Ətraflı axtarış
Baxanların
10156
İnternetə qoyma tarixi: 2012/01/08
Sualın xülasəsi
Əhli sünnətin dörd məzhəbi necə yaranmışdır və necə ictihad bəhsi ləğv olmuşdur?
Sual
Əhli sünnətin dörd məzhəbi necə yaranmışdır və necə ictihad bəhsi ləğv olmuşdur? Əhli sünnətdən kim tərəfindən ictihad bəhsi açılmışdır?
Qısa cavab

İslam maarifi və fiqhi İsalmın əvvəllərində baş verənlərdən, Peyğəmbərin (s) canişinlik və xilafət məsələsindən sonra iki dəstəyə bölündülər. O fiqh ki, Peyğəmbərdən (s) sonra Əhli- Beyitdən (ə) götürülmüşdür və o fiqh ki, Peyğəmbərdən (s) sonra səhabə və tabeindən götürüldü, əhli sünnəd adını aldı.

İslamın genişlənməsi və fəthlər nəticəsində yeni məsələlər meydana çıxdıqda fiqh özünün ən yüksək işlək zirvəsinə çatdı. Yəni, ikinci əsrin əvvəllərindən dördüncü əsrin əvvəllərinə qədər ki, əhli- sünnət fiqhi özünün ən yüksək zirvəsinə çatdı, dördlü fiqhi məzhəb yarandı. Mütləq ictihad (fiqhin bütün fəsillərində ictihad etmək) 665- ci qəməri ilinə qədər əhli- sünnət arasında geniş yayılmışdı. Lakin bəzi səbəblərdən digər əhli snnət fiqhi məzhəbləri buna diqqət etmədilər və dörd məzhəbdən digərləri öz rəsmiyyətlərini itirdilər və bütün rəsmi təyinlər, məsələn, qəzavət, cmə və ifta imaməti elə şəxslərin əlinə keçdi ki, bu məışhur məzhəbin ardıcıllarından olmalı idilər. Son zamanlarda əhli- sünnət arasında mütləq ictihadın açılması barəsində səslər eşidilir. Onlar bir məzhəb ictihadından sonra dördlü məzhəblər arası ictihada üz tutdular və bugünki bəşəriyyətin həyatının dəyişilməsi nəticəsində, mütləq ictihadı tələb etdilər.

Ətreaflı cavab

Əhkamın bəyanı peyğəmbərin (s) zamanında başlamış və onun həyatı boyu davam etmişdir. Şiə baxımından Peyğəmbərin (s) sünnət və tərzinin izahı, əhkam, fiqhi və qeyri- fiqhi məsələlərin bəyan edilməsi onun əhli- beytinin öhtəsində idi. Amma əhli- sünnətə görə insanların dini hidayəti Peyğəmbərin səhabələrinin öhtəsində idi. Əhkamın bəyanı, fiqhi məsələlər və Rəsuli Əhrəmin (s) sünnətində anlayışlar hicrətin 40- cı ilinə qədər səhabənin öhdəsində olmuşdur. [1] Əlbəttə bu ildə sonra da bəzi səhabələr həyatda idi. Lakin fəqihlərin əksəriyyəti səhabə deyildilər. Bundan sonra bu iş tabeinlərin öhdəsində idi ki, birinci əsrin sonuna və ikinci əsrin əvvəllərinə qədər davam etmişdir. [2]

Əhli- sünnət fiqhi məzhəblərinin yaranma əsri

Əhli- sünnətin fiqhi Əhli- beytin (ə) İmamət və rəhbərliyini qəbul etməməsi məsələsindən sonra Əhli- beytin (ə) yolundan kənara çıxdı. Onlar fiqhi məsələlərdə səhabələrə və onlardan sonra tabeinə müraciət etdilər.

İslamın genişlənməsi və fəthlər nəticəsində yeni məsələlər meydana çıxdıqda fiqh özünün ən yüksək işlək zirvəsinə çatdı. Yəni, ikinci əsrin əvvəllərindən dördüncü əsrin əvvəllərinə qədər ki, əhli- sünnət fiqhi özünün ən yüksək zirvəsinə çatdı, dördlü fiqhi məzhəb yarandı.

