Ətraflı axtarış
Baxanların
7876
İnternetə qoyma tarixi: 2011/07/28
Sualın xülasəsi
Həsədi necə müalicə etmək olar?
Sual
Həsədlə necə mübarizə aparmaq olar? Həsəd təkcə kişinin bir neçə arvadı arasında yox, bütün işlərdə vardır. Həsəd özünün tam mənasında ruhi xəstəlik olduğuna görə onun üçün çarə yolu olmalıdır. Onun müalicə yolunu necə olursa-olsun, əldə etməliyik.
Qısa cavab

Həsəd insanın özündə xarlıq və həqarət hissi keçirməsindən irəli gəlir. Bunun da ardınca insan “başqalarına verilən nemətlər ümumiyyətlə olmasın!” deyə arzu edir.

Bu ruhiyyənin müalicəsi üçün çoxlu yollar təklif edilmişdir:

1. Bu xislətin ruha, dinə, dünya və axirətə vurduğu zərərlər barəsinə təfəkkür etmək;

2. Allah-taalaya imanı gücləndirmək;

3. Həsədin tələbinin tamamilə əksinə olan gözəl rəftarlar göstərmək;

4. Allah-taala dərgahında dua və raz-niyaz etmək. Belə ki, bu yol ruhi xəstəliklərin məhv edilib kökünün kəsilməsi üçün ən yaxşı üslublardan biridir.

Ətreaflı cavab

Suala cavab vermək, həsədin köklərini və onun müalicə yollarını bəyan etmək üçün aşağıdakı mətləbləri qeyd edirik:

Həsədin tərifi, onun qibtə və qeyrət ilə fərqi, həsədin yaranma əsasları, onun aradan aparılma yolları və üslubları.

1. Həsədin tərifi:

Həsəd insanın özündə başqalarına nisbətən xarlıq hissi keçirməsi və özünü onlardan alçaq hesab etməsidir ki, bunun ardınca “başqaları, malik olduqları (həqiqi və ya xəyali) nemətlərə malik olmasın!” deyə arzu edir, istər o nemətlər onun özündə də olsun, istərsə də olmasın; istər ona nail olsun, istərsə də nail olmasın.[1]

2. Həsədin qibtə ilə olan fərqi

Qibtə bir ruhiyyədir ki, onun ardınca insan başqalarının malik olduğu nemət və kamallara özünün də malik olmasını istəyir, amma başqalarının həmin nemətdən məhrum olmasını arzu etmir.[2]

3. Həsədin qeyrətlə olan fərqi

Qeyrət elə bir ruhiyyədir ki, onun ardınca insan başqalarından hər növ çirkinlik və pisliyin aradan getməsini istəyir.[3]

4. Həsədin mənşəyi və yaranma kökləri[4]

Həsədin müxtəlif mənşəyi və amilləri vardır. Bu amillərin hər biri də təklikdə həsədin yaranmasına səbəb ola bilər. Bu amillərin az (zəif) və ya çox (şiddətli) olmasına bağlı olaraq həsədin aradan aparılması da çətin və ya asan ola bilər. İndi bu amillərin bəzilərini qeyd edirik:

a) Batini çirkinlik. Bəzilərinin ruhiyyələri mənfi istiqamətdə elə formalaşır ki, başqalarında maddi və mənəvi nemətləri heç bir vəchlə görməyə tab gətirə bilmirlər.

b) Öz daxilində xarlıq və boşluq hissi.[5] Yəni insan özündə xarlıq və zəlillik hiss etdiyinə görə başqalarında kamal və yaxşılığı görməyə tab gətirə bilmir.

v) Özünü tərifləmək və xudbinlik. Bəziləri yalnız özünün təriflənməsini və məşhurlaşmasını istəyir, buna görə də başqalarında olan kamalların  məhv olmasınmı arzulayırlar.

q) Düşmənçilik ruhiyyəsi: Həsəd etdiyi şəxsə qarşı düşmənçilik etdiyinə görə onun gözəlliklərini və malik olduğu fəzilətləri görə bilmir.

5. Həsədin müalicə yolları[6]

a) Həsədin insanın ruhuna qoyduğu zərərlər barəsində fikirləşmək. Çünki həsəd edən şəxs daim qəm-qüssə içərisindədir. Allahın başqalarına verdiyi ilahi nemətlər həm əbədi və həmişəlik, həm də sonsuzdur. O da bu nemətləri görməklə daxilində nigarançılıq və xiffət odunla yanır.

b) Məsumların (əleyhimus-salam) həsəd edən şəxsin din və axirət zərərləri barəsindəki bəyanlarında təfəkkür etmək. Onların bəziləri aşağıdakılardır: həsəd dinin bəlasıdır, imanı məhv edib aradan aparır, insanı Allah-taalaya məhəbbət və vilayət hüdudlarından çıxarır, Allahın işləri ilə düşmənlikdir, itaət, tövbə və şəfaətin qəbuluna mane olur, insanın yaxşı əməllərini aradan aparır və bir çox digər günahların mənşəyidir.[7]

v) Allah-taala, Onun sifətləri və felləri ilə əlaqədar imanı gücləndirmək və bilmək lazımdır ki, bir kəsə hər hansı bir neməti – gözəllik, yaxşılıq, ruhi, dünyəvi və axirət şeyləri veribsə, deməli Özünün rəhmət, ədalət, hikməti əsasında və imtahan etmək üçün verib; insan bilməlidir ki, əgər bir şəxs bunlardan məhrumdursa, bu da ilahi hikmət əsasındandır. Misal üçün, imtahan etmək, ruhi və axirət dərəcəsinin yüksəldilməsi və s.

