Genel bir sınıflandırmayla din ilahî (vahyanî) ve beşerî diye iki kısma ayrılmaktadır.

-Beşeri Dinler: Bizzat beşerin düşünerek kendi için tedvin edip oluşturduğu inanç, ahlak, kanun ve yasalar bütününe denmektedir. Bu yüzden bu din insan hevesinin esiri ve el aracıdır.

-İlahî (Vahyanî) Dinler: İnsanlığın hidayete ermesi, öğretileri aracılığıyla heves ve meylini kontrol etmesi ve özgürlüğünü sağlaması için Allah’ın gönderdiği inanç, ahlak, kanun ve yasalar manzumesine denmektedir. [1] İslam sözlükte teslim olmak ve onaylamak manasındadır. Bu yüzden Kur’an-ı Kerim çağrısını yaptığı dini İslam olarak adlandırmıştır. Bu dinin genel programı insanın âlem ve âlemlerin Rabbine teslim olması [2] ve bu teslim neticesinde bir olan Allah dışında kimseye tapmaması ve O’nun emrinden başkasına uymamasıdır. İslam dini tekâmül ve saadete ulaşmak için en kapsamlı ve en yetkin ilahî din olup Yüce Allah tarafından insanın hidayete ermesi için gönderilmiştir. [3] İslam dinini kabul etmemize neden olan etkenler aşağıdaki delillerden ibarettir:

1. İslam’ın kuşatıcılığı. 2. İslam öğretilerinin selim akıl ile uyuşması. 3. İslam dışındaki diğer dinlerin yetersizliği. 4. Diğer dinlerin tüketim tarihinin sona ermesi ve zaman içinde tahrif edilmeleri. [4]  

Beşere gönderilmiş ilahî ve semavî dinlerin çeşitliliği, enlemsel değil boylamsal bir çeşitlilik arz etmektedir. Bu, yeni dinin önceki dini kaldırması ve onu mükemmelleştirmesi anlamındadır. Yeni dinin gelmesiyle önceki dinin tüketim tarihi sona ermekte, resmiyetten düşmekte ve yerini yeni dine vermektedir. Herkesin yeni dine uyması ve ona iman etmesi gerekmektedir. Bu yüzden kutsal metin ve dinsel ibaretlerde yeni dine iman etmeyenler “kâfir” olarak anılmaktadır. İslam, beşerin hidayete ermesi için gönderilmiş en son ve en yetkin dindir ve Allah İslam’dan başka bir dini kabul etmeyecektir. “Şüphesiz Allah nezdinde din fakat İslam’dır.” [5] “Her kim İslam’dan başka bir din seçerse ondan kabul edilmeyecektir [6] ”. [7] İslam Peygamberinin (s.a.a) öngörüde bulunduğu gibi maalesef Müslümanlar da diğer kavimler ve din müntesipleri gibi değişik ve çeşitli mezheplere ayrılmıştır. Peygamber (s.a.a) şöyle buyurmuştur: Benden sonra ümmetim yetmiş üç fırkaya ayrılacaktır. Bu fırkalardan birisi kurtulacak, diğer yetmiş iki fırka ise ateşe girecektir.” [8] Bu fırkaların her biri kurtulacak fırka olduğunu iddia etmekte ve bu iddia için de delil öne sürmektedir. Bir fırka dışında geriye kalanların hak üzere olmadığı kesin bir husustur. Kesin deliller esasınca İslam mezhepleri arasında hak mezhep ve kurtulacak fırka On İki İmam Şia’sıdır. Şiilik doğru ve hakiki İslam’ın ta kendisidir. Şia hak ve kurtulacak fırka olduğunu ispatlamak için bir takım delillere isnatta bulunmakta ve onların doğruluğunda ısrar etmektedir. Çünkü bu inanç akıl ve nakilden (Kur’an ve Peygamber (s.a.a) ile Ehli Beytinin (a.s) sünneti) alınmıştır. Şia’nın delillerine değinmeden önce Şia’nın manasına işaret ediyoruz: Şia Arap dilinde taraftar manasındadır. Kur’an-ı Mecid şöyle buyurmaktadır: “ Şüphesiz İbrahim de O’nun taraftarlarından idi.” [9] Istılahta ise Şia, Peygamberin vefat etmeden önce değişik ortamlarda ve bu cümleden olmak üzere on sekiz Zilhacce’de Hicretin onuncu yılında Ğadir Hum bölgesinde büyük bir topluluğun önünde kendi halifesini ve Müslümanların önderini belirlediğine ve onu kendinden sonra siyasî, ilmî ve dinî merci olarak atadığına inanan gruba denmektedir. Rivayetlere göre Peygamber-i Ekrem (s.a.a) hayattayken bu lakabı (Şia) müminlerin önderinin (a.s) taraftarlarına vermiştir. Ali b. Ebi Talib’e işaret ederek şöyle buyurmuştur: “Canımı elinde bulundurana yemin olsun ki bu (Ali) ve taraftarları kıyamet günü kurtuluşa ereceklerdir [10] ”. [11]   Şiilik mezhebinin esas ve temeli tevhid, adalet, nübüvvet, imamet ve meadtır. Şia, İslam Peygamberinin (s.a.a) halifeleri sıfatıyla on iki masum imama (a.s) inanmaktadır. Bunların ilki Ali (a.s) ve sonuncusu da Mehdi’dir (a.s). Yüce İslam Peygamberinden (s.a.a) nakledilen hadislerde masum imamların (a.s) sayısı ve adları belirtilmiştir.

