منظور از چله‌نشینی (عبادت اربعین) در سیر و سلوک عرفانی، مراقبت چهل روزه از خود است، تا از این طریق، باطن فرد به آمادگی لازم جهت دریافت حکمت و علوم الاهی نایل شود. بسیاری از عرفا و علمای شیعه بر اساس آیات و روایات، به عبادت اربعین اهمیت داده و خود بدان عمل کرده‌اند. بنابراین عبادت و اخلاص در بندگی خدا در مدت چهل روز از بهترین اعمال محسوب می‌شود، عرفا برای مراقبات لازم که در مدت چهل شبانه‌روز باید رعایت شود، دستور العمل‌های خاصی توصیه کرده‌اند که به طور کلی شامل بیشترین پرهیز از خوردن، خوابیدن و سخن گفتن بوده و همت سالک در این مدت باید مصروف در ذکر مدام و عبادت باشد.

البته آنچه از طرف خود عرفا هم تذکر داده شده، این است که چله‌نشینی نباید تبدیل به وسیله‌ای برای گریختن از جامعه و انزوا طلبی باشد.