ğ) Həsədin özü və onun mənşəyi ilə zidd olan ruhi-mənəvi xislətləri əldə etmək. Yəni batinin çirkin olması müqabilində batinin pak və ürəyi açıq olmasına çalışsın; başqalarına verilən nemətlər qarşısında özünü zəlil hesab etmək əvəzinə nəfsani izzətə və kəramətə malik olsun; özünü tərifləmək, xudbinlik əvəzinə Allahı istəsin, Allaha mərifət əldə etsin və bəndəlik hissi keçirsin; düşmənçilik əvəzinə başqaları ilə dostluğa adət etsin.

ğ) Həsədin tələb etdiyi şeylərin əksinə olan rəftarları büruzə versin: nigaranlıq yerinə xoşhallıq hissi keçirsin, üzünü turşutmaq əvəzinə üzü açıq olsun, nalayıq sözlər demək əvəzinə başqalarını tərifləsin və bu kimi rəftarları o qədər davam etdirsin ki, axırda başqaları ilə mehribançılıq və dostluğa səbəb olsun.

q) Allah-taala ilə raz-niyaz etsin, çünki Allah-taala həm ehtiyacsızdır, həm də ehtiyacsız edəndir. Allah dərgahında raz-niyaz və yalvarış həsəd kimi ruhi və batini xəstəliklərin aradan qaldırılmasının ən təsirli vasitəsidir. İmam Zeynul-abidin (əleyhis-salam) Allah-taala dərgahında raz-niyaz edərkən belə deyir: “Pərvərdigara! Hərisliyin tufanından, həsədin qələbə çalıb şölələnməsindən Sənə pənah aparıram!”[8]



[1] İmam Xomeyni, “Çehel hədis”, səh. 105; Nəraqi, Əhməd, “Meracus-səadət”, səh. 347; Ğəzzali, “Kimyayi səadət”, 2-ci cild səh. 126

[2] “Meracus-səadət”, səh. 347; Qibtənin dəyəri barəsində əxlaqi kitablara və aşağıdakı ayələrin təfsirlərinə bax: “Mütəffifin”, 26, “Hədid”, 21, “Maidə”, 48

[3] Yenə orada

[4] Bax: “Kimyayi səadət”, “Meracus-səadət”, həsəd bəhsi

[5] İmam Xomeyni həsədi həmin ruhiyyədən ibarət və nəfsin zəlil olmasında bilir. Bax: “Çehel hədis”, səh. 107

[6] Bu üslubların hamısı digər üslublarla birlikdə əxlaqi kitablarda həmin ünvanda, yaxud başqa ünvanlarda zikr olunmuşdur.

[7] Əlavə məlumat üçün bax: “Kafi”, 2-ci cild, səh. 307; “Vəsailuş-şiə”, 15-ci cild, səh. 366; “Müstədrəkül-vəsail”, 12-ci cild, səh. 20; “Kimyayi səadət” və “Meracus-səadət”, həsəd bəhsi

