برابر روایات، نمازهاى نافله مانند سدى هستند که از نمازهاى واجب محافظت مى کنند یا موجب جبران نقائص نماز مى گردند.

امام سجاد (ع) فرمودند: «حق تعالى تدارک خواهد فرمود نقصان نمازهایتان را به نمازهاى نافله». [1]

البته برخى از نمازهاى مستحبى اثرات مخصوص به خود نیز دارند مانند نماز شب که خواص متعددى در روایات براى آن بیان شده مانند تقویت ایمان و انس به خداوند، زیادى روزى، زیبایى چهره و... .

یا نماز جعفر طیار که براى برآورده شدن حاجت یا رفع مشکل خوانده مى شود یا نماز شکر که موجب ازدیاد نعمت مى گردد و طریقه بهره بردارى کامل از نوافل همان شیوه اى است که خود معصومین (ع) به نسبت به انجام نوافل دستور داده اند، یعنى به هیچ وجه کمترین تغییرى در آن ایجاد نکنیم.

خواندن نوافل باعث ایجاد آمادگى براى خواندن نمازهاى واجب مى گردد و رغبت بیشترى نسبت به اداى فرایض و نمازهاى واجب در انسان ایجاد مى کند.

مهمترین اثر نافله آن چیزى است که در حدیثى به نام حدیث قرب نوافل آمده است: راوى از حضرت صادق (ع) و ایشان از جد بزرگوار خود پیامبر (ص) و پیامبر (ص) از خداوند عزوجل چنین نقل مى کند: "به درستى که بنده من با نافله و کارهاى مستحبى قرب را مى جوید تا این که او را دوست بدارم و هنگامى که او را دوست داشتم گوش او مى شوم که با آن مى شنود و چشم او مى شوم که با آن مى بیند و زبان او مى گردم که با آن سخن مى گوید ...". [2]

یعنى نوافل انسان را به مقام قرب حق و خلافت الهى مى رساند و صفات و کمالات حق را در انسان ظاهر و آشکار مى سازد و به طور خلاصه انسان خداگونه مى گردد و این نهایت قرب انسان است که در پرتو نوافل نصیب انسان مى گردد.

نمازهای مستحبی (نافله) به صورت دو رکعت، دو رکعت و هر دو رکعت با یک تشهد و سلام خوانده می شود، مگر در مورد نماز مخصوصی دلیل داشته باشیم که به صورت دیگر خوانده شود؛ مثل نماز وتر که یک رکعتی است و نماز ی که در شب عید غدیر خوانده می شود که دوازده رکعت است. هر دو رکعت یک تشهد دارد و در پایان رکعت دوازدهم باید سلام داد. [3] "نمازهاى نافله را مى‏شود نشسته خواند ولى بهتر است دو رکعت نماز نافله نشسته را یک رکعت حساب کند، مثلًا کسى که مى‏خواهد نافله ظهر را که هشت رکعت است نشسته بخواند، بهتر است شانزده رکعت بخواند و اگر مى‏خواهد نماز وتر را نشسته بخواند، دو نماز یک رکعتى نشسته بخواند." [4]

وقت نمازهای نوافل یومیه:

نافله نماز ظهر پیش از نماز ظهر خوانده مى‏شود و وقت آن از اول ظهر تا موقعى است که سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا مى‏شود ،به اندازه دو هفتم آن شود، مثلًا اگر درازى شاخص هفت وجب باشد ، هر وقت مقدار سایه‏اى که بعد از ظهر پیدا مى‏شود به دو وجب رسید، آخر وقت نافله ظهر است.

نافله عصر پیش از نماز عصر خوانده مى‏شود و وقت آن تا موقعى است که آن مقدار از سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا مى‏شود، به چهار هفتم آن برسد.

وقت نافله مغرب بعد از تمام شدن نماز مغرب است تا وقتى که سرخى طرف مغرب که بعد از غروب کردن آفتاب در آسمان پیدا مى‏شود از بین برود.

وقت نافله عشا بعد از تمام شدن نماز عشا تا نصف شب است و بهتر است بعد از نماز عشا بلا فاصله خوانده شود

نافله صبح پیش از نماز صبح خوانده مى‏شود و وقت آن بعد از گذشتن از نصف شب به مقدار خواندن یازده رکعت نماز شب است، ولى احتیاط آن است که قبل از فجر اول نخوانند مگر آن که بعد از نافله شب بلا فاصله بخوانند که در این صورت مانعى ندارد.

وقت نافله شب از نصف شب است تا اذان صبح و بهتر است نزدیک اذان صبح خوانده شود. [5]

نمایه های مرتبط:

1. اهمیت و آثار نماز شب، سؤال 2859 (سایت: 3094).

2. قضای اعمال مستحبی، سؤال 2751 (سایت: 2988).