Ətraflı axtarış
Baxanların
10844
İnternetə qoyma tarixi: 2012/04/18
Sualın xülasəsi
Qız və təklif yaşının hansı əsasa başlanmasını bilmək istəyirəm?
Sual
Qız və Oğlanın təklif yaşının hansı əsasa (etibarla) başlanmasını bilmək istəyirdim? Nəyə görə Əhli- sünnə (sünnülər) qızların təklif yaşını təbii yetkinlik vaxtından bilirlər, amma biz şiələr 9 yaşından? Sənədi ilə birlikdə kamil izah etmənizi xahiş edirəm?
Qısa cavab

İslamda təklif yaşı, yetkinliyin əsasına təyin olunubdur. Yəni, yetkinlik nişanələri (ən azı bu əlamətlər, möhtəlim olma (opllyusiya, şeytani olmaq) oğlanlar və heyz görmə (menstruasiya, aybaşı) qızlar üçün) hasil olan vaxt şəxs təklif yaşına yetişir. Amma İslam dinində təbii əlamətlərdən başqa oğlanlar və qızların yetkinliyi üçün yaş həddi də nəzərdə tutulubdur. Bəs əgər, oğlan və qızda təbii yetkinlik əlamətləri olmaya və onların təklifi üçün şəriətin müəyyən etdiyi yaş həddinə çatalar, gərək başqa mükəlləflər kimi öz şəri vəzifələrinə əməl edələr. Buna əsasən belə deyil ki, Əhli- sünnə qızların yetkinlik yaşını təbii yetkinliyin başlanğıcından, şiə isə 9 yaşından bilə, bəlkə əgər qız heyz görə (aybaşl ola) yaxud hamilə ola, bütün məzhəblərə görə həddi- büluğa çatıbdır. Baxmayaraq ki, qızın təklifinin başlanması üçün əhli- sünnənin qeyd etdiyi yaş həddinə çatmayıbdır.

Ətreaflı cavab

İnsanların qadın və kişi olmasından asılı olmayaraq yaşayışlarının müəyyən mərhələlərində yetişdikləri təbii vəziyyətə yetkinlik deyilir. Bu mərhələdə insanın bədənində hiss olunan dəyişikliklər baş verir. Bu cismi dəyişikliklər şəxslərə, mühitin su və havası, yeməyin növü və s.... əsasən fərq edir. Bu dəyişiklilərdən, səsin bəm (aşağı ton) olması, cinsiyyət alətinin üstündə sərt tüklərin bitməsi, spermanın xaric olması (oğlanlara məxsusdur), heyz (aybaşı) olmaq (qızlara məxsusdur) və s... İslamda təklif yaşı yetkinliyin əsasına təyin olunubdur. Yəni, yetkinlik nişanələri (ən azı bu əlamətlər, möhtəlim olma oğlanlar və heyz görmək qızlar üçün) hasil olan vaxt şəxs təkilf yaşına yetişir. Amma İslam dinində təbii əlamətlərdən başqa oğlanlar və qızların yetkinliyi üçün yaş həddi də nəzərdə tutulubdur. Bəs əgər, oğlan və qızda təbii yetkinlik əlamətləri olmaya və onların təklifi üçün şəriətin müəyyən etdiyi yaş həddinə çatalar, gərək başqa mükəlləflər kimi öz şəri vəzifələrinə əməl edələr.

Şiə və əhli- sünnə məzhəblərinin hamısı bunu qəbul edirlər[1] ki, qız əgər heyz ola[2] həddi- büluğ yaşına çatır. Bu əlamətlərdən başqa əlamətlər də bəyan olunubdur ki, bütün məzhəblər yekdil olmadığı üçün onu zikr etməkdən çəkinirik.

