لطفا صبرکنید
18991
- اشتراک گذاری
از نگاه عقل و منطق رسیدن به کمال مطلوب انسانی بدون هدایت پروردگار امکانپذیر نیست. خداوند متعال هدایت بشر را با فرستادن حجتهای خود به سوی مردم به بهترین نحو انجام داده است. امامان و پیامبران(ع) به اذن خداوند متعال به توانایی کافی جهت نفوذ و اعمال قدرت در تمام کائنات مجهز بوده و هستند، تا بتوانند وظیفۀ خود را به خوبی انجام دهند.
پرسش شما در چهار مرحله پاسخ داده میشود:
- هدفمند بودن خلقت و لزوم هدایت او: در قرآن کریم میخوانیم: "ما جن و انس را جز برای عبادت نیافریدیم".
- هدایت شامل تمام نوع بشر است: خدای سبحان فرمود: "به راستی که تو بیم دهندهای و برای هر قومی هدایتگری است".
- نظر داشتن رهبران الهی به همۀ اهل زمین: چنانکه به فرمودۀ امام باقر(ع)، امامان و پیامبران(ع) موجب امان یافتن اهل زمین و مرتفع شدن عذاب از اهل زمین هستند که شامل همۀ انسانها است. داستانهای زیادی در مورد هدایت یافتن انسانهای گمراه توسط حضرت ولی عصر(عج) آورده شده است که در پاسخ تفصیلی به یکی از آنها اشاره خواهیم کرد.
- قدرت امامان(ع) بر تمام جهان و توانایی دخل و تصرف در کائنات: بنا به گفته امام حسین(ع) خداوند به تمام آنچه آفریده امر کرده است از رهبران الهی فرمانبرداری کنند. در برخی از کتابهای شیعه (از جمله منتخب الاثر) تعدادی از معجزات امام زمان(عج) که نشان دهندۀ قدرت فوق العاده حضرت است آورده شده است.
نتیجه کلی از بحث اینکه جامعیت و عظمت جایگاه حضرت ولی عصر(عج) بسیار بالاتر از آن است که ایشان را مختص به مسلمانان و طیف خاصی از انسانها بدانیم. امام زمان(عج) حجت الهی بر روی زمین است و در هر جای هستی به هر بشری که نیازمند هدایت باشد به طریقی که صلاح بدانند حضور مییابد.
در پاسخ این سؤال طبق دلایلی که میآوریم نظر لطف و محبّت امام زمان(عج) و نیز حضور ایشان در رابطه با کسانی که مستحق این امر باشند و هدایت آنها اقتضا کند - هر چند آنها یهود و امثال آن و یا اهل عصیان باشند- اثبات میشود.
از نظر منطق و عقل، آن مصلحتی(رسیدن به کمال) که موجب آفرینش انسان است، تنها از راه اطاعت از دستورات خداوند به دست میآید و فراگیری آن دستورات از طریق هدایت پیامبران(ع) و امامان(ع) مقدور است. بدین سبب در هر جا کسی یافت شود که نیاز مبرم به راهنمایی امام(ع) یا به نظر خاص او، و یا به حضور فیزیکی او داشته باشد، بنا به مصلحت به طریقی این امر صورت میگیرد؛ چرا که خداوند سبحان بشر را بیهوده خلق نکرده و این تجهیزات عقل و روان را به عبث نیافریده و اگر انسان توسط راهنمایی به طور مناسب رهبری نشود گمراه میگردد و نقض غرض خواهد شد. خداوندی که همۀ حوادث و امور در قبضیۀ قدرت او است، رهبران آسمانی را به توانایی کافی مجهز ساخت تا آنها بتوانند انسانهای حیرتزده را در هر دین و آیینی که باشند در صورت احتیاج و آمادگی آنها، یاری کنند، امید دهند و به راه راست هدایت کنند.
آیات قرآن کریم و روایات فراوان برای اثبات آنچه گذشت وجود دارد که مهمترین آنها را بیان میکنیم:
- در بیان هدفمند بودن خلقت انسان و لزوم هدایت او در قرآن کریم میخوانیم:
"جن و انس را جز برای عبادت نیافریدیم".[1]
- در بیان اینکه بحث هدایت و وجود هادیان شامل تمامی انسانها است و مختص به قشر خاصی نشده است، خدای سبحان فرمود: "به راستی که تو بیم دهندهای و برای هر قومی هدایتگری است".[2]
طبق این آیه از آنجا که هدایت انسان به صورت قانون کلی مطرح شده، همۀ اقوام و ملل از جمله یهودیان و گناهکاران را نیز شامل میشود. البته هدایت متضمن نظر عنایت و محبت است: "بگو به درستی که برای خداوند حجتهای رسا است".[3]
بر اساس صریح این آیه، در امر هدایت، هیچ نوع اختصاصی به مکان، زمان و یا قوم خاصی مطرح نیست و مشخص میشود که خدای متعال برای همه جا و همه کس راهنمایی رسا و کافی دارد.
