جستجوی پیشرفته
بازدید
105140
آخرین بروزرسانی: 1402/10/13
خلاصه پرسش
چرا به امیرالمومنین غضنفر می گویند؟
پرسش
چرا به امیرالمومنین غضنفر می گویند؟ چرا اطلاع رسانی درباره این لقب حضرت علی کم است؟
پاسخ اجمالی

«غضنفر» به معنای غلظت، ضخامت و درشتی است. به شیر به دلیل هیکل درشت و شجاعتش غضنفر می‌گویند و مجازاً به انسان‌هایی که شجاع و دارای بدن و جثه‌ای قوی و نیرومند باشند غضنفر گفته می‌شود. در بسیاری از عبارات و اشعار، لغاتی؛ مانند "لیث"، "زبر" و "غضنفر" که تمامشان به معنای شیر شجاع است، جهت توصیف وجود مبارک امام علی(ع) به کار گرفته شده؛ اما این نام، از اسامی آن‌حضرت نیست.

پاسخ تفصیلی

«غضنفر» به معنای غلظت، ضخامت و درشتی است. شیر را به دلیل هیکل درشت و شجاعتش غضنفر می‌گویند و مجازاً به انسان‌هایی که شجاع و دارای بدن و جثه‌ای قوی و نیرومند باشند، غضنفر گفته می‌شود.[1]

 در کتاب نصاب الصبیان درباره نام‌های متعدد شیر می‌گوید:

 غضنفر و اسد و لیث و حارث و دلهاث                                     هژبر و قسوره و حیدر است و ضیغم شیر.

 القاب متعدد برای یک فرد و یا یک موجود، نشان از اهمیت و ارزش خاص او دارد، و بیانگر زوایای وجودی و شخصیتی او است. یکی از شخصیت‌هایی که لقب‌هایی متعدد دارد، امام علی(ع) است. این القاب به دلیل وجود با عظمت و داشتن صفات فراوان به آن‌حضرت نسبت داده شده است.

 از جمله توصیفاتی که برای آن‌حضرت بیان شده، غضنفر است که این لقب هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی با آن‌حضرت کاملا سازگار است. از نظر روحی کاملا مشخص است که آن‌حضرت بسیار شجاع و قدرتمند و نترس بود و هرگز به دشمنان پشت نکرده بود. در عرف معمولاً شیر را موجودی شجاع می‌دانند و انسان شجاع را هم شیر می‌خوانند. از این نظر، غضنفر که از نام شیر عاریت گرفته شده، برای حضرت علی(ع) لقب مناسبی است، همان‌گونه که یکی از لقب‌های دیگر حضرت «اسدالله است» که آن هم به همین مناسبت است.

 اما از نظر جسمی هم در تاریخ بیان شده است که علی(ع) بدنی قوی و هیکلی درشت داشت، که از این جهت هم وجه تسمیه خوبی بوده و اسم، با مسما مناسبت دارد.

 گفتنی است؛ تا جایی که ما تحقیق کردیم در میان روایات معصومان(ع) کلمه غضنفر در میان القاب آن‌حضرت ذکر نشده است.

 البته در تاریخ آمده است که وقتی اشعار حسان بن ثابت انصاری درباره کشته شدن عمروبن عبدود به قبیله بنی‌عامر رسید، جوانی از آنان در جواب گفت: شما مردم مدینه نباید کشتن عمرو را به خود نسبت دهید و آن‌را هنر خودتان بدانید؛ زیرا او را شیری کشته است.

 فلم تقتلوا عمرو بباسکم                                      ولکنه الکفوء الهزبر الغضنفر[2]

 خطیبان و شاعران نسل‌های بعد نیز واژه غضنفر را در توصیف امام علی(ع) به کار گرفته‌اند، مانند:

1. کفعمی در مصباح خطبه‌ای از یکی از دانشمندان نقل کرده و در آن از امام علی(ع) با لقب الشجاع الغضنفر؛ (شیرشجاع) نام برده است.

 2. ابن شهرآشوب در مناقب از ابن طوطی چند بیت شعر درباره لیلة المبیت و فضیلت و شجاعت حضرت علی(ع) نقل کرده و در آن از لقب لیث و غضنفر برای آن‌حضرت استفاده کرده است:

 فصال علی بالحسام علیهم                           کما صال فی العریس لیث غضنفر

 فولوا سراعا نافرین کأنما                               هم حمر من قسور الغالب تنفر[3]

به این مضمون که وقتی علی(ع) در آن شب به جای پیامبر(ص) خوابید و مشرکان خانه را محاصره کرده بودند علی(ع) با شمشیر به آنها حمله کرد، همان‌طور که شیری شجاع بپرد، و آنها به سرعت از او فرار کردند همان‌گونه که گورخران از شیر فرار می‌کنند.

بر اساس آنچه گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که «غضنفر» مانند «ابوتراب»، «ابو الحسن» و ... در شمار نام‌های شناخته شده امیرالمؤمنین(ع) نیست؛ و به همین دلیل شما نمی‌توانید با جست‌وجوی این کلمه در نرم افزارها و پایگاه‌های اسلامی پاسخ‌های فراوانی را مشاهده کنید، ولی با این وجود، باید به این نکته اشاره کرد که شاعران و سخنورانی -چه در زمان حیات و چه بعد از شهادت مولای متقیان-، حضرتش را با این عبارت توصیف کرده و بدین وسیله، ایشان را به شیر شجاع تشبیه کرده‌اند.

 


[1]. ابن منظور، لسان العرب، ج 5، ص25؛ الصحاح فی اللغة، ج2، ص20؛ تهذیب اللغة، ج3، ص111.

