جستجوی پیشرفته
بازدید
73119
آخرین بروزرسانی: 1399/06/18
خلاصه پرسش
آیا امکان دارد اسامی قرآن را بیان کنید؟
پرسش
اسامی قرآن را بیان فرمایید؟
پاسخ اجمالی

اسامی زیادی برای قرآن مجید ذکر شده است که در میان مسلمانان فقط بعضی از آنها مشهور است. البته بعضی از الفاظی که از آنها به عنوان نام‌های قرآن تعبیر می‌شود، در خود قرآن به عنوان صفت برای قرآن ذکر شده است و به خاطر همین اختلاف نظر در تشخیص اسم و صفت است که میان دانشمندان علوم قرآنی در ذکر و عدد نام‌های قرآن اختلاف نظرهایی وجود دارد.

بعضی از مفسران، مانند مرحوم طبرسی صاحب مجمع البیان فقط 4 نام، و بعضی مانند مرحوم ابوالفتوح رازی 43 نام را بیان کرده‌اند.

بعضی از این نامها در روایات نیز آمده است.

پاسخ تفصیلی

قرآن مجید که کتاب آسمانی مسلمان است، اسامی و صفات زیادی دارد که بعضی از آنها توسط دانشمندان علوم قرآنی تحقیق و بیان شده است. ذکر نام‌های فراوان و اوصاف زیاد، باعث شده است که بعضی؛ اوصاف این کتاب را با نام‌های آن اشتباه گیرند، اما از آن‌جا که هر صفتی می‌تواند به صورت اسم استفاده شود، شاید بتوان ذکر اوصاف را در زمره‌ی نام‌ها، توجیه کرد. چنان‌که مفسران بزرگی، مانند ابوالفتح رازی تمام این اوصاف و اسماء را در زمره‌ی اسماء و نام‌های قرآن آورده است.[1] وی 43 نام برای قرآن آورده است که بعضی جنبه‌ی وصفی دارد.

اما بدر الدین زرکشی نقل می‌کند که «حرالیّ» کتابی در این زمینه نوشته است و بیش از 90 اسم یا وصف برای قرآن ذکر می‌کند.[2]

صاحب التمهید از قاضی عُزَیزی، 55 نام برای قرآن ذکر می‌کند که 43 نام آن با نام‌هایی که ابوالفتوح رازی بیان کرده، مشترک است.[3] این 55 نام (یا وصف) از خود قرآن گرفته شده است.

بنابر این، ما در این‌جا به این اسامی و به آیاتی که این اسماء در آن آمده است، اشاره می‌کنیم:

  1. قرآن: (طه، 2 ـ نساء، 82،...)
  2. فرقان: (انفال 29 ـ آل عمران، 3 و 4 ـ فرقان، 1 و ...)
  3. کتاب: (فاطر، 29 ـ نساء، 105)
  4. ذکر: (آل عمران، 58 ـ حجر، 9)
  5. تنزیل: (شعراء 192ـ انسان 23)
  6. حدیث: (زمر، 23، کهف، 6)
  7. موعظه: (یونس، 57)
  8. تذکره: (حاقه، 48)
  9. ذکری: (هود، 120)
  10. بیان: (آل عمران، 138)
  11. هدی: (بقره، 2)
  12. شفاء: (فصلت، 44)
  13. حکم: (رعد، 37)
  14. حکمت: (احزاب، 34)
  15. حکیم: (آل عمران، 58)
  16. مهیمن: (مائده، 48)
  17. هادی: (جن، 1 و 2)[4]
  18. نور: (اعراف، 157)
  19. رحمت: (نمل، 77)
  20. عصمت: (آل عمران، 103)[5]
  21. نعمت: (ضحی، 11)
  22. حق: (حاقه، 51)
  23. تبیان: (نحل، 89)
  24. بصائر: (قصص، 43)
  25. مبارک: (انبیاء، 50)
  26. مجید: (ق، 1)
  27. عزیز: (فصلت، 87)
  28. عظیم: (حجر 87)
  29. کریم (واقعه، 77)
  30. سراج: (احزاب، 46)[6]
  31. منیر: (احزاب، 46)
  32. بشیر: (فصلت، 3 و 4)
  33. نذیر: (فصلت، 4)
  34. صراط: (حمد، 6)
  35. حبل: (آل عمران، 106)
  36. روح: (شوری، 52)
  37. قصص: (یوسف، 3)
  38. فصل: (طارق، 13)
  39. نجوم: (واقعه، 75 )[7]
  40. عجب: (جن، 1)
  41. قیّم: (کهف، 1 و 2)
  42. مبین: (یوسف، 1)
  43. علیّ: (زخرف، 4)
  44. کلام: (توبه، 6)
  45. قول: (قصص، 51)
  46. بلاغ: (ابراهیم، 52)
  47. متشابه: (زمر، 23)
  48. عربی: (زمر، 28)
  49. بشری: (نمل، 2)
  50. عدل: (انعام، 115)
  51. امر: (طلاق، 5)
  52. ایمان: (آل عمران، 193)
  53. نباء: (نباء، 1 و 2 )
  54. وحی: (انبیاء، 45)
  55. علم: (رعد، 37)

البته بعضی از این اسماء قابل نقد است؛ یعنی بنابر تفسیر و یا بنابر وجهی که آن کلمه بر قرآن اطلاق شده است، صحیح است و چه بسا بنابر تفاسیر قطعی، تفسیر آن کلمه، قرآن نباشد. به همین جهت است که عده‌ای تعداد اسامی را مثلاً کمتر گفته‌اند. به عنوان مثال اگر صراط مستقیم را قرآن معنا کنیم این نام برای قرآن صحیح است.

اینها اسامی است که از  قرآن استفاده شده است.

در بعضی روایات از قرآن به «مصحف»[8] تعبیر شده است. امام صادق‌(ع) در جواب سؤالی فرمود: بلکه هر گاه قرآن می‌خوانی به مصحف نگاه کن چرا که نگاه به مصحف عبادت است.[9]

 


[1]. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، تحقیق یاحقی، محمد جعفر، ناصح، محمد مهدی، ج 1، ص 8، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1408ق.

[2]. معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، ص 106.

[3]. همان، ص 106.

[4]. در این آیه "هادی" بهکار برده نشده است، بلکه این اسم برگرفته از کلمه "یهدی" موجود در آیه می‌باشد.

[5]. در ذکر این نام، از آیه‌ی «و اعتصموا» استفاده شده؛ زیرا لفظ عصمت در آیه ذکر نشده است.

[6]. بنابر تفسیری که مراد از سراج منیر، قرآن باشد.

[7]. بنابر این‌که نجوم به معنای نزول تدریجی قرآن باشد.

[8]. اگر چه در قرآن از کتاب‌های آسمانی با لفظ «صحف» تعبیر شده، ولی مصحف ذکر نشده است. نک: اعلی، 19.

[9]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 4، 628، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.                 

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    792598 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    756534 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    679968 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    658874 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648558 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    600338 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580092 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    564861 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564150 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    558679 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...