جستجوی پیشرفته
بازدید
16043
آخرین بروزرسانی: 1397/11/10
خلاصه پرسش
مراد از «فدیه با قربانی بزرگ» در آیه «فدیناه بذبح عظیم» چیست؟
پرسش
مراد از «ذبح عظیم» در آیه «فدیناه بذبح عظیم» چیست؟
پاسخ اجمالی
«فداء» به چیزى میگویند که به جاى چیزی دیگر قرار داده میشود تا ضرر از چیز اول برطرف شود.[1] واژه «ذبح» در آیه «وَ فَدَیناهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ»؛[2](ما ذبح عظیمى را فداى او کردیم)،[3] به معناى مذبوح(قربانی شده) است.[4] لذا مقصود این است که ما یک قربانی را به جاى حضرت اسماعیل(ع) قرار دادیم تا باعث فدیه و آزادی او شود.[5]
در مورد این آیه چند مسئله شایان توجه است:
1. درباره حیوانی که به جای اسماعیل(ع) ذبح شد، مفسران احتمالاتی را مطرح کردهاند:
1-1. آن قربانی، قوچى بود[6] که از بهشت آورده شد.[7]
1- 2. قربانی، همان قوچى بود که «هابیل» آنرا به قربانگاه آورد و در بهشت نگهداری میشد.[8]
2. همچنین درباره اینکه چرا به آن قربانی، «ذبح عظیم» و یا «قربانی بزرگ» گفته شده است، نظراتی از سوی مفسران ارائه شده است:
1- 2. چون مورد قبول خداوند واقع شد.[9]
2- 2. چون اندازه آن بزرگتر از قوچهاى دیگر بوده است.[10]
2- 3. چون آن قوچ، چهل پائیز در بهشت چرا کرده است.[11]
2- 4. چون خداوند آنرا بدون پدر و مادر به وجود آورده بود.[12]
2- 5. چون فدای بندهای بزرگ شد.[13]
مانعى ندارد که تمام این جهات در «ذبح عظیم» جمع، و از دیدگاههاى مختلف داراى عظمت باشد.[14]
3. آنچه گفته شد در ارتباط با تفسیر ظاهر آیه بود که خدا حیوانی را فرستاد تا فدای اسماعیل شود، اما روایات دیگری وجود دارند که با فرض پذیرش باید آنها را تفسیری باطنی آیه قلمداد کرد. این روایات ناظر به آن هستند که اسماعیل زنده ماند تا از نسلش پیامبر آخر الزمان به وجود آید، اما از نسل آن پیامبر، فرزندی به وجود خواهد آمد که او به شهادت خواهد رسید و او همان قربانی بزرگ است، مانند این روایت:
اى ابراهیم گروهی میپندارند که از امّت محمدند، اما پس از وى، همانگونه که قوچی را سر مى‏برند، فرزندش حسین‏ را از روى ستم و دشمنى مى‏کشند و با این کارشان مرا خشمگین میکنند. ابراهیم با شنیدن این سخن، بسیار اندوهگین شده، قلبش به درد آمد و آغاز به گریستن کرد، بعد از آن بود که به او وحى شد که اى ابراهیم! پاداش اندوه تو برای شهادت حسین را برابر با پاداش اندوه تو برای فرزندت اسماعیل قرار میدهم، اگر او را قربانی میکردی! و با این اندوه تو را به بالاترین پاداش مصیبتزدگان مى‏رسانم و این است معناى سخن خداوند که فرمود: «وَ فَدَیْناهُ بِذِبْحٍ‏ عَظِیم‏‏».[15]
البته پذیرش این روایت، با قربانی کردن یک گوسفند به عنوان یک نماد منافاتی ندارد.
 
[1]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن‏، ص 627، بیروت، دار القلم‏، چاپ اول، 1412ق.
[2]. صافات 107.
[4]. همان، ص 326.
[5]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج 8، ص 708، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.
[6]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 231، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق؛ مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج‏ 8، ص 708.
[7]. فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج 26، ص 351، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، 1420ق.
[8]. مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج ‏8، ص 708؛ مفاتیح الغیب، ج ‏26، ص 351.
[9]. مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج ‏8، ص 708.
[10]. همان.
[11]. همان؛ مفاتیح الغیب، ج ‏26، ص 351.
[12]. مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج ‏8، ص 708.
[13]. همان؛ مفاتیح الغیب، ج ‏26، ص 351.
[14]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 19، ص 116، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
[15]. شیخ صدوق، الخصال، ج 1، ص 59، قم، انتشارات جامعه مدرسین، 1362 ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    789836 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    754292 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    676958 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    657226 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    647599 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    598473 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    579694 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    564143 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    563659 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    558173 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...