لطفا صبرکنید
11151
- اشتراک گذاری
براى اثبات برخی از اتهامات جزایى؛ مانند ارتداد، قذف، شرب خمر، حدّ سرقت و کلیه امور شرعى حق الله محض؛ مانند زکات، خمس، نذر، کفاره و نیز برای اثبات ادعاهایی نظیر اسلام، بلوغ، عفو از قصاص، طلاق، رؤیت هلال، وکالت و وصایت؛ «گواهى دو مرد»، معتبر است.[1]
مستند این حکم علاوه بر روایات، آیات شریفه قرآن است، از جمله: «وَ اسْتَشْهِدُوا شَهِیدَیْنِ مِنْ رِجٰالِکُمْ»،[2] که عموم آیه دلالت بر لزوم مرد بودن دو شاهد دارد و شامل موارد فوق مى شود؛[3] لذا فقها نیز در زمینۀ گواهی دادن در ارتداد گفته اند: ارتداد، با شهادت دو مرد عادل و با اقرار ثابت مى شود و با شهادت زنها- جداگانه باشند یا با ضمیمه- ثابت نمى شود.[4]
اما بنابر مشهور فقهای امامیه، طبق آیۀ «فَإِنْ لَمْ یَکُونٰا رَجُلَیْنِ فَرَجُلٌ وَ امْرَأَتٰانِ»،[5] شهادت یک مرد و دو زن و یا زنان به تنهایی و بدون انضمام در اموری؛ مانند قرض، بیع، مزارعه، امور مربوط به ازدواج (مانند عیب زنی که موجب فسخ عقد ازدواج می شود و تنها بانوان می توانند از این عیب آگاهی کسب کرده و گواهی دهند)، غصب، وصیت، معاوضات و رهن نافذ و کافی است.[6]
[1]. ر.ک: بهاء الدین عاملى، محمد بن حسین، ساوجى، نظام بن حسین، جامع عباسى و تکمیل آن(محشّٰى)، ص 829، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ اول، 1429ق؛ محقق داماد، سید مصطفى، قواعد فقه، ج 3، ص 62، مرکز نشر علوم اسلامى، تهران، چاپ دوازدهم، 1406ق.
[2]. «و دو نفر از مردان (عادل) خود را (بر این حقّ) شاهد بگیرید»؛ بقره، 282.
[3]. ر.ک: شیخ طوسی، المبسوط فی فقه الإمامیة، محقق و مصحح: کشفى، سید محمد تقى، ج 8، ص 171 – 173، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، تهران، چاپ سوم، 1387ق؛ نجفى (صاحب الجواهر)، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محقق و مصحح: قوچانى، عباس، آخوندى، على، ج 41، ص 154 – 165، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ هفتم، بی تا؛ کاشف الغطاء، محمد حسین، تحریر المجلة، ج 2، قسم دوم، ص 114 – 116، المکتبة المرتضویة، نجف اشرف، چاپ اول، 1359ق؛ قواعد فقه، ج 3، ص 62.
[4]. امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج 2، ص 496، م 9، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم، چاپ اول، بی تا؛ سبزوارى، سید عبد الأعلى، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج 28، ص 142، مؤسسه المنار(دفتر حضرت آیة الله)، قم، چاپ چهارم، 1413ق؛ طاهرى، حبیب الله، حقوق مدنی، ج 1، ص 109، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ دوم، 1418ق.
[5]. «اگر در شهادت دادن، دو مرد وجود نداشت، گواهی یک مرد و دو زن کافی است»؛ بقره، 282.
[6]. جامع عباسى و تکمیل آن (محشّٰى)، ص 830؛ تحریر المجلة، ج 2، قسم دوم، ص 114 – 116؛ قواعد فقه، ج 3، ص 62 و 63.
