واژۀ «باطل» مقابلِ حق است. باطل به معنای ناچیز و چیزی است که فاسد شده و حکمی که اثر آن از بین رفته است. همچنین به معنای بی‌اثر، پوچ، بیهوده و ناحق آمده است. قهراً چیزی که فاسد، تو خالی و پوچ باشد، از وجود و ثبوت برخوردار نیست؛ لذا باطل در برابر حق قرار دارد و نقیض آن محسوب می‌شود، و در واقع چیزی است که حقیقت و واقعیت ندارد و به هنگام بحث و تحقيق، از حقيقت و ثبات برخوردار نیست: «اِنَّ الباطِلَ كانَ زَهوقاً».

 واژه‌ی باطل در قرآن كاربردهاى مختلفی دارد که برخی از آنها چنین است:

1. حق بودن كلام الهى و راه نداشتن باطل در آن: «لا يَأْتيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزيلٌ مِنْ حَكيمٍ حَميدٍ».
2. پيروى کافران از باطل: «ذلِكَ بِأَنَّ الَّذينَ كَفَرُوا اتَّبَعُوا الْباطِل‏...».
3. شهادت دروغ و درهم آمیختن حق و باطل: «وَ لا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْباطِل‏...».
4. باطل نبودن نظام آفرینش: «رَبَّنا ما خَلَقتَ هذا باطِلاً».

5. حرمت خوردن اموال از راه باطل: «وَ لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْباطِل‏...».