خداوند هیچ انسانی را به خودش وا نگذارد که هر انسانی اگرچه پیر، و حتی کسی که عمری درس دین خوانده و درس دین گفته باشد، اگر انسان یک لحظه به حال خود رها شود، چه بسا گرفتار شود. و تعبیری که در روایات آمده است: "اللهم انی اعوذ بک من العدیلة عند الموت"؛[1] خدایا به تو پناه می بریم از عدول هنگام مرگ. انسان هایی وجود دارند که تا لحظه مرگ خوب و در مسیر حق هستند، اما آن لحظه مرگ که می رسد یک دفعه مسیرشان عوض شده و عدول می کنند. اگر خدا یک لحظه انسان را به حال خود واگذارد، و این اتفاق بیفتد و اگر انسان لحظه ای احساس کند که خود می تواند ...، آن لحظه، لحظه شکست است.

توکل که خیلی ها می پرسند یعنی چه؟ حقیقت توکل این است که انسان هیچ چیزی را از خود نبیند، همه تلاشش را بکند، همه توانش را به کار بگیرد، ولی این را بداند که توان و قدرتی که دارد، از جانب خدا است. و اگر خدا بخواهد و این توفیق را بدهد او می تواند به نتیجه برسد. اگر این حال در این انسان باشد، اگرچه گرفتار لغزش هایی باشد، حفظ می شود. اما باید مراقب بود که گرفتار نسیان نشد، که اگر (خدای ناکرده) خدا ما را در این دنیا به حال خودمان رها کند، قطعاً آن دنیای ما باطن این دنیا است. اگر انسان آن دنیا به حال خود رها شود چه خواهد شد؟! قعر جهنم که در تعبیرات آمده، همین سقوط معنوی است، نه سقوط فیزیکی از یک نقطه بالا به پایین. فاصله گرفتن از خدا و دور شدن از او، قعر جهنم و عین عذاب است.

از این رو باید توجه کرد، به ویژه جوانان که چون نشاط و توان بیشتری دارند، زمینه اصلاح در آنها بیشتر است و خیلی راحت تر می توانند راه شان را اصلاح کنند، و خیلی راحت تر می توانند برگردند. جوان هایی که بعضاً گرفتار گناه می شوند، فکر نکنند که خدا اینها را به حال خودشان رها کرده و مبغوض الاهی شدند و دیگر راه برگشت وجود ندارند، بلکه باید خیلی سریع برگردند و گذشته را جبران کنند و بدانند که خداوند رحمتش بی کران است. و یکی از حیله های شیطان این است که انسان وقتی مرتکب گناهی می شود، می گوید دیگر راه برگشت وجود ندارد.

برای آگاهی بیشتر نمایه های زیر را مطالعه کنید:

توکل به خداوند، 3312 (سایت: 5435) .

ارتباط اخلاق و توکل، 2434 (سایت: 2554) .

عوامل توکل، 7693 (سایت: 7873) .

توبه از گناه و محبوب خدا شدن، 3704 (سایت: 3955) .