جستجوی پیشرفته
بازدید
28445
آخرین بروزرسانی: 1387/04/10
خلاصه پرسش
آیا عبدالله بن مسعود از محبان اهل بیت (ع) بوده است؟ آیا امامت حضرت علی (ع) را قبول کرد؟
پرسش
در صورت امکان در مورد عبدالله بن مسعود اطلاعاتی به من بدهید؟ آیا محب اهل بیت (ع) بوده است؟ آیا امامت حضرت علی (ع) را قبول کرد؟
پاسخ اجمالی

عبدالله بن مسعود از اصحاب پیامبر (ص) بوده که در بسیاری از جنگ های صدر اسلام حضور داشته است و بسیار به پیامبر (ص) نزدیک بود. او قاری قرآن و صاحب مصحف بود. پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) به نیکی از او نام می کردند؛ این مطلب که او از محبین اهل بیت(ع) بوده است به راحتی قابل اثبات است اما این مطلب که وی معتقد به امامت و خلافت بلافصل حضرت علی (ع) بوده است هرچند مورد اختلاف دانشمندان علم رجال است ولی با توجه به تعریف و تمجید سید مرتضی از او، و ارتباط نزدیکی که با پیامبر (ص) داشته است و قرائن دیگر، شاید بتوانیم بگوئیم وی معتقد به امامت حضرت علی(ع) نیز بوده است.

پاسخ تفصیلی

عبدالله ابن مسعود از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بوده، که به ابن مسعود و ابن ام عبد هم معروف است. وی در اوایل دعوت پیامبر (ص)، مسلمان شد؛ و اول کسی بود که قرآن را در مکه در میان سران قریش با صدای بلند خواند. او جزء مهاجرین به حبشه بوده و در تمام جنگ های صدر اسلام از جمله احد و بدر و خندق و ... شرکت داشته است. بیشتر اوقات همراه پیامبر (ص) بوده و کارها را برای حضرت مهیا می نمود، عصا دست پیامبر (ص) می داد و کفش های حضرت را آماده می کرد تا جایی که درون خانه حضرت رفت و آمد داشت. روزی در حضور پیامبر (ص) و اصحاب، بالای درخت رفت و اصحاب به لاغری اندامش خندیدند پیامبر (ص) فرمود این قدمهایی است که در ترازوی عمل مثل کوه احد است. در جای دیگر پیامبر (ص) به حضرت علی (ع) فرمود: اگر قرار باشد کسی را بدون مشورت امیر دیگران کنم او (ابن مسعود) است. حضرت علی (ع) هم وقتی درباره ابن مسعود صحبت می شد به بزرگی از او یاد می نمود. وقتی حضرت علی (ع) به کوفه آمد درباره ابن مسعود از مردم سؤال کرد جواب دادند در اخلاق بسیار نیکو بود و ما مهربان تر از او در تعلیم ندیده بودیم. بعد حضرت هم فرمودند او مردی بود که قرآن را نیکو می خواند و حلال و حرام آن را رعایت می کرد و فقیه و دانا به سنت رسول خدا (ص) بود. وی در زمان عمر ابن خطاب والی کوفه بود ولی عثمان رابطه خوبی با او نداشت؛ و در سال 32 هجری در سن شصت و چند سالگی در مدینه در گذشت و در بقیع دفن شد.[1]

این مختصری از شرح حالش بود اما این که آیا اهل بیت علیهم السلام را قبول داشته و شیعه بوده یا نه؟ باید گفت: اقوال در این مورد مختلف است. بزرگانی مانند سید مرتضی در کتاب الشافی فی الامامة به بزرگی از او یاد کرده و بسیار او را تمجید می کند و می گوید: شکی نیست که ابن مسعود از بزرگان صحابه و اهل طهارت و فضل و ایمان بوده و مدح و ثنای پیامبر (ص) را می کرده و پیامبر (ص) هم او را مدح می نموده است[2]. محقق ارجمند علامه مامقانی در کتاب تنقیح المقال به نیکی از او یاد کرده و می گوید: اموری وجود دارد که دلالت می کند ابن مسعود از محبین اهل بیت علیهم السلام بوده است و خلافت دیگران را قبول نداشته از جمله این که:

الف. ابن مسعود یکی از دوازده نفری بوده که با خلافت ابوبکر مخالفت کرده و گفت اهل بیت پیامبر (ص) بر خلافت او مقدم هستند از جمله علی ابی ابیطالب (ع) که باید آنچه خدا برای او قرار داده به او بدهید.

