Ətraflı axtarış
Baxanların
 10811
İnternetə qoyma tarixi: 2012/04/18
 
Saytın kodu fa6945 Arxiv kodu 23654
Dəstə Nizamlar hüquq və əhkam
tags Yetkinlik (həddi- büluğ)|təklif yaşı|qızlar
Sualın xülasəsi
Qız və təklif yaşının hansı əsasa başlanmasını bilmək istəyirəm?
Sual
Qız və Oğlanın təklif yaşının hansı əsasa (etibarla) başlanmasını bilmək istəyirdim? Nəyə görə Əhli- sünnə (sünnülər) qızların təklif yaşını təbii yetkinlik vaxtından bilirlər, amma biz şiələr 9 yaşından? Sənədi ilə birlikdə kamil izah etmənizi xahiş edirəm?
Qısa cavab

İslamda təklif yaşı, yetkinliyin əsasına təyin olunubdur. Yəni, yetkinlik nişanələri (ən azı bu əlamətlər, möhtəlim olma (opllyusiya, şeytani olmaq) oğlanlar və heyz görmə (menstruasiya, aybaşı) qızlar üçün) hasil olan vaxt şəxs təklif yaşına yetişir. Amma İslam dinində təbii əlamətlərdən başqa oğlanlar və qızların yetkinliyi üçün yaş həddi də nəzərdə tutulubdur. Bəs əgər, oğlan və qızda təbii yetkinlik əlamətləri olmaya və onların təklifi üçün şəriətin müəyyən etdiyi yaş həddinə çatalar, gərək başqa mükəlləflər kimi öz şəri vəzifələrinə əməl edələr. Buna əsasən belə deyil ki, Əhli- sünnə qızların yetkinlik yaşını təbii yetkinliyin başlanğıcından, şiə isə 9 yaşından bilə, bəlkə əgər qız heyz görə (aybaşl ola) yaxud hamilə ola, bütün məzhəblərə görə həddi- büluğa çatıbdır. Baxmayaraq ki, qızın təklifinin başlanması üçün əhli- sünnənin qeyd etdiyi yaş həddinə çatmayıbdır.

Ətreaflı cavab

İnsanların qadın və kişi olmasından asılı olmayaraq yaşayışlarının müəyyən mərhələlərində yetişdikləri təbii vəziyyətə yetkinlik deyilir. Bu mərhələdə insanın bədənində hiss olunan dəyişikliklər baş verir. Bu cismi dəyişikliklər şəxslərə, mühitin su və havası, yeməyin növü və s.... əsasən fərq edir. Bu dəyişiklilərdən, səsin bəm (aşağı ton) olması, cinsiyyət alətinin üstündə sərt tüklərin bitməsi, spermanın xaric olması (oğlanlara məxsusdur), heyz (aybaşı) olmaq (qızlara məxsusdur) və s... İslamda təklif yaşı yetkinliyin əsasına təyin olunubdur. Yəni, yetkinlik nişanələri (ən azı bu əlamətlər, möhtəlim olma oğlanlar və heyz görmək qızlar üçün) hasil olan vaxt şəxs təkilf yaşına yetişir. Amma İslam dinində təbii əlamətlərdən başqa oğlanlar və qızların yetkinliyi üçün yaş həddi də nəzərdə tutulubdur. Bəs əgər, oğlan və qızda təbii yetkinlik əlamətləri olmaya və onların təklifi üçün şəriətin müəyyən etdiyi yaş həddinə çatalar, gərək başqa mükəlləflər kimi öz şəri vəzifələrinə əməl edələr.

Şiə və əhli- sünnə məzhəblərinin hamısı bunu qəbul edirlər[1] ki, qız əgər heyz ola[2] həddi- büluğ yaşına çatır. Bu əlamətlərdən başqa əlamətlər də bəyan olunubdur ki, bütün məzhəblər yekdil olmadığı üçün onu zikr etməkdən çəkinirik.

Buna əsasən belə deyil ki, əhli- sünnə qızların yetkinlik yaşını təbii yetkinliyin başlanğıcından bilələr və deyək ki, şiə, təkcə qızların 9 yaşlı olması ilə kifayətlənir. (Əlbəttə bəzi mühitlərdə qızlar, həmin 9 yaşında təbii yetkinliyə yetişirlər), bəlkə əgər qız heyz görə yaxud hamilə ola, bütün məzhəblərə görə həddi büluğa çatıbdır. Baxmayaraq ki, qızın təklifinin başlanması üçün Əhli- sünnənin qeyd etdiyi yaş həddinə çatmayıbdır.[3]

Bəs yetkinlik nişanələri üçün şiə və əhli- sünnə arasında fərq yoxdur. Şiə və əhli sünnə arasındakı fərq qızların yetkinlik (həddi- büluğ) yaşında olan ixtilafdadır.