[8] “Səhifeye Səccadiyyə”, səh. 56

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Һәгиги дини неҹә әлдә етмәк олар? Изаһ един!
    6705 Din fəlsəfəsi 2009/06/18
    Бу ишдә үч јол тәсәввүр олунур:1) Вәһј2) Нәгл3) ӘглАди инсанлар јалныз, нәгли вә әгли јолла динин һәгигәтинә вара биләрләр. Хүсуси ...
  • Qadının şəxsiyyəti və məqamı İslam məktəbində hansı həddədir? Görəsən onlar da kişilər kimidirlər?
    9581 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2011/02/14
    İslam dini nöqteyi nəzərində qadın və kişi arasında yaradılışın əsil hədəfinə (kamil və insanlıq nöqtəsi) çatmaqda heş bir fərq qoyulmamışdır. Belə ki, hər iki cins yaradılışın təkamül nöqtəsinə çatmaq üçün nə qədər çox çalışsalar bir o qədər də insanlıq aləmində uca məqama yiyələnəcəkdir. Amma bu məqama yiyələnmək üçün cinsiyyət heç ...
  • Bədgüman olmağın amilləri nədir? Onun müalicə yolları nədir?
    10534 Əməli əxlaq 2012/04/19
    Din təlimlərində başqalarını çirkin güman edən şəxsə “bədgüman” deyilir. İslam mənbələrində bu məsələ barəsində gələnləri araşdırırıq: Bədgümanlıq – başqaları barəsində sui-zən, pis xəyallar etmək və mənfi fikirləşməkdir. Başqa sözlə desək, bədgümanlıq budur ki, insan başqalarının sözü və rəftarı barəsində pis fikirlər və yaramaz xəyallara malik ...
  • Mən səkkiz ildir ki, evliyəm və indiyədək xüms ödəməmişəm, xahiş edirəm mənə yol göstərin.
    6331 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/18
    Həzrət Ayətullah uzma Sistaninin dəftəri: İlk iş günü onun il başıdı. Hər il bu gün qalan şeylərin xümsünü ödəməldir. İstər nağd pul olsun istərsə də gündəlik təlabat malları. Məsələn: qalan ərzaq, həmçinin bir il ərzində istifadə edilməyən ev əşyaları və paltarlar və s. Əgər keçmiş ...
  • Bidət nədir və İslamda onun meyarı nədir?
    12639 Qədim kəlam 2012/07/22
    Lüğətdə “bidət” yeni iş və misli görünməmiş bir şey mənasınadır. Termində isə: “dində olmayan bir şeyi dinə daxil etmək”dir. Yəni həqiqətdə dinin və şəriətin bir hissəsi olmayan, eləcə də İslamın heç bir qayda-qanunları ilə uyğun olmayan şeyləri dinə daxil etməkdir. Buna görə də İslamın külli qada-qanunlarının yeni ...
  • Axirət aləmində cismi dəyişikliklərdən əlavə ruhi vəziyyətdə (sadizmin cinsi meyli kimi) dəyişiləcəkmi?
    6112 Qədim kəlam 2012/03/11
    Quran ayələrindən alınan nəticə budur ki, ruhi dəyişikliklər behişt əhli üçün baş verəcək və onların ruhi xəstəliklərinin çoxu müalicə olunacaq. Həmçinin insanın axirətdə mənəvi inkişafını nəzərə alaraq bu dünyada onun arxasınca olduğu, rəzilliyə səbəb olan istəklərdən çoxu orda olmayacaq və nəfsani istəklərindən daha uca ləzzətlərə yetişəcək. ...
  • Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in son vəsiyyətinin yazılmağına maneçilik törədilən zaman nə üçün Əli (əleyhis-salam) müxalifət etmədi?
    9096 Qədim kəlam 2011/11/24
    Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in axırıncı vəsiyyətinin yazılmasına maneçilik törədilməsi məsələsi məşhur tarixi hadisələrdən biridir (o həzrət öz vəfatından qabaq əbədi vəsiyyətini yazmaq üçün kağız-qələm və mürəkkəb gətirilməsini istəmişdi). Belə ki, bu hadisə “cümə axşamı hadisəsi”, “kağız-qələm və mürəkkəb hadisəsi” kimi müxtəlif adlarla qeyd olunur. Əli (əleyhis-salam)-ın bu hadisədə sükutu ...
  • Deyilir: Əgər niyyət pak olsa bəsdir və dua və ziyarətə daha ehtiyac yoxdur; bu doğrudurmu?
    9528 Əməli əxlaq 2010/11/10
    Bu şeytanın insanları dua, ziyarət və digər əməllərdən uzaqlaşdırmaq üçün olan bir hiyləsidir, çünki dua və təvəssül imamların vasitəsi və Allahın bir başa olan əmri ilə insanların öhdəsinə qoymuşdur. İnsanlara nümunə və qəlblərinin saf olmasına dualar səbəb olub məsum imamlarla daha çox əlaqə yaratmağa səbəb olmuşdur. Bütün ...
  • Teyyul- ərz nədir?
    13709 Nəzəri irfan 2011/06/19
    Teyyul ərzin həqiqəti barəsində bir çox nəzəriyyələr verilmişdir ki, onlardan biri İbni ərəbinin "edam və yaratmaq (və ya hazır etmək) nəzəriyyəsidir. Bu nəzəriyyə əsasında, şəxs özünü ilk yaranış yerindən "edam" və istədiyi yerdə "icad" hazır edir. Başqa bir nəzəriyyəyə görə Təyyul- ərz bədənin ən tez bir zamanda köçürülməsidir ...
  • Imam Hüseynlə (ə) birgə Yezid ibni Müaviyənin Abdullah ibni Salamın həyat yoldaşı Ərinəbdən elçiliyi düzgündürmü? Onun Kərbəla hadisəsində təsiri olubdur?
    9005 تاريخ بزرگان 2011/12/25
    Bəzi tarixi kitablarda yazılıbdır: Baxmayaraq ki, bütün şəhvətpərəstlik, qürurlanmaq və arzusuna çatmaq istədikləri vasitələr onun ixtiyarında idi, amma yenə də xəbis (çirkli) gözlərini Abdullah ibni Salamın həyat yoldaşı, İshaqın qızı, Ərinəb adında iffətli, ərli qadına dikmiş və onunla evlənməyə çox əlaqədar olmuşdu. Atası Müaviyə də hiylə ilə istədi pak, ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164345 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    162056 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119387 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    112877 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    108910 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    93427 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54631 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    52646 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45671 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45312 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...