شرایط شیر دادن از نظر شیعه

از نظر مذهب شیعه‌ی امامیه(ع) شیر دادنی که علت محرم شدن است، هشت شرط دارد و تا یقین به تحقق این شرایط پیدا نکند، محرمیت ایجاد نمی‌شود:

1. بچه شیر زن زنده را بخورد نه شیر زن مرده را.
2. شیر آن زن از حرام مثل زنا، نباشد.
3. بچه شیر را از پستان زن بمکد، نه این‌که با وسیله‌ای شیر را در کام بچه بریزند.
4. شیر خالص بوده و با چیز دیگری مثل غذا، مخلوط نباشد.
5. شیر از یک شوهر باشد، ولی اگر زن از شیر شوهر اول خود بچه‌ای را شیر دهد و بعد شوهر دیگر کند و از شیر آن شوهر، هم بچه دیگری را شیر دهد آن دو بچه با هم محرم نمی‌شوند. همچنین اگر زن شیردهی را طلاق دهند و آن زن شوهر دیگری کند و از آن شوهر، فرزند آورد و تا موقع زاییدن، شیری که از شوهر اول داشته، باقی باشد و مثلاً هشت دفعه، پیش از زائیدن، از شیر شوهر اول و هفت دفعه بعد از زاییدن، از شیر شوهر دوم، بچه‌ای را شیر دهد، آن بچه به کسی محرم نمی‌شود.
6. بچه به واسطه‌ی بیماری، شیر را برنگرداند و اگر برگرداند، بنابر احتیاط واجب، کسانی که به واسطه‌ی شیر خوردن، به آن بچه محرم می‌شوند، باید با او ازدواج نکنند و نگاه محرمانه هم به او ننمایند.
7. پانزده مرتبه یا یک شبانه‌روز، شیر سیر بخورد و یا مقداری شیر به او بدهند که بگویند از آن شیر، استخوانش محکم شده و گوشت در بدن او روییده است، بلکه اگر ده مرتبه هم به او شیر دهند احتیاط مستحب آن است کسانی که به واسطه شیر خوردن به او محرم می‌شوند، با او ازدواج نکرده و نگاه محرمانه هم به او ننمایند که این شیر خوردن چند شرط دارد:
8. در بین این پانزده مرتبه یا یک شبانه‌روز شیر خوردن، بچه غذا نخورد.
9. در بین آن، بچه شیر زن دیگری را نخورد.
10. در هر مرتبه، بچه بدون فاصله شیر بخورد ولی نفس تازه کردن و یا صبر کردن مختصر اشکالی ندارد.
11. دو سال بچه تمام نشده، بلکه کمتر از دو سال داشته باشد.[1]

شرایط شیر دادن از نظر اهل‌سنت

هر یک از مذاهب اهل‌سنت نیز برای شیر دادنی که علت محرم شدن است شرایطی قائل شده‌اند:

الف) از نظر مذهب حنفیه، شیر دادنی که علت محرم شدن است چند شرط دارد:

1. شیر مایع باشد، نه جامد مثل شیر خشک و ...
2. شیر در دوران طفولیت و شیر خوارگی بچه به شکم طفل برسد.
3. شیر خالص باشد، نه این‌که آن‌را با غذایی جامد، مخلوط کرده و به طفل بدهند، ولی اگر آن غذا مایع باشد دو صورت دارد.

3-1. شیر بیشتر از آن غذا باشد،‌ موجب محرم شدن می‌شود.

3-2. شیر کمتر از غذا باشد، موجب محرم شدن نمی‌شود.

4. زن شیرده بیشتر از نه سال سن داشته باشد.

ب) از نظر مالکیه، شیر دادنی که موجب محرم شدن است چند شرط دارد:

1. بچه کمتر از دو سال داشته باشد.
2. رنگ شیر، سفید و همرنگ شیر باشد.
3. شیر به شکم طفل برسد.
4. شیر با چیز دیگری مثل غذا مخلوط نبوده باشد و در صورت اختلاط، اگر شیر، بیشتر از غذا بوده باشد، موجب محرم شدن است.
5. زن شیرده، بیشتر از نه سال داشته باشد.

ج) شرایط شیر دادن موجب محرمیت از نظر شافعیه:

1. سن زن شیرده، بیشتر از نه سال داشته باشد.
2. زن شیرده، زنده باشد نه مرده.
3. بچه شیرخوار، کمتر از دو سال داشته باشد.
4. بچه شیرخوار، یقیناً پنج مرتبه از یک زن شیر خورده باشد نه کمتر از آن شیر به شکم طفل رسیده و بچه، آن‌را قی نکرده باشد.

د) شرایط شیر دادن موجب محرمیت از نظر حنبلی‌ها:

1. زن شیرده، زنده باشد نه مرده.
2. زن شیرده، قابل وضع حمل باشد.
3. شیر به شکم طفل رسیده و بچه آن‌را قی نکرده باشد.
4. بچه شیرخوار، یقیناً پنج مرتبه از یک زن شیرخورده باشد نه کمتر از آن.[2]

نتیجه:

 از نظر مذهب شیعه‌ی امامیه و حنبلیه و شافعیه یک‌بار شیر خوردن، موجب محرم شدن نبوده و آن دختر و پسر می‌توانند با یکدیگر ازدواج کنند؛ چرا که شیعیان پانزده مرتبه و یا یک شبانه‌روز کامل شیر خوردن را شرط دانسته و هر یک از مذاهب حنبلیه و شافعیه نیز پنج مرتبه شیر خوردن را شرط محرم شدن دانسته و کسانی که کمتر از آن مقدار شیر بخورند را نسبت به هم،‌ محرم نمی‌دانند، ولی مذاهب حنفیه و مالکیه چون در شرایط شیر خوردن، تعداد مراتب شیر خوردن را شرط نمی‌دانند، بنابراین در مذهب آنها حتی با یک مرتبه شیر خوردن، دختر و پسر با یکدیگر محرم شده و حق ازدواج با هم را ندارند.

[1]. بنی‌هاشمی خمینی، سید محمد حسن، توضیح المسائل مراجع، ج 2، ص 510- 560، مسئله 2474- 2484، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1383ش.

[2]. الجزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعة، ج 4، ص 253 – 261، مکتبة التجاریة الکبری، 1969م.