Əhli- sünnətin daxilində çoxlu fiqhi məzhəbin şəkillənməsi, fiqhi məsələlərin çoxluğu, müsəlmanların və İslam cəmiyyətinin və təzə müsəlman olanların İslam əhkamına olan təbii ehtiyaclarının nəticəsində baş vermişdir. Əlbəttə bu məzhəblərin yaranmasının səbəblərindən biri də Əhli- beyt (ə) fiqhini məhv etmək üçün siyasi hiylələr olmasını yaddan çıxartmaq olmaz. Çünki o zamanki hökumətlərin Əhli- beyt fiqhini vəı hakimiyyətini kənarlaşdırmaq üçün bəzi fəqihlər vasitəsilə ixtilaflar yaratdılar.

Diqqət etmək lazımdır ki, ibtida fiqhi məzhəb bu dörd məzhəbdən ibarət deyildi. Bir çox Əhli- sünnət alimləri mədrəsə və fikir sahibi idilər və onların hər biri coğrafi mövqelərindən asılı olaraq tərəfdarlar tapdılar. Bunlara Həsən Bəsrinin məzhəbini (21- 511), Əvzainin (88- 157) məzhəbini, Davud bin Əli İsfəhaninin (202- 270) məzhəbini və ən çox məşhur olan Muhəmməd bin Cərir Təbərinin (224- 310) məzhəbini misal göstərmək olar.[3]

Amma bəzi məsələlərə görə nəticədə bu məzhəblər dörd məzhəbə şamil oldular.

Əhli- sünnətin fiqhi məzhəblərinin dörd məzhəbədə birləşməsinin səbəbi

Əhli- sünnətin məzhəblərinin içərisində bir çox ixtilaflara görə bir növ ümumi insanların qəbul etməsi üçün bu məzhəbləri məhdudlaşdırmaq zərurəti doğmuşdu. Əlbəttə hökumətin dörd məzhəbdə birləşmə üçün rolounu nəzərdən qaçırmaq olmaz. İnsanlar məzhəbləri müəyyən sayda məhdudlaşdırmağa qabil deyildilər. Bu dövlət idi ki, bu birləşməni təyin edirdi. Bəzən də bir məzhəbi digərinə tərcih edirdi. Bəzən də əgər bir məzhəbin ardıcılları fətva və qəzavət məqamına çatdıqları zaman, istədikləri məzhəbi inkişaf etdirir və ona ümumiyyət qazandırmaq üçün çalışırdılar. Misal üçün, Hənəfi məzhəbi ardıcıllarının qüdrət və imkanlarına görə əhli- sünnət içərisində daha çox yayıldı. Abbasilər dövlətinin qazisi Əbu Yusif bu məzhəbi yaydı. Əməli surətdə bu məzhəbə aid olan şəxslər qazilik vəzifəsinə təyin olunurdular.[4]

Əhli- sünnətin İmamları tərtiblə aşağıdakı kimidir:

1. Əbu Hənifə, Nouman bin Sabit (150 h.q)

2. Malik bin Ənəs (179 h.q)

3. Şafei, Muhəmməd bin İdris (204 h.q)

4. Əhməd bin Hənbəl (240 h.q)

Əhli- sünnət içərisində ictihad bəhsinin bağlanmasının səbəb və necəliyi

İctihad, İslamın həyatının mayası və qanunlarının axtarıcısıdır. On dörd əsrdir ki, ictihad vasitəsi ilə İslam cəmiyyəti qeyri- islami qanunlara ehtiyacsız olmuşdur. Mütləq ictihad hicri qəməri ili ilə 665- ci ilə qədər əhli- sünnət fiqhində geniş yayılmışdı. Lakin bəzi səbəblərdən digər məzhəblər aradan getdi və dörd məzhəbdən savayı bütün məzhəblər rəsmiyyətdən düşdülər. Bütün rəsmi vəzifələrə, qəzavət, cümə və fətva imamlığı bu dörd məzhəbin ardıcılları təyin olundular.[5]

Amma Əhli- sünnətin mütləq ictihatdan üz döndərməklərinin səbəbini aşağıdakı kimi xülasələşdirmək olar:[6]