[2]ابن شهرآشوب مازندرانی، مناقب آل ابیطالب، ج1، ص297،ج 2، ص323، قم، انتشارات علامه، 1379ق.

[3]. همان، ج1، ص394.

 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • سامری‌ها(سامریه) چه فرقه‌ای هستند؟
    16384 یهود 1393/12/25
    فرقه «سامریه» از فرقه‌های قدیمی دین یهود است. پس از مدتی که بنی‌اسرائیل وارد سرزمین فلسطین شدند به دو قسمت در شمال و جنوب این سرزمین رفتند. منطقه جنوب، با مرکزیت اورشلیم در اختیار تعدادی از فرزندان یعقوب(ع) بود که کتاب مقدس از این گروه صحبت بسیار کرده ...
  • آیا می‌شود برای کسی که در زمان زنده بودنش قرآن نمی‌خواند بعد از مرگش قرآن خواند؟
    8857 بیشتر بدانیم 1392/05/13
    برای کسی که در زمان زنده بودنش قرآن نمی‌خواند، اگر به قرآن اعتقاد داشت و منکر آن نبود -هر چند تلاوت نمی‌کرد- خواندن قرآن و هدیه ثوابش به آن میت، نه تنها اشکالی ندارد؛ چه بسا این کار از باب ارسال خیرات برای او موجب نزول رحمت الاهی ...
  • فرق تخالف و تقابل چیست؟
    16145 کلیات 1394/10/02
    1. «تخالف» در اصل از اصطلاحات علم کلام است و در تعریف آن گفته‌اند؛ هر گاه دو چیز در ماهیّت و لوازم آن باهم تغایر داشته باشند و این تغایر و تنافی به گونه‌ای باشد که مانع اجتماعشان در یک محل‏ نباشد و اجتماعشان در یک محل ...
  • واژه «حمیم» در قرآن به چه معنا است؟
    1566 تفسیر 1402/10/02
    واژه «حَمیم» صیغه مبالغه از ریشه «حمم» به ‌معنای داغ و حرارت شدید است.راغب اصفهانی در المفردات می‌گوید: آب گرمى را که از منبع خود خارج می‌شود، «حمّه» گویند. و به همین اعتبار به عرق انسان و حیوان حمیم گفته می‌شود. حمّام را به جهت آب گرم و یا ...
  • آیا برای اقامه قضای نماز آیات، باید غسل کرد؟
    15199 Laws and Jurisprudence 1390/11/24
    اکثر مراجع عظام تقلید یکی از غسلهای مستحب را، غسل کسی می دانند که نماز آیات را در وقت گرفتن خورشید و ماه، عمداً نخوانده است و آن در صورتى است که تمام ماه و خورشید گرفته باشد.
  • منظور از عبارت «لیس منا»؛(از ما نیست) که روایات آمده، چیست؟
    968 حدیث 1403/01/26
    خداوند مشرکان و گناهکارانی که به نوعی وابسته به یکی از اولیای خدا هستند را از آنان نمی‌داند، مانند آنچه قرآن کریم از نوح پیامبر(ع) نقل می‌کند، زمانی که آن‌حضرت از خداوند درخواست نمود که خدایا فرزندم از اهل من است و او را نجات ده، ...
  • در فرازی از یک دعا آمده که (حرسک الله یا فلان بن فلانة) ای فلانی فرزند فلان بانو! خدا نگهدارت! آیا این فراز باید به همین صورت خوانده شود؟
    14716 حدیث 1397/06/07
    یکی از حرزهایی که از معصومان(ع) نقل شده، حرزی جامع است که با این عبارت شروع می‌شود: «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ‏، بِسْمِ اللهِ "اخْسَؤُا فِیها وَ لا تُکَلِّمُونِ،"[1] "إِنِّی أَعُوذُ بِالرَّحْمنِ مِنْکَ إِنْ کُنْتَ تَقِیًّا"[2] أَخَذْتُ بِسَمْعِ اللهِ وَ بَصَرِه ...
  • چه نوع آلات موسیقی را لهوی و حرام و چه نوع حلال است؟
    30019 Laws and Jurisprudence 1387/09/18
    در پاسخ به سؤال مذکور لازم به تذکر است که حضرت امام خمینی (قدس سره) و دیگر مراجع عظام تقلید از جمله حضرت آیت الله بهجت  معیار حرمت موسیقی را مطرب بودن و متناسب بودن آن موسیقی، با مجالس لهو و لعب دانسته و خرید، فروش، استماع،
  • مذهب چیست؟ این‌که می‌گویند مذهب ریشه عرشی دارد، مقصود چیست؟
    20021 چیستی دین 1397/10/04
    لغت‌شناسان برای واژه «مذهب» معانی متعددی ذکر کرده‌اند؛ مانند: آیین، دین، روش، سنت، شرع، شریعت، طریقه، طریقت، کیش، مسلک، مشرب، نحله، راه‌ و روش، طریقه، هریک از فرقه‌ها و گرایشات دینی با مجموعه‌‌ای از آیین‌‌ها و آموزه‌‌ها.[1] به نظر می‌رسد همه این معانی به ...
  • آیا دعایی برای قطع‌شدن گریه‌ی نوزاد وجود دارد؟
    22333 حدیث 1400/12/04
    گریه نوزاد وسیله‌ا‌ی ارتباطی میان نوزاد با اطرافیان، به خصوص مادرش می‌باشد. نوزادان از طریق گریه‌کردن نیازهای‌شان را اعلام می‌کنند و چه بسا فوائد دیگری غیر از اعلام نیاز هم وجود داشته باشد؛ از این‌رو گریه برایشان سودمند است، و نباید به دنبال آن باشیم تا ...

پربازدیدترین ها