به تعبیر استاد مطهرى، ادیان الهى از دو بخش تشکیل شده‌‌اند: یک بخش عناصر ثابت دینى و بخش دیگر عناصر متغیّر. آن بخشى از ادیان الهى که عنصر ثابت و جهان‌شمول، همه جایى و همه زمانى، هستند، در واقع ناظر به آن بخش از هویت انسان می‌باشد که همواره ثابت است.
انسان امروز با انسان گذشته از حیث علم، فرهنگ، شیوه زندگى، و بسیارى از آداب و رسوم تفاوت‌هاى اساسى دارد، اما گرایش‌هاى فطرى و طبیعى آدمیان یکسان است. یکى از نُمُودها و نمادهاى وحدت انسان در طول تاریخ، گرایش‌هاى هنرى است. انسان به زیبایى علاقه دارد، چه زیبایى در صحنه طبیعت و چه زیبایى در کار هنرى. این علاقه‌اى که انسان به زیبایى دارد، و لذتى که از نگاه کردن به یک منظره زیبا، یا بوییدن یک گل، و یا شنیدن یک شعر تجربه می‌کند، امورى است که در طول تاریخ با همه تغییرات و تحوّلاتى که در انسان رُخ داده، ثابت بوده است.[1]
آمال و آرزوهاى بشر نیز در قالب کلى خود، همواره ثابت بوده است، با این‌که ابناى بشر با یکدیگر تفاوت بسیار داشته‌اند. کشش‌ها و غرایز بشرى هم، با همه تفاوت‌هایى که آدمیان در طول تاریخ داشته‌اند، همیشه یکسان بوده است. بنابراین، بشر از یک هویت یکسان و یگانه‌اى برخوردار است و بخش جهان‌شمول ادیان الهى ناظر به همین بخش ثابت هویت انسانى است.
اما ادیان الهى به جنبه متحوّل و متغیّر آدمى نیز توجه کرده‌اند و این جنبه در قالب عناصر متغیر تجلّى یافته است. مقصود از احکام متغیّر آن بخشى از عناصر دینى است که وابسته به شرایط اجتماعى، سیاسى و فرهنگى، و به تعبیرى، وابسته به زمان و مکان می‌باشد.[2]