1. Məzhəbi təəssüb:

Hər bir məzhəbin şagirdləri öz məzhəblərinin başçılarının fikir və əsərlərinə təəssübkeşlik etdilər və onunla hər cür müxalifəti caiz hesab etmirdilər. Şiə alimlərindən biri bu barədə belə deyir: “Əhli- sünnətdə mütləq ictihad fəslinin bağlanmasının səbəblərindən biri şiənin fiqhinin gözəlləşməsinin qarşısını almağa yaxın idi, bu elmi şəxsiyyətin böyük və əzəmətli hesab olunması idi. Bu amil dördlü əhli- sünnət fiqhi məzhəbinin başçılarının, Əhməd bin Hənbəl, Muhəmməd bin İdris, Şafei, Əbu Hənifə və Malik bin Ənəsin dövründən sonra əhli- sünnət cəmiyyətində, onların elm sahələrində və onların fiqhlərini həddindən artıq əməl edilməsi nəticəsində öz təsirini bariz şəkildə göstərərək, müxalifət və ictihad qüdrətini onlardan aldı.”[7]

2. Qəzavətdə problemlərin yaranması:

Bəzən məhkəmələrdə verilən hökümlər şiddətli ixtilaflar yaradırdı. Məsələn: Əgər bir məhkəmənin hakimi özü müctəhid idisə, özünün nəzərinə əsasən hökm verirdi. Bu camaatın tənqidinə səbəb olurdu. Çünki müxtəlif məhkəmələr bir mövzuda müxtəlif hökmlər verirdilər. Buna görə hökumət hökmlərin camaat arasında məqbulluğun təşkil etmək və məhkəmələrdə müxtəlif hökmlərin qarşısını almaq üçün yalnız bir məzhəbin fətva verməsinə icazə verdi.

3. Siyasi amillər:

Bu barədə belə deyilmişdir: “Zahir onu göstərir ki, o zamanki siyasi hakimiyyət alimlərin fikri və elmi inkişaflarından qorxurdu. Çünki öz fikir və düşüncəsi ilə İslamı müdafiə edən bu alim və müctəhidlər olmuşdur və zalım hakımlərin bidətlərinin və əyriliklərinin qarşısını alırdılar. İslamı canlı və başı uca cəmiyyətə tanıtdırır, həyata keçirirdilər. Bu zalım hakimiyyətin siyasət və hədəflərinə uyğun gəlmir.”[8]

Əlbəttə məhkum ictihad əhli- sünnət məzhəbində müəyyən dərəcədə mövcud idi.

Belə ictihad məhdud surətdə, xüsusi məzhəb çərçivəsində, o məzhəbin üsul və əsaslarını diqqətə alaraq əhkamı ictihad və bəyan etməsinə icazə verir. Lakin mütləq ictihad dördlü əhli- sünnət fiqhi məzhəbinin təsdiq olunmasından sonra bağlandı.

Əhli- sünnətin mütləq ictihada üz tutması

Son illərdə əhli- sünnət[9] içərisində nütləq ictihada qayıdış barəsində söz- söhbətlər eşidilir. Onlar bir məzhəbdə ictihaddan (yəni, fəqih bir məzhəbin (məsələn: Hənəfi) fiqhi etiqadları daxilində ictihad etməsinə icazə verilir) sonra dördlü məzhəblər arasında ictihada (yəni, fəqihlərin ictihadının bir xüsusi məzhəb daxilindən dörd məzhəbə genişlənməsi və bu dörd məzhəb daxilində ictihada icazə verilir) üz tutmuş və bugünki qəfil bəşəriyyətin həyat tərzinin dəyişikliyə uğraması nəticəsində mütləq ictihadı tələb etdilər.

Bugün əhli- sünnət mütəfəkkirləri özlərindən soruşurlar: Nə üçün insanlar özlərindən yüz illər əvvəl yaşayan və bugünki məsələlərdən heç bir məlumatı olmayan insanlara təqlid etməlidirlər?

Həmçinin soruşurlar: Əgər təqlid vacib və lazımdırsa, dördlü məzhəblərin imamları özləri müqəllid olmuşlarmı? Onlar kimə təqlid edirdilər?

