شناخت یاران ائمه تنها از طریق مطالعه و شناخت تاریخ رندگی آن بزرگوران میسر است؛ بنابراین با مطالعه تاریخ زندگی امامان می توان یاران صدیق و با وفا، همچنین مخالفان آنها را شناخت. یاران امام علی (ع)؛ مانند سلمان، ابوذر، مقداد و ...، یاران امام حسین در کربلا، شاگردان امام صادق، نواب خاص امام زمان (ع) برخی از بهترین یاران امامان (ع) هستند که اسامی و شخصیت آنها در تاریخ مشخص است. لازم به ذکر است که تعداد اصحاب و یاران امامان بی شمار است. اسامی برخی از آنان در تاریخ ثبت شده است.

در این زمینه می توانید به منابع زیر مراجعه کنید:

1. اعیان الشیعة، سید محسن امین.

2. معجم رجال الحدیث، آیت الله خوئی.

3. قاموس الرجال، محمد تقی شوشتری.

4. رجال شیخ طوسی.

در این جا به عنوان نمونه، به نام برخی از اصحاب برجسته تعدادی از ائمه (ع) اشاره می کنیم:

یاران حضرت علی (ع):
1. اصبغ بن نباته.
2. اویس قرنی.
3. حارث بن عبدالله همدانی.
4. حجر بن عدی.
5. رشید هجری.
6. زید بن صوحان عبدی.
7. سلیمان بن صرد خزاعی.
8. سهل بن حنیف.
9. صعصعة بن صوحان عبدی.
10. ابوالأسود دوئلی.
11. عبدالله بن عباس.
12. عبدالله بن بدیل.
13. عبدالله بن جعفر.
14. عبدالله بن خبّاب.
15. عبدالله بن أبی طلحه.
16. عثمان بن حنیف.
17. عدی بن حاتم.
18. عقیل بن ابی طالب.
19. عمروبن حمق خزاعی.
20. قنبر.
21. کمیل بن زیاد.
22. مالک بن حارث نخعی.
23. محمد بن ابی بکر.
24. محمد بن أبی حذیفه.
25. میثم بن یحیی تمار.
26. هاشم مرقال.
27. ابو ایوب انصاری.
28. عبیدالله بن ابی رافع.
29. مقدادبن عمرو.
30. قیس بن سعد.
31. شریح بن هانی.
32. احنف بن قیس.
33. سعید بن قیس.
34. مغیرة بن نوفل.
35. جعدة بن هبیره.
36. ابراهیم بن مالک اشتر.
37. هرم بن حیان.
38. ابوطفیل کنانی.
39. ابو هیثم بن تیهان.
40. ابو ثمامه صیداوی.
41. ابوذر غفاری.
42. ابو رافع.
43. ابو سعید سعد بن مالک.
44. ابو عمره انصاری.
45. جابربن عبدالله انصاری.
46. جاریة بن قدامه تمیمی.
47. جندب بن عبدالله ازدی.
48. حبیب بن مظاهر.
49. حذیفة بن یمان.
50. رفاعة بن شداد.
51. سلمان فارسی.
52. سلیم بن قیس.
53. محمد بن جعفر طیار.
54. خبّاب بن اَرَت.

یاران امام حسن (ع):

1. ابراهیم بن مالک اشتر.
2. عبداللّه بن عباس.
3. ابو ثمامه صیداوی.
4. جابر بن عبدالله انصاری.
5. جاریة بن قدامه.
6. جبلة بن علی شیبانی.
7. حبیب بن مظاهر اسدی.
8. حذیفة بن اسید غفاری.
9. رفاعة بن شداد.
10. سعید بن قیس همدانی.
11. قیس بن سعد انصاری.
12. سعید بن مسعود ثقفی.
13. سلیم بن قیس هلالی.
14. صعصعة بن صوحان عبدی.
15. عامر بن واثله کنانی.
16. عمر بن ابی سلمه.
17. کمیل بن زیاد نخعی.
18. ابو مخنف، لوط بن یحیی.
19. مسیب بن نجبه فزاری.
20. میثم بن یحیی تمّار.
21. سعد بن مسعود ثقفی.