Buna əsasən belə deyil ki, əhli- sünnə qızların yetkinlik yaşını təbii yetkinliyin başlanğıcından bilələr və deyək ki, şiə, təkcə qızların 9 yaşlı olması ilə kifayətlənir. (Əlbəttə bəzi mühitlərdə qızlar, həmin 9 yaşında təbii yetkinliyə yetişirlər), bəlkə əgər qız heyz görə yaxud hamilə ola, bütün məzhəblərə görə həddi büluğa çatıbdır. Baxmayaraq ki, qızın təklifinin başlanması üçün Əhli- sünnənin qeyd etdiyi yaş həddinə çatmayıbdır.[3]

Bəs yetkinlik nişanələri üçün şiə və əhli- sünnə arasında fərq yoxdur. Şiə və əhli sünnə arasındakı fərq qızların yetkinlik (həddi- büluğ) yaşında olan ixtilafdadır.

Yaş yetkinliyi (yəni həddi- büluğ üçün nəzərdə tutulan yaş):

Qızın yetkinlik yaşında əhli- sünnənin şiə ilə ixtilafı vardır. Həmçinin əhli- sünnə məzhəblərinin arasında da bu ixtilaf aşkar görünür.[4]

Məşhur şiə fəqihlərinin nəzəri qızların yetkinlik yaşı barədə qəməri ili ilə 9 il və oğlanların yaş həddi qəməri ili ilə 15 ildir.[5]

Qızların yetkinlik yaşı barədə əhli- sünnənin nəzəri:[6]

Hənəfiyyə: Qız və oğlanın yetkinlik yaşını qəməri ili ilə 15 il bilirlər. Baxmayaraq ki, əbu Hənifə oğlanın yetkinlik yaşını 18 il və qızın yetkinlik yaşını 17 il bilir.

Malikiyyə: Oğlan və qız üçün 18 ilin tamam olması.

Şafiiyyə: Oğlan və qız üçün 15 ilin tamam olması.

Hənbəlilər: Oğlan və qız üçün 15 ilin tamam olması.

Hənəfiyyə: Oğlan və qız üçün 15 ilin tamam olması.

 

 


[1] - Bax: Cəziri, əbdül- həmman, Əl- fiqhi ələl- məzahibil- ərbəə və məzhəbi əhlil- beyti, cild 2, səh 412, Darus- səqəleyn, Beyrut, 1419 hicri qəməri.

[2] - Əlbəttə ən az heyz (aybaşı) yaşını 9 yaş fərz ediblər.

Bax: Kitabut- təharət (liimamil- Xomeyni, ta- əl- hədisə), cild 1, səh 9.

[3] - Əl- fiqhu ələl- məzahibil- ərbəə və məzhəbi əhlil- beyti, cild 2, səh 412.

[4] - Həmin.

[5] - Bax: Tusi, Məhəmməd ibnil- Həsən, əl- məbsut, cild 3, səh 37; Şərayiul- İslam, cild 1, səh 179; Camaeul- məqasid, cild 5, səh 180; Təzkirətul- fuqəha, cild 14, səh 188; İzahul- fəvaid, cild 2, səh 50; Kəşfur- rumuzi fi şərhi moxtəsərin- nofe, cild 1, səh 552.

[6] - Bax: Əl- fiqhi ələl- məzahibil- ərbəə və məzhəbi əhlil- beyti, cild 2, səh 412; Əl- əzhər fətvaları, cild 10, səh 426; Əl- mövsimətul- fiqhiyyə, cild 2, səh 332, Vəzarətul- ovqaf vəş- şuunul- İslamiyyə bil- Kuveyt:

«و قد اختلف في سنّ البلوغ: فيرى الشّافعيّة والحنابلة وأبو يوسف ومحمّد من الحنفيّة ، وبرأيهما يفتى في المذهب ، والأوزاعيّ ، أنّ البلوغ بالسّنّ يكون بتمام خمس عشرة سنةً قمريّةً للذّكر والأنثى ' تحديديّة كما صرّح الشّافعيّة ' ، لخبر " ابن عمر»

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    163817 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    158929 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    118692 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    111825 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    105465 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    92531 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54101 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    49266 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    44881 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    44338 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...