Bu təfəkkür bugün əhli-sünnətin bir çox aydın fikirli alimləri bunun tərəfdarıdırlar və qapıları bağlanan ictihad qapılarını əhli- sünnətin üzünə açmağa çalışırlar.

Əlaqəli indeks:

Sual 796 (sayt: 855) (şiədə ictihad)

Sual 795 (sayt: 854) (Quran və rəvayətlərdə ictihad)

Sual 4932 (sayt: 5182) (məzhəblərin yaranma məqsədi)

 



[1] - Sübhani, Cəfər, Tarixul fiqhil islamiyyə və ədəvat, səh 14, İmam Sadiq (ə) müəssisəsi, Qum, 1427 q.

[2] - Həmin mənbə.

[3] - Həmin mənbə, səh 64.

[4] - Kəsiri, Seyid Muhəmməd, Əlsəlfiyyə beyni əhlil sünnə və imamiyyə, səh 107, Əl qədir nəşriyyatı, Beyrut, 1418 h.q.

[5] - Sübhani, Cəfər, rahnimaye həqiqət, səh 577, Məşər nəşriyyatı, Tehran, 1387 h.g.

[6] - “Tarixul fiqh əl islami və ədəvat”, fəsil “əsbabu ğəlq babul ictihad” kitabından istifadə ilə.

[7] - Rizvani, Əli Əsğər, “Şie şinasi və pasox be şübəhat”, cild 2, səh 615, məşər nəşriyyatı, Tehran, 1384 h.ş.

[8] - Həmin mənbə.

[9] - Bəzi Muhəmməd Əli Sayis və Əli Mənsur Əl Misri kimi əhli- sünnət mütəfəkkirləri bu sahədə bir çox məqalələr yazmışlar. Bax: Tarixul fiqhi əl İslamiyyə və ədəvat, səh 100.