Şia’nın Delilleri

Bu alanda birçok delil bulunmaktadır ve kısa olması için sadece bazılarına işaret ediyoruz:

1. Aklî:

1-1- Lütuf Kaidesi: Bu kaideye göre insanların hidayete ermesi gayesiyle dini tebliğ etme cihetinde peygamber yollamanın Allah’a farz olması gibi , peygamberden sonra da peygamberlerin yolunu sürdürmek için sayılı imamlar atamak da farzdır.

1-2- Yerinde ispatlanmış dinsel öğretiler esasınca [12] Şia, imamın bir takım şartları olduğuna inanmaktadır. Masumiyet [13] , en bilgin olmak ve en üstün olmak bu şartlardandır. Bu sıfatları (özellikle masumiyeti) tanımak insanlar için mümkün değildir ve sadece Allah bu sıfatlardan haberdardır. O halde imamı seçen ve atayan O’dur.

2. Naklî:

2-1- Kur’an:

A- “Sizin dostunuz ancak Allah'tır ve Peygamberidir ve inananlar, namaz kılanlar ve rükû ederken zekât verenlerdir.” [14] Peygamber (s.a.a) duasında şöyle buyurmuştur: Ey Allahım göğsümü ferah tut, işleri bana kolay kıl ve arkam sağlam ve güçlü olması için ailemden Ali’yi vezirim yap.” Bunun üzerine Cebrail nazil oldu ve Peygambere (s.a.a) oku dedi. Peygamber (s.a.a) neyi okuyayım dedi. O da “Sizin dostunuz ancak Allah'tır ve Peygamberidir ve inananlar, namaz kılanlar ve rükû ederken zekât verenlerdir, ayetini oku dedi. Yani Allah ve Resulü (s.a.a) insanlara yönelik velayet taşıdıkları gibi Ali (a.s) de taşımaktadır. [15]

