واژه‌ی «تهجّد» از ريشه‌ی «هـ، ج، د» از لغات اضداد است كه در هر دو معناى متضاد «خوابیدن در شب» و «شب بيدار بودن» مورد استفاده قرار گرفته است، اما مراد از تهجد در تعالیم دینی، شب زنده‌‏دارى برای اقامه‌ی نماز شب، تلاوت قرآن، ذكر خدای متعال و طلب عفو و آمرزش است و در موارد بسیاری تنها به معنای نماز شب مورد استفاده قرار گرفته است؛ به گونه‌‏اى كه هنگام اطلاق، تهجد به همان نماز شب انصراف دارد. به كسى كه عمل تهجّد را به‏جا می‌‏آورد «متهجّد»، یا «اهل تهجد» گويند. این واژه در قرآن کریم تنها یک‌بار به کار رفته است: «وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِه...». تهجد گرچه واجب نیست اما از مستحبات مؤکد و از ویژگی‌های مؤمنان و پرهیزکاران بوده و آثار و برکات خاصی دارد؛ مانند سلامت و صحت بدن، گشایش رزق و روزی، آمرزش گناهان، و خشنودی خداوند.

در پرسش‌های ذیل این مدخل به چگونگی خواندن نماز شب و برخی مسائل مرتبط با آن پرداخته شده است.