- در بیان نظر محبتآمیز رهبران آسمانی برای همۀ اهل زمین (یهود، هندو، لائیک و ...)؛ امام باقر(ع) در جواب کسی که در مورد علت نیاز به پیامبر و امام پرسید، اینگونه پاسخ میدهد: "بدون آنها زمین پایدار نخواهد ماند و مرتفع شدن عذاب از اهل زمین به برکت وجود آنها است". آنگاه به این آیۀ کریمه استناد فرمود: "و ما کان الله لیعذبهم و أنت فیهم".[4] و بعد به سخن پیامبر اکرم(ص) اشاره فرمود: "ستارگان مایۀ آرامش اهل آسمان و اهلبیت من موجب آرامش و امنیت اهل زمیناند. به واسطۀ آنها خداوند به بندگانش روزی و به اهل معصیت مهلت میدهد و در عذابشان تعجیل نمیکند".[5]
- در بیان اثبات قدرت امام(ع) بر جهان هستی و اینکه هرگونه دخل و تصرف برایشان مقدور و میسور است، و در صورت لزوم امام(ع) به شیوهای که صلاح بداند حضور مییابد، امام حسین(ع) فرمود: "قسم به خدا که خداوند هیچ چیز نیافرید، مگر او را به اطاعت و فرمانبرداری از ما امر کرد".[6]
در همین راستا امام باقر(ع) مراد از رحمت واسعه در آیۀ مبارکۀ: "و رحمتی وسعت کل شیء"،[7] را "علم امام" دانسته،[8] که به خوبی گویای حضور علمی و معنوی امام در همه جای نظام هستی است.
همچنین در رابطه با تفسیر آیۀ شریفۀ: "و لله المثل الاعلی"،[9] پانزده روایت معتبر و صحیح در دست است که در آنها ائمۀ معصومین(ع) مظهر علم و قدرت خداوند سبحان معرفی شدهاند.[10]
امام صادق(ع) نیز در جایی فرمود: "چگونه ممکن است امام، حجت بر اهل مشرق و مغرب باشد و آنها را نبیند و بر آنها قدرت نداشته باشد".[11]
بنابر این، راجع به قدرت و احاطۀ شخص حضرت ولی عصر(عج)، از مجموع آنچه بیان شد، نظر مهرآمیز و هدایتگرانۀ امام(عج) و لزوم حضور او در هر جا که نیاز و مصلحت حکیمانه باشد، اثبات میشود.
نویسندۀ منتخب الاثر که اخبار و آثار فراوانی را در رابطه با حضرت مهدی(عج) بررسی کرده، هشت مورد از معجزات مهم که نشانگر تصرف ایشان در نطام هستی است و قدرت و احاطۀ آنحضرت را نشان میدهد، بیان کرده و در پایان میفرماید: حکایات فراوانی در بحار الانوار و کتب دیگر ذکر شده است که به طور قطع از حد تواتر میگذرد و سندهای بسیاری از آنها در نهایت صحت است.[12]
همۀ اینها احاطه و نظارت کلی حضرت مهدی(عج) را بر همه(حتی کفار، یهودیان و ...) اثبات میکند.
البته، عنایات و نظر خاص هدایتی حضرت، مخصوص کسانی است که مهیای دریافت فیوضات و مساعدتها باشند، چه در سرزمین اسلامی و چه در سرزمین کفر.
بنابر این، همانگونه که پیامبر اسلام(ص) رسالتش جهانی بود، امامان(ع) به عنوان جانشین آنحضرت، هم امام تمام مردم اعم از مسلمان و غیرمسلمان هستند، منتها غیرمسلمان توفیق پیروی و بهرهمندی از راهنمایی های آن بزرگواران را ندارند. اگر امام زمان(عج) به غیرمسلمانها نظر میکند، این به معنای تأیید کارهای خلاف اخلاق و خلاف انسانی آنها نیست؛ چرا که آنان با داشتن چنین حجتهای الهی، با سوء اختیار خود مرتکب چنین اعمالی میشوند.
[1]. "و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون". ذاریات، 56.
[2]. "انما انت منذر و لکل قوم هاد". رعد، 7؛ طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 11، ص 305، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق. (بحث امامت به تفصیل در ج 1 ص 270 - 282 در همین کتاب مطرح شده است.)
[3]. "قل فلله الحجة البالغة". انعام، 149.
[4]. "و بر خداوند روا نیست که آنان(گناهکاران) را عذاب کند در حالی که تو در بین آنهایی". انفال، 33.
[5]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 23، ص 19، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
[6]. "و الله ما خلق الله شیئاً الا و قد امره بالطاعة لنا"»، ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام، ج 4، ص 51، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق.
[8]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 429، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[10] نمازی، علی، اثبات ولایت، ص 235 ـ 236، اصفهان، حسینیه عمادزاده، 1351ش.
[11]. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق، مصحح، امینی، عبد الحسین، ص 328، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، 1356ش.
[12]. صافی گلپایگانی، لطف الله، منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر علیهالسلام، ج 2، ص 526 – 543، قم، موسسه سیده المعصومه، 1419ق.