B- Ey iman edenler, Allah'a itaat edin; elçiye itaat edin ve sizden olan emir sahiplerine de.” [16] Emir sahiplerinden maksat, İslam toplumunun maddî ve manevî önderliğinin tüm hayat alanlarında Allah ve Peygamber (s.a.a) tarafından kendilerine verildiği masum imamlardır ve onlardan başkalarını kapsamamaktadır. [17] “Yakın akrabalarını uyar.” [18] “Ey peygamber Rabbinden sana indirileni bildir ve bunu yapmazsan görevini yapmamış olursun.” [19] “Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim. Size nimetimi tamamladım ve sizin için din olarak İslâm’ı seçtim” [20] “Ey Ehli Beyt! Gerçekten Allah, sizden kiri (günah ve çirkinliği) gidermek ve sizi tertemiz kılmak ister.” [21] Bu ayetler ve bu hususta belirtilen başka birçok ayet bu konuya işaret etmektedir. [22]

2-2- Sünnet:

Peygamber (s.a.a) tarih ve rivayetlerin açıkça belirttiği üzere her zaman Ali’yi (a.s) kendi vasi ve halifesi olarak tanıtmaktaydı. Biz numune olarak sadece birkaç tanesine işaret ediyoruz:

A- Yevmu’d-Dar Hadisi: Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Bu benim sizin aranızdaki kardeşim, vasim ve halifemdir. Onun sözünü dinleyin ve kendisine itaat edin.” [23]

B- Güvercin Hadisi: “Allah Resulü (s.a.a) için cennetten kızartılmış bir güvercin getirildi. Peygamber, Yüce Allah’tan yanındaki en sevgili yaratığın kendi yanına gelmesini istedi. Allah beni muvaffak kıldı ve ben Peygamberin yanına geldim ve o güvercini beraber yedik.” [24]

C- Yakınlık Hadisi: Peygamber şöyle buyurdu: “Ey Ali senin bana yakınlığın Harun’un Musa’ya yakınlığı gibidir, ama benden sonra bir peygamber yoktur.” [25]

D- İki Emanet Hadisi: Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Ben aranızda iki emanet bırakıyorum. Bunlardan birisi, diğerinden daha büyük olup gökten yere uzanan Allah’ın kitabıdır. Diğeri ise itretim olan Ehli Beytimdir. Kevser havuzunda bana ulaşıncaya dek bu ikisinin birbirinden ayrılmayacağı bana bildirilmiştir.” [26]

E- Ğadir Hum Hadisi: Allah Resulü (s.a.a) şöyle buyurdu: Ben kimin dost ve rehberi isem Ali onun dost ve rehberidir. Peygamber bu sözü üç defa ve bazı hadis aktarıcılarına göre ise dört defa tekrar etmiş ve ardından göğe bakarak şöyle buyurmuştur: Ey Allahım onun dostunu dost ve düşmanını düşman edin, onu seveni sevdir ve sevmeyeni sevgisiz kıl, yarenlerine yardım et ve kendisini terk edenleri yardımından mahrum kıl, hakkı onunla beraber kıl ve hakkı ondan ayırma. Ardından şöyle buyurdu: Biliniz ki burada hazır olanların tümü bu haberi burada olmayanlara bildirmekle görevlidir.” [27]

Mezkûr hadisler bu hususta nakledilen hadis pınarından bir damladır. O halde Şiiler tüm amel, inanç, ahlak ve ruh haletlerini İslam öğretileri esasınca tanzim eden ve Peygamberin buyruklarından dışarı çıkmayan bir topluluktur. Onlar Peygamberin emrini Allah’ın emri bilmekte, Kur’an ve Allah Resulü’ne uymakta [28] ve Allah Resulü’nün peygamberliğini Ali b. Ebi Talib’in (a.s) vasilik ve hilafetiyle birlikte defalarca ilan ettiğine inanmaktadırlar. Daha fazla bilgi için aşağıdaki başlıklara müracaat edebilirsiniz:

Kur’an, İslam’ın Manası Ve Müslümanlar, s. 6348 (site: 6538) .

İslam’ın Hakkaniyetinin Delilleri, s. 3371 (site: 3636) .

İslam’ı Kabul Etme Delilleri, s. 1147 (site: 1168).