Yaş yetkinliyi (yəni həddi- büluğ üçün nəzərdə tutulan yaş):

Qızın yetkinlik yaşında əhli- sünnənin şiə ilə ixtilafı vardır. Həmçinin əhli- sünnə məzhəblərinin arasında da bu ixtilaf aşkar görünür.[4]

Məşhur şiə fəqihlərinin nəzəri qızların yetkinlik yaşı barədə qəməri ili ilə 9 il və oğlanların yaş həddi qəməri ili ilə 15 ildir.[5]

Qızların yetkinlik yaşı barədə əhli- sünnənin nəzəri:[6]

Hənəfiyyə: Qız və oğlanın yetkinlik yaşını qəməri ili ilə 15 il bilirlər. Baxmayaraq ki, əbu Hənifə oğlanın yetkinlik yaşını 18 il və qızın yetkinlik yaşını 17 il bilir.

Malikiyyə: Oğlan və qız üçün 18 ilin tamam olması.

Şafiiyyə: Oğlan və qız üçün 15 ilin tamam olması.

Hənbəlilər: Oğlan və qız üçün 15 ilin tamam olması.

Hənəfiyyə: Oğlan və qız üçün 15 ilin tamam olması.

 

 

[1] - Bax: Cəziri, əbdül- həmman, Əl- fiqhi ələl- məzahibil- ərbəə və məzhəbi əhlil- beyti, cild 2, səh 412, Darus- səqəleyn, Beyrut, 1419 hicri qəməri.

[2] - Əlbəttə ən az heyz (aybaşı) yaşını 9 yaş fərz ediblər.

Bax: Kitabut- təharət (liimamil- Xomeyni, ta- əl- hədisə), cild 1, səh 9.

[3] - Əl- fiqhu ələl- məzahibil- ərbəə və məzhəbi əhlil- beyti, cild 2, səh 412.

[4] - Həmin.

[5] - Bax: Tusi, Məhəmməd ibnil- Həsən, əl- məbsut, cild 3, səh 37; Şərayiul- İslam, cild 1, səh 179; Camaeul- məqasid, cild 5, səh 180; Təzkirətul- fuqəha, cild 14, səh 188; İzahul- fəvaid, cild 2, səh 50; Kəşfur- rumuzi fi şərhi moxtəsərin- nofe, cild 1, səh 552.

[6] - Bax: Əl- fiqhi ələl- məzahibil- ərbəə və məzhəbi əhlil- beyti, cild 2, səh 412; Əl- əzhər fətvaları, cild 10, səh 426; Əl- mövsimətul- fiqhiyyə, cild 2, səh 332, Vəzarətul- ovqaf vəş- şuunul- İslamiyyə bil- Kuveyt:

«و قد اختلف في سنّ البلوغ: فيرى الشّافعيّة والحنابلة وأبو يوسف ومحمّد من الحنفيّة ، وبرأيهما يفتى في المذهب ، والأوزاعيّ ، أنّ البلوغ بالسّنّ يكون بتمام خمس عشرة سنةً قمريّةً للذّكر والأنثى ' تحديديّة كما صرّح الشّافعيّة ' ، لخبر " ابن عمر»

 

