9510
«یأس» در لغت عرب، به معنای «قُنوط»، و قنوط؛ به معنای ناامید شدن و ناامیدی است.
این واژه در قرآن کریم از ریشه «خیبة» در آیه شریفه «وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها» آمده، و تقریباً به همین معناست.
اگر چه هر سه واژه «يأس»، «قنوط» و «خیب» در فارسی به معنای ناامیدی است، اما در لغتنامههای عربی، تفاوتهایی را میان این واژهها، بیان کردهاند، مانند اینکه:
«قنوط» مبالغه در «یأس» است و در جایی بهکار برده میشود که شخص به طور کامل امید خود را از دست داده باشد، بنابراین، تفاوت این دو واژه تنها در شدّت و ضعف آن است. اما واژه «خیب» -که «خابَ» نیز از آن گرفته شده- در جایی استعمال میشود که شخص، مطلوب و آرزویی داشته و آن آرزو محقق نشده است؛ لذا اگر شخصی به آرزویش نرسیده باشد، میگویند: «خاب».
با این بیان، روشن میشود که یأس، مطلق ناامیدی است که گاهی ممکن است قبل از آرزو اتفاق افتد و گاهی بعد از آن. بر خلاف «خیب» که در ناامیدی بعد از آرزو کاربرد دارد.