جستجوی پیشرفته
بازدید
8830
آخرین بروزرسانی: 1391/02/21
خلاصه پرسش
گفته شده: در شک بین این که آیا آب داری مصدر و منبع است(به اصطلاح نابع است) یا نه؟ بنا را بر غیر نابع بودن می گذاریم؛ زیرا حکم اولیه در آب –بالوجدان- این است که آب قلیل باشد، پس با استصحاب ازلی این حکم را در موارد شک نیز تعمیم می دهیم. لطفا این مطلب را توضیح دهید.
پرسش
سلام علیکم، مرحوم شیخ محمد جواد مغنیه در کتابش (فقه الامام الصادق(ع)) می گوید: «در شک بین این که آیا آب داری مصدر و منبع است(به اصطلاح نابع است) یا نه؟ بنا را بر غیر نابع بودن می گذاریم؛ زیرا حکم اولیه در آب –بالوجدان- این است که آب قلیل باشد، پس با استصحاب ازلی این حکم را در موارد شک نیز تعمیم می دهیم». لطفا این مطلب و همچنین کلمات "وجدان" و "استصحاب ازلی" را توضیح دهید؟
پاسخ اجمالی

مطلبی که در این سؤال به شیخ  محمد جواد مغنیه (ره) نسبت داده شده است، دقیق بیان نشده است، ایشان در کتاب "فقه الامام الصادق (ع)" ابتدا می گوید: اگر نجاست با آب غیر نابع[1] برخورد کند، نجس می شود. سپس در ادامۀ این بحث، سؤالی مطرح می شود با این عنوان که: اگر یقین داشته باشیم که آب با نجاست ملاقات کرده ولی شک داریم که آیا این آب دارای منبع طبیعی هست و به اصطلاح فقهی، نابع است یا نه، در این صورت آیا آب نجس شده است؟

ایشان در جواب این فرض می گوید: ملاقات نجاست با آب را که یقین داریم اتفاق افتاده است و بالوجدان برای ما ثابت است؛ یعنی اثبات نجاست آن احتیاج به دلیل یا اجرای اصل ندارد. حال شک می کنیم که آیا این آب دارای منبع است؛ یعنی به منبعی متصل است تا این که به صرف ملاقات با نجاست، و تا زمانی که رنگ یا بو و یا مزه اش تغییر نکرده است، نجس نشود، یا این که منبع ندارد و به صرف ملاقات با نجاست، نجس می شود؟ در حال شک بین منبع داشتن آب یا غیر نابع بودنش، استصحاب عدم ازلی جاری می کنیم که نتیجۀ آن، عدم اتصال آب مورد نظر به منبع و در نهایت، نجاست آن است .

تعریف استصحاب عدم ازلی (اصل عدم)

اصل عدم، يا اصالة العدم، از اصطلاحات اصولى است و كاربرد آن جايى است كه وجود چيزى يا اتصاف آن به صفتى، مشكوك باشد كه با اصل عدم وجود يا اصل عدم اتصاف آن چيز بدان صفت، حكم به بقاى عدم پيشين مى‌شود، مگر آن كه وجود آن چيز يا اتصاف آن شیء به آن صفت، به دليل معتبر ثابت شود.[2] در مثال ذکر شده، این که آب دارای صفتی به نام "نابع" باشد مورد شک است، با این اصل چنین نتیجه گیری می کنیم که متصل بودن آن به منبع باید ثابت شود و تا وقتی که ثابت نشود، اصل در چنین مواردی عدم اتصاف به صفت مشکوک است.

 


[1] نابع به آبی گفته می شود که متصل به منبع طبیعی است و به اصطلاح ماده دارد، مانند آب چشمه که با برداشتن تدریجی یا نور خورشید و وزش باد از بین نمی رود. مشکینی، میرزا علی، مصطلحات الفقه، ص 460، قم، بی تا.

[2] هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع)، ج1، ص 522، موسسه دائرة المعارف اسلامی، قم، 1426ق.

 

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    800314 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    765235 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    686893 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    661818 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    650340 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    604299 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580812 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    579012 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    565039 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • آیا گفتن اذان و اقامه در نماز واجب است، و آیا می‌توان با یک اذان و اقامه، چند نماز خواند؟
    560313 وضو، اذان و نماز 1388/11/13
    برخی از فقهای گذشته، مثل ابن عقیل و ابن جنید، اذان و اقامه را واجب می‌دانند.[1] اما اکثر مراجع معظم تقلید در احکام اذان و اقامه می‌فرمایند: برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیّه(نمازهای واجبی که در هر روز خوانده می‌شود) اذان و ...