Related Suallar
Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Вилајәти-фәгиһин шәраити нәдир?
    7847 Nizamlar hüquq və əhkam 2010/02/06
    Исламда рәһбәрлијин әсаслары бунлардан ибарәтдир: фәгиһлик, әдаләт вә ислам ҹәмијјәтини идарә етмәк гүдрәти. Иран Ислам Республикаснын конститусијасынын 109-ҹу маддәсиндә бу үч шәртә ишарә олунуб.Рәһбәрин шәраит вә сифәтләри:
  • Müsəlmanların tarixi nə vaxtdan başlanmışdır?
    6591 تاريخ کلام 2012/04/09
    Peyğəmbəri-əkrəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in besətindən sonra, habelə islamın coğrafi sərhədləri Ərəbistan yarımadasının bir hissəsində olduğu zaman və müsəlmanların əlaqələrinin cüzi və mühüm ümumi hadisələrin az olduğuna görə bir müddət zamanı bilmək üçün tarixin başlanğıcının və hadisələrin baş vermə zamanının müqayisə olmaması heç bir problem yaratmırdı. İkinci ...
  • Quran və rəvayətlərdə həzrət Xızır (ə) barəsində bəhs olunmuşdurmu?
    24494 تاريخ بزرگان 2011/11/21
    Qurani- kərimdə bir başa olaraq həzrət Xəzər (ə)- ın adı gəlməmişdir bəlkə bu ünvanla: " عَبْداً مِنْ عِبادِنا آتَیْناهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنا وَ عَلَّمْناهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْماً" [i] ki, onun elm və bəndəlik məqamını açıqlayır və Musa ibni İmranın müəllimi olaraq ondan yad edilmişdir. Bir çox rəvayətlərdə böyük ...
  • Tükümün tökülməsinə görə, yapşqanla başıma parik qoymağa məcbur olmuşam. Mənim dəstəmaz və qüslümün hökmü nədir?
    5355 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/03/11
    Həzrət Ayətullah əl- uzma Hadəvi Tehrani (damət bərəkatuh)- nin cavabı belədir: Əkilmiş tük, təbii inkişaf edən olsa və bədənin hissəsi sayılsa, şəxsin tük, təbii və inkişaf edən olsa və bədənin hissəsi sayılsa, şəxsin tükü hökmündədir. Əkilmiş tük, inkişafsız təbii ya süni liflər ...
  • Qədr gecəsində oyaq qalmağın fəlsəfəsi nədən ibarətdir?
    6633 شهادت امام علی ع 2014/05/18
    Qədr gecəsi, Qurani-Kərimdə məqamına təkid olunmuş ən mühüm zamanlardan biridir və bu gecənin mənəvi məqamı haqqında çox hədislər vardır. Qədr surəsində belə bir xüsusi məqamın səbəbinə o cümlədən, Quranın[1] və mələklərin[2] nazil olması işarə olunur. Quran-Kərimdə bu gecə başdan-başa mənəviyyətlə dolu ...
  • “Аллаһын илк јаратдығы әглдир” – сөзүнүн мәнасы нәдир?
    7127 İslam fəlsəfəsi 2010/10/13
    Фәлсәфи терминолоҝијада әгл (шәриәт вә Гуранда дејилән мәләк дә адландырмаг олар) елә бир субстансијадыр (ҝөвһәрдир) ки, һәм затән (өзлүјүндә) вә һәм дә фелән (ишдә)  мүҹәррәддир. Јәни, затән мадди олмајыб, ишләрини һәјата кечирмәкдә бәдән кими мадди аләтә еһтиајҹы јохдур. Әлбәттә бу там мүҹәррәд варлығы ...
  • Əgər behişt nemətləri yorucu və bezdirici deyilsə, onda behişt əhli bir ləzzətdən necə əl çəkərək başqası ilə məşğul olurlar?
    5630 Qədim kəlam 2012/06/23
    Belə nəzərə çarpır ki, bu sualın mənşəyi bir növ bu dünyanın xüsusiyyətlərini axirət məsələləri ilə müqayisə etmək və dünyanın nöqsan, eyib, xəstəlik, ölüm, süstlük, xoşagəlməz hadisələr və s. xüsusiyyətlərini meyar qərar verməkdir, halbuki Quran və rəvayətlərə əsasən axirət aləminin xüsusiyyətləri bu dünya ilə uyğun gəlmir.
  • Fiqhi hökmlərin fəlsəfəsi haqqında sual etmək olarmı?
    7648 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2015/08/01
    Bu sualın cavabı aşağadakı mövzuda cavablınır; 1.İlahi hökmlərin həmişə məsləhətlər və fəsadları nəzərə almaqla olduğuna görə heç vaxt hansısa hökm heç bir səbəb olmadan halal və ya haram və vacib ola bilməz. Heç də belə deiyl ki, ilahi hökmlər heç bir meyar və hikmət olmadan bəşəriyyətə gəlmiş ...
  • Rəvayət vardır ki, Allah- Taala Fatimənin paklığına xatir onun övladlarını cəhənnəmə aparmaz. Xahiş edirik onu təhlil edin.
    6043 Hədis elmləri 2012/01/08
    Bu rəvayət şiə və Əhli- sünnə kitablarında vardır və onu nəql edən ravilərin və mənbələrin çoxluğu ona etimad etməyə dəlildir.Amma bu qeyri- müəyyənlik həmişə olubdur ki, bu hədisin genişliyi və əhatə dairəsi hara kimidir? Başqa rəvayətlərə əsasən bu nəticəyə gəlmək olar ki, ancaq həzrət Zəhranın (s.ə.) vasitəsiz övladları o ...
  • Kimlər cənnətə daxil olacaq?
    12008 Qədim kəlam 2011/02/14
    Bir çox Quan ayələrində tədqiqat aparıldığı zaman, bu nəticəni əldə etmək olur ki, cənnət Allahın insanlara verdiyi bir vədədir. Cənnət o insanlara nəsib olur ki, "müttəqi" "mömin" Allahın və onun rəsulunun göstərişlərini tamamlaya yerinə yetirsin. Bu cür insan səadətə çatmış və xoşbəxt insandır. Allahın və həzrət rəsul əkrəmin ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163757 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    158583 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118631 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111664 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    104931 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92425 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54038 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    48841 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44789 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44212 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...

Linklər

Developed by   AfarineshWeb