاد می‌کند که روز عاشورا در راه مکتب امام حسین(ع) به شهادت رسید.[1] اما جز این گزارش مختصر، نام وی در دیگر کتاب‌های تاریخی و ...
  • چرا امر به معروف و نهی از منکر واجب شده تا همه خود را موظف بدانند به اجبار مرا به راه راست هدایت کنند؟
    5048 امر به معروف و نهی از منکر 1391/09/08
    بیشترین توصیه‌ای که در مورد امر به معروف و نهی از منکر شده، ناظر به روابط دوستانه‌ای است که میان مؤمنان برای ارتقای معنوی‌شان برقرار است. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ ...
  • حروف مشبهة بالفعل چه ویژگی‌هایی دارند؟
    25001 لغت شناسی 1397/08/26
    بر اساس نظر مشهور ادباء، حروف مشبهة بالفعل پنج حرف بوده[1] که بر سر مبتدا و خبر وارد می‌شوند. این حروف عبارت‌اند از: إنَّ، أنَّ، لیت، لکنَّ، لعلَّ. عمل اصلی این حروف، منصوب نمودن مبتدا به عنوان «اسم» و مرفوع نمودن خبر به عنوان ...
  • کیفیت تشریع حجاب در اسلام چگونه بوده است؟
    20971 Laws and Jurisprudence 1389/10/22
    قبل از اسلام زنان براى حضور در اجتماع از پوشش مناسبی برخوردار نبودند. اسلام با ظهور خود، تکلیف این مسئله را معلوم کرد. احکام و محدوده حجاب زنان در آیات سوره های" احزاب" و "نور"  مطرح شده است. دستوراتی که در خصوص زنان در آیات سوره نور آمده ...

پربازدیدترین ها