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Mütərəqqi ilahi-rəhmani idarə sistemində insanın ruhi yüksəliş metodunu bəyan və şərh edin.
    6474 İslam fəlsəfəsi 2012/04/09
    Bu sual ideal cəmiyyət, yaxud xilaskar ideologiyasının barəsində digər bir bəyandır. Əflatunun irəli sürdüyü ideal cəmiyyət insanın “Respublika” kitabında təsvir edilən ən qədim və məşhur yüksəliş modelidir. İslam aləmində Farabi də “İdeal cəmiyyətin əhalisinin rəyləri” adlı kitabında ideal islam hökuməti və onun rəisi ilə əlaqədar bəhs aparmışdır. ...
  • Nə üçün qadın müctəhid ola bilməz?
    8083 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/16
    Din alimlərinin və mütəxəssislərinin qadının müctəhid və hakim olması mövzusunda nəzərləri müxtəlifdir. Həmçinin bu mövzu islam dininin zəruri qanunlarından sayılmır. Qadının müctəhid və şəri hakim ola bilməməsini iddia edənlər də öz növbələrində hədislərə və alimlərin icmasına istinad edirlər. Bunu da qeyd edək ki, bu mövzu olduqca geniş bir mövzudur.Amma biz ...
  • Bilal evlənmişdimi? Əgər cavab müsbətdirsə, onun övladları da var idimi?
    6382 Fiqh tarixi 2011/10/20
    Tarix kitablarında Bilalın evlənməsi ilə əlaqədar müəyyən məqamlar qeyd olunmuşdur. Misal üçün, yazmışlar ki, Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in təklifi və israrı ilə Bəni-Kənanədən olan bir qadınla,[1] bəzi mənbələrə görə isə, Bəni-Zöhrədən olan bir ...
  • Bəhailərin əqidəsinin səhv olması, onların murdar olmasının dəlilini və sadə lövh insanların o əqidədən qəbul etməsinin hökmünü açıqlayın?
    6799 Qədim kəlam 2010/11/10
    Mirzə Hüseynəli Bəhainin (Bəhai məzhəbinin banisi) əqidəsi öz kitablarında buna əsaslanır ki, "ov" və "Əli Məhəmməd bab" ın qiyam etməsiylə islam dini nabud (ləğv) olmuş və həzrət Məhəmməd (s)- in peyğəmbərlik və risaləti sona çatmışdır. Belə bir fikir "bab" qiyamını qəbul edib və vədə verdiyi "ov" həmin ...
  • Dini və Quran fəaliyyətlərində pul və muzd almağın, ümumiyyətlə vacibi kifayi fəaliyyətlərdə pul almağın hökmü nədir?
    7397 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/03/11
    Əgər dini fəaliyyətlər (Qurandan başqa fəaliyyətlər o cümlədən Quran oxumaq və əzbərləmək kimi) vacib işlərdə olarsa; misal üçün namazın vacib məsələlərini öyrətmək kimi, bu fəaliyyətlərdə pul və muzd almağa icazə verilmir. Amma dini fəaliyyətlər müstəhəb işlərdə olarsa, pul və muzd almağın eybi yoxdur. Quran fəaliyyəti, yalnız Quran ...
  • Müntəzər (intizarı çəkilən) Məhdi barəsində şiənin nəzəri nədir?
    9701 Qədim kəlam 2010/11/10
    Yuxarıdakı sual çox külli və ümumi olduğundan, qərara almışıq ki, həzrət Məhdi (əleyhis-salam)-ın həyatı, qeybət dövrünün xəbərləri və zühur əlamətlərinə qısaca işarə etmiş olaq. O həzrətin adı “ م.ح.م.دM.h.m.d”dir. Onun çoxlu ləqəbləri vardır, o cümlədən: Qaim, Müntəzər, Sahibul-əsr və s. O həzrətin əziz atası imam ...
  • Din və mədəniyyətin əlaqəsi necədir?
    13898 Təzə kəlam 2011/02/14
    Din və mədəniyyətin əlaqəsini açıqlamaq, din və mədəniyyətin hədəf, təsir və mahiyyətini dəqiq tanıyarkən mümkündür. Bir dəstə din və mədəniyyət arasındakı bütün əlaqələri inkar ediblər. amma bu baxış düzgün deyil. Əlbəttə bu məsələ aydındır ki, mədəniyyətlərin bəzisi təkamülə yetişmək olan səmavi dinlərin uca hədəflərinə qarşı olduqlarına görə, dinlə uyğun ...
  • "Hər gün Aşura, hər yer Kərbəla" şüarı rəvayət və ya hədisdirmi? Sənəd və etibarı nə dərəcədədir?
    13278 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2011/07/02
    Rəvayi mətnlərində bu cümlənin (Hər gün Aşura, hər yer Kərbəladır) məsumlardan nəql olunan hədis olmasını isbatlayan heç bir sənədə rast gəlmədik. Amma sözügüdən ibarə Kərbəla hadisəsi kolleksiyasından düzgün götürülmüş, imamət xəttini göstərən və bir neçə ibrətli mesajı əhatə edir. Heç bir gün Aşura günü kimi olmayıb və olmayacaq, amma zalımların ...
  • Hansı dəlillərə əsasən Məmun İmam Riza (əleyhis-salam)-ın bayram namazı qılınmasının qarşısını aldı?
    5994 تاريخ بزرگان 2012/03/14
    Məmunun İmam Əli ibni Musər-Riza (əleyhis-salam)-ın imaməti ilə fitr bayram namazı qılınmasının qarşısını almasının ümdə dəlili o həzrətin namaz qılması ilə əlaqədar hökumətə yönələn təhlükə hissi idi. Bu hadisə Mərv (Xorasan) əhalisinin İmam Riza (əleyhis-salam)-ın müsəllaya getməsi xəbərini eşitməklə eyni zamanda hamılıqla evlərindən müsəllaya tərəf axışmaları zamanı ...
  • Müəllimlə tələbənin (orta və ali məktəb tələbəsinin) qarşılıqlı hüquqları hansılardır?
    16999 Əməli əxlaq 2011/10/20
    Müəllimlə şagird və tələbənin qarşılıqlı olaraq çoxlu hüquqları vardır. Onları iki qismə bölmək olar: 1. Müəllimin şagirdə və tələbəyə qarşı vəzifəsi; bunlar əxlaqi, tərbiyəvi, elm və təlim vəzifələrindən ibarətdir.

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164475 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    162599 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119531 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113203 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    109547 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    93671 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54717 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    53266 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    45866 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45520 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...