1. بی گمان غیر از خدا کسی مستقیماً و بدون واسطه، قدرت و توانایی بر هیچ کاری ندارد و اگر قدرتی هست با اذن و اراده الهی است.

2. بزرگان و پیشوایان دین را باید واسطه در حاجت قرار دهیم، نه این که حاجت خود را از آنان بخواهیم، در برخی از موارد دیده می شود شخصی از بزرگان دین حاجت می خواهد، در این موارد منظورش این نیست که او مستقیماً بدون اذن الهی می تواند حاجت او را برآورده کند، بلکه می داند که او واسطه در حاجت است.

برای روشن تر شدن موضوع نمونه ای را از قرآن ذکر می کنیم، سپس به تحلیل آن می پردازیم.

خداوند در قرآن می فرماید: «او (عیسی) را به سوى بنى اسرائیل (فرزندان یعقوب) رسول و پیغام آور (از جانب خود) برمی انگیزد، در حالى که می گوید: من با علامت و نشانه از جانب پروردگارتان به سوى شما آمده‏ام، من براى شما از گل مانند شکل پرنده‏اى می سازم، و در آن می دمم پس به اذن و فرمان (یا به قدرت و توانایى) خدا پرنده‏اى می شود، و کور مادرزاد را (از کورى) و پیس را (از پیسى) پاک می نمایم (بهبودى می دهم) و مردگان را به اذن و فرمان خدا زنده می کنم، و شما را به آنچه می خورید و آنچه در خانه‏هاتان می اندوزید خبر داده آگاه می سازم، محققاً (در هر یک از آن پنج معجزه براى صدق و راستى نبوّت و پیغمبرى من) نشانه‏ای است براى شما اگر اهل ایمان و گروندگان (به خداى تعالى) باشید».[1]

با توجه به این که بر اساس آیه شریفه، حضرت عیسی با اذن خدا، کوری مادرزاد و مرض پیسی را شفا می داد، اگر کسی به آن حضرت می گفت: ای پیامبر خدا مریض مرا شفا بده، آیا این شرک بود؟ و با توجه به این که حضرت عیسی، با اذن خدا، مردگان را زنده می کرد، اگر کسی به آن حضرت می گفت: ای پیامبر خدا، مرده مرا زنده کن، آیا این شرک بود؟

بی گمان این چنین درخواستی نه شرک است و نه با توحید منافات دارد.

3. با توجه به این که برخی از بندگان خدا با فرمانبرداری زیاد از خداوند، از آبروی بیشتری پیش خدا برخوردار هستند، اگر کسی به هر دلیلی[2] برای خودش آبرویی نمی بیند یا به نسبت آن شخص آبرومند، خود را کمتر از او می بیند و ...، اشکالی ندارد که او را واسطه قرار دهد که او از خدا بخواهد و یا این که از آبروی او پیش خدا، مایه بگذارد.

خداوند در قرآن می فرماید: فرزندان یعقوب گفتند: اى پدر ما (از خداى تعالى) براى گناهانمان آمرزش درخواست نما که محقّقاً ما گناهکار بوده‏ایم‏ یعقوب گفت: به زودى براى شما از پروردگارم آمرزش درخواست می نمایم، البتّه او آمرزنده (گناهان و ببندگان) مهربان است‏.[3]

با توجه به این که فرزندان یعقوب خدا را مهربان می دانستند، اما با این حال مستقیم از خداوند نخواستند و پدر پیرشان را واسطه قرار دادند، آیا این شرک است و با توحید منافات دارد؟!

همچنین خداوند از بنی اسرائیل نقل می کند که گفتند: «اى موسى! هرگز حاضر نیستیم به یک نوع غذا اکتفاء کنیم! از خداى خود بخواه که از آنچه زمین مى‏رویاند، از سبزیجات و خیار و سیر و عدس و پیازش، براى ما فراهم سازد».[4]

هرگز بنی اسرائیل از این جهت که پیامبرشان را بین خود و خدا واسطه قرار دادند و مستقیماً از خدا درخواست نکردند، مورد مذمّت قرار نگرفتند.

اما این که خداوند فرموده ستایش مخصوص خدا است، بله بی گمان همین طور است، اما این ربطی به موضوع ما ندارد؛ زیرا طلب دعا و آمرزش کردن به معنای ستایش نیست.

و نیز خداوند در جایی از قرآن نمی فرماید مستقیم از من بخواهید، بلکه اگر در جایی می فرماید: مرا بخوانید، اوّلاً: این منافات ندارد که به وسیله شخص محترم و آبرومندی خدا را بخوانیم و شخص مورد نظر را واسطه قرار دهیم که این یک نوع تجلیل و بزرگداشت اشخاص آبرومند است. ثانیاً: البته اگر احساس می کنید که بدون واسطه بهتر می توانید با خدا ارتباط برقرار کنید، کسی نگفته در آن موقعیت حتماً کسی را واسطه قرار دهید.