یاران و اصحاب امام حسین (ع):

یاران و اصحاب اباعبدالله الحسین(ع)، چه آنان که قبل از شهادت آن حضرت وفات یافته‏اند و چه آنان که پس از شهادت ایشان از دنیا رفته‏اند، بسیار زیادند. در این جا تنها نام آنانی را که در واقعه عاشورا به شرف شهادت نایل آمده‏اند، ذکر می‏کنیم:
الف. بنی هاشم
1. عباس‏بن علی، معروف به‏ابوالفضل العباس(ع).
2. ابوبکر بن علی.
3. محمد اصغر بن علی.
4. عبدالله‏بن علی.

6. جعفر بن علی.
7. عمر بن علی.
8. عثمان بن علی.

11. علی بن حسین (علی اکبر).
12. عبدالله رضیع (علی اصغر).
14. قاسم بن حسن.
15. ابوبکر بن حسن.
16. عبدالله بن حسن.
17. بشر بن حسن.
18. محمد بن عبدالله بن جعفر.
19. عون بن عبدالله بن جعفر.
20. عبیدالله بن عبدالله بن جعفر.
21. مسلم بن عقیل.
22. جعفر بن عقیل.
23. جعفر بن محمد بن عقیل.
24. عبدالرحمان بن عقیل.
25. عبدالله اکبر بن عقیل.
26. عبدالله بن مسلم بن عقیل.
27. عون بن مسلم بن عقیل.
28. محمد بن مسلم بن عقیل.
29. محمدبن ابی سعید بن عقیل.
30. احمدبن محمد هاشمی.
ب. غیر بنی هاشم
31. ابراهیم بن حصین اسدی.
32. ابو حتوف بن حارث اسدی.
33. ابو عامر نهشلی.
34. ادهم بن امیه عبدی.
35. اسلم ترکی.
36. امیة بن سعد طائی.
37. انس بن حارث کاهلی.
38. انیس بن معقل اصبحی.
39. برید بن خضیر همدانی.
40. بشر بن عبدالله خضرمی.
41. بکر بن حی تیمی.
42. جابر بن حجاج تیمی.
43. جبلة بن حارث سلمانی.
44. جنادة بن حارث سلمانی.
45. جنادة بن کعب انصاری.
46. جون، غلام ابی ذر.
47. جوین بن مالک تمیمی.
48. حارث بن امرئ القیس کندی.
49. حارث بن نبهان.
50. حباب بن حارث.
51. حباب بن عامر.
52. حبشی بن قاسم.
53. حبیب بن مظاهر اسدی.
54. حجاج بن بدر سعدی.
55. حجاج بن مسروق جعفی.
56. حرّبن یزید ریاحی.
57. حلاس بن عمرو راسبی.
58. حنظلة بن اسعد شبامی.
59. حنظلة بن عمرو شیبانی.
60. رافع، غلام مسلم ازدی.
61. زاهر بن عمرو کندی.
62. زهیر بن بشر خثعمی.
63. زهیر بن سلیم ازدی.
64. زهیر بن قیس بجلی.
65. زیادبن عریب.
66. سالم، غلام بنی مدینه.
67. سالم،غلام عامر عبدی.
68. سعد بن حارث انصاری.
69. سعد، غلام علی‏بن ابی‏طالب(ع).
70. سعد، غلام عمرو بن خالد.
71. سعید بن عبدالله حنفی.
72. سلمان بن مضارب بجلی.
73. سلیمان، غلام امام حسین(ع).
74. سوار بن منعم نهمی.
75. سوید بن عمرو.
76. سیف بن حارث جابری.
77. سیف بن مالک عبدی.
78. شبیب، غلام حارث جابری.
79. شوذب، غلام بنی شاکر.
80. ضرغامة بن مالک.
81. عائذ بن مجمع.
82. عابس بن أبی شبیب شاکری.
83. عامر بن حسان طایی.
84. عامر بن مسلم عبدی.
85. عباد بن مهجر جهنی.
86. عبدالاعلی بن یزید کلبی.
87. عبدالرحمن ارحبی.
88. عبدالرحمن بن عبد ربّه.
89. عبدالرحمن بن عروه.
90. عبدالرحمن بن مسعود.
91. عبدالله بن ابی بکر.
92. عبدالله بن بشر خثعمی.
93. عبدالله بن عروه.
94. عبدالله بن عمیر.
95. عبدالله بن یزید عبدی.
96. عبیدالله بن یزید عبدی.
97. عقبة بن سمعان.
98. عقبة بن صلت جهنی.
99. عمارة بن صلخب ازدی.
100. عمران بن کعب اشجعی.
101. عمار بن حسان طائی.
102. عمار بن سلامه دالانی.
103. عمرو بن عبدالله جندعی.
104. عمرو بن خالد ازدی.
105. عمرو بن خالد صیداوی.
106. عبدالله بن بقطر.
107. عمرو بن قرظه.
108. عمرو بن مطاع.
109. عمرو بن جناده.
110. عمرو بن ضبیعه.
111. عمرو بن کعب(ابوثمامه صائدی).
112. قارب، غلام امام حسین(ع).
113. قاسط بن زهیر.
114. قاسم بن حبیب ازدی.
115. کردوس تغلبی.
116. کنانة بن عتیق.
117. مالک بن ذودان.
118. مالک بن عبدالله جابری.
119. مجمع جهنی.
120. مجمع بن عبیدالله.
121. محمد بن بشیر حضرمی.
122. مسعود بن حجاج.
123. مسلم بن عوسجه اسدی.
124. مسلم بن کثیر ازدی.
125. مسقط بن زهیر تغلبی.
126. منحج، غلام امام حسین(ع).
127. موقع بن ثمامه اسدی.
128. نافع بن هلال جملی.
129. نصر، غلام امیرالمؤمنین، علی(ع).
130. نعمان بن عمرو راسبی.
131. نعیم بن عجلان.
132. واضح رومی.
133. وهب بن حباب کلبی.
134. یزید بن ثبیط کلبی.
135. یزید بن زیاد کندی.
136. یزید بن مغفل جعفی.
137. قیس بن مسهر صیداوی.
138. هانی بن عروه.
139. عبدالله بن عفیف ازدی.

