واژه‌ی «سدّ»، در لغت به معنای بستن و جلوگيری كردن، و واژه‌ی «فتح» به معنای رفع مانع نمودن است.

«ذرائع»، جمع «ذریعه» است و ذریعه در لغت به معنای وسیله‌ای است که انسان می‌تواند با کمک آن به چیزی برسد. و در اصطلاح فقهی دارای تعاریف مختلفی است که نزدیک‌ترین و جامع‌ترین آنها عبارت است از: وسیله‌ای که ما را به سوی احکام پنج‌گانه تکلیفی رهنمون گردد.

پس در فقه، «سدّ ذرايع» به معنای جلوگیری‌کردن از هر وسيله‌ای است كه موجب رسيدن به حرام می‌شود.

فتح ذرايع، یعنی گشودن و رفع مانع نمودن و اجازه دادن به انجام هر وسیله‌ای که سبب رسيدن به واجب می‌شود.

گرچه بحث «سد ذرایع» و «فتح ذرایع» در میان فقهای اهل سنت مورد بحث قرار گرفته است، اما مشابه همین موضوع در کتاب‌های اصول فقه شیعی با عنوان «مقدمه‌ی واجب» و «مقدمه‌ی حرام» مورد بررسی قرار گرفته است که آیا مقدمه در حکم، پیرو ذی المقدمه است یا خیر؟ که بیش از ده دیدگاه در این مسئله ارائه شده است