ب. ابن مسعود از کسانی بوده که در جریان تشییع جنازه حضرت زهرا (س) حضور داشته و با این که این از اسرار شیعه بوده او از جمله نمازگزاران بر دختر پیامبر (ص) بوده و این می تواند دلیلی باشد بر شیعه بودن و مورد عنایت بودن او.

ج. از جمله کسانی است که بر بدن ابوذر غفاری نماز خواند و او را غسل و کفن کرد و این در حالی است که پیامبر (ص) به ابوذر خبر داده بود که مؤمنانی تو را غسل و کفن و دفن می کند.

د. ابن مسعود از کسانی است که خودش از پیامبر (ص) روایتی را نقل کرده که جانشینان پیامبر (ص) دوازده نفرند که همان حضرت علی (ع) و فرزندانش هستند و نمی توان قبول کرد چیزی را که خودش نقل کرده قبول نداشته باشد و به آن معتقد نباشد.[3]

اما از طرف دیگر برخی علمای رجال او را پیرو عامه دانسته اند و شواهدی را در مخالفت ابن مسعود با حضرت علی (ع) نقل کردند از جمله فتاوایی که در باب ارث داده با حضرت علی (ع) مخالف بوده و اختلافاتی در قرائت قرآن با قرائت ائمه داشته است یعنی ائمه بر قرائت او صحه نگذاشتند از جمله از امام باقر (ع) نقل شده که فرمود ابن مسعود دو سوره معوذتین را از قرآن حذف کرده بود در حالی که پدرم فرمود ابن مسعود این کار را به رای خودش انجام داده است[4].

مرحوم علامه تستری در کتاب قاموس الرجال به دلایلی که در شیعه بودن ابن مسعود ذکر شد خدشه می کند و می گوید: خبر انکار دوازده نفر به خلافت ابوبکر در منابع دیگر مثل احتجاج طبرسی ذکر شده و ابن مسعود جزء آنها شمرده نشده است و از طرفی اخباری بر مخالفت او با حضرت علی (ع) داریم. و روایتی هم که نقل شده با این مضمون که ابن مسعود گفته من از امام خودم در کارها اذن نمی گرفتم همان طور که سلمان و عمار می گرفتند لذا من توبه می کنم، خبر واحد است و نمی شود به آن استناد کرد.[5]

مرحوم آیت الله خوئی هم در کتاب معجم او را محبّ حضرت علی (ع) نمی داند و می گوید: تابع حضرت نبوده ولی چون در اسناد کتاب کامل الزیارات آمده می شود حکم به وثاقت او داد[6].

نتیجه این که با توجه به فضائل جناب ابن مسعود و ارتباط نزدیک وی با پیامبر(ص) این مطلب که او از محبین اهل بیت(ع) بوده است به راحتی قابل اثبات است اما این مطلب که وی معتقد به امامت و خلافت بلافصل حضرت علی بوده است هرچند مورد اختلاف است ولی با توجه به تعریف و تمجید سید مرتضی از او، ارتباط نزدیکی که با پیامبر (ص) داشته است و قرائن دیگر، شاید بتوانیم بگوئیم وی معتقد به امامت حضرت علی(ع) نیز بوده است.



[1] ابن سعد، الطبقات الکبری، ج 3، ص 112 - 119، بیروت چاپ اول 1410، دارالکتب العلمیه.

[2] سید مرتضی، الشافی فی الامامة، ج 4، ص 283، به نقل از قاموس الرجال تستری، ج 6، ص 600 چاپ جامعه مدرسین.

[3] مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، ج 2، ص 216، انتشارات جهان، سال 1352، تهران.

[4] علی بن ابراهیم قمی، تفسیر قمی، ج 2، ص 450.

[5] محمد تقی، تستری، قاموس الرجال، ج 6، ص 600 – 608، چاپ جامعه مدرسین قم، محرم 1415.

[6] خوئی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج 10، ص 322، چاپ اول، سال 1398، انتشارات مدینه العلم قم.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    791826 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    755914 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    679087 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    658379 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648261 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    599809 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    579962 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    564670 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564008 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    558550 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...