یاران امام صادق (ع):

تعداد راویان و اصحاب امام صادق(ع) بیش از چهار هزار نفر است که از محضر آن حضرت بهره‏مند شده و در جهان اسلام به انتشار علوم اهل بیت(ع) پرداختند. در این جا به نام برخی از بزرگان اصحاب و راویان آن حضرت اشاره می‏گردد:

1. جمیل بن درّاج.
2. عبدالله بن مسکان.
3. عبدالله بن بکیر.
4. حمّاد بن عیسی.
5. حمّاد بن عثمان.
6. ابان بن عثمان.
این شش نفر به «اصحاب اجماع» معروف شده‏اند.
7. أبان بن تغلب.
8. اسحاق بن عمّار صیرفی.
9. ابو حمزه ثمالی.
10. برید بن معاویه عجلی.
11. حریز بن عبدالله سجستانی.
12. حمران بن اعین شیبانی.
13. زرارة بن اعین شیبانی.
14. صفوان بن مهران اسدی.
15. عبدالله بن ابی یعفور.
16. عمران بن عبدالله اشعری.
17. عیسی بن عبدالله اشعری.
18. فضیل بن یسار بصری.
19. فیض بن مختار کوفی.
20. ابو بصیر مرادی.
21. مؤمن الطاق محمد بن علی.
22. محمد بن مسلم کوفی.
23. معاذبن کثیر کسایی.
24. مُعَلی بن خُنَیس کوفی.
25. هشام بن محمد.
26. یونس بن ظبیان کوفی.
27. معاویة بن عمّار.
28. زید شحام.
29. سُدیر بن حکیم.
30. عبد السلام بن عبدالرحمن.
31. جابر بن یزید جُعفی.
32. ثابت بن دینار.
33. مفضل بن قیس.
34. مفضل بن عمر جُعفی.
35. سفیان بن عیینه.