
لطفا صبرکنید
153152
- اشتراک گذاری
در مورد ذکر رکوع و سجود باید گفت؛ نمازگزار هر ذکری را که در رکوع و سجده بگوید کافی است. و بنابر احتیاط[1] آن ذکر به اندازۀ سه مرتبه «سبحان الله»، و یا یک مرتبه «سبحان ربی العظیم و بحمده» باشد.[2]
در مورد ذکرهایی که می توان در رکوع و سجود گفت، روایاتی به ما رسیده است:
از پیامبر اسلام(ص) نقل شده است: «من از قرائت در رکوع و سجود نهی شده ام. پس در رکوع خداوند را بزرگ بدارید و در سجده زیاد دعا کنید که سزاوار است مستجاب شود».[3]
امام صادق(ع) از پدر بزرگوارش و او از امام علی(ع) نقل کرده است:
«قرائتی در رکوع و سجود نیست. در رکوع و سجود تنها مدح خدای عز و جل است و بعد از آن درخواست و دعا، پس قبل از دعا با مدح و ثنای خدای عز و جل شروع کنید، سپس دعا کنید».[4]
بنابر این می توان گفت، هر ذکری در رکوع و سجود مطلوب است.
علامه مجلسی ذیل این حدیث فرمود: این حدیث دلالت بر استحباب ذکر و دعا در رکوع دارد.[5] و گفتن ذکر صلوات نیز در رکوع و سجود مستحب است بعد از ذکر یا قبل از آن[6] و این هم خود نوعی دعا است.
سخن آخر این که اگر می دانیم عارف یا عالمی در نماز خود عملی را با استناد به روایات صحیح انجام می دهد و رعایت کرده است که از نظر فتوای مراجع تقلید در رساله های عملیه منعی نداشته باشد، اشکالی ندارد و گرنه نمی توان به آن استناد نمود و بر طبق آن عمل کرد.
بر این اساس، برخی از مراجع می گوید: کافى بودن هر ذکرى که خواست بگوید در رکوع خالى از وجه نیست، ولى احتیاط مستحبّ آن است که سه مرتبه «سبحان اللَّه»، و یا یک مرتبه «سبحان ربّى العظیم و بحمده» بگوید.
وی در مورد ذکر سجده می گوید: کفایت هر ذکرى که در سجده بگوید، خالى از وجه نیست، ولى احتیاط مستحب آن است که سه مرتبه «سبحان اللَّه»، و یا یک مرتبه «سُبْحانَ رَبِّیَ الْأَعْلى وَ بِحَمْدِهِ بگوید».[7]
[1]. این احتیاط از دیدگاه امام خمینی(ره) احتیاط واجب است.
[2]. توضیح المسائل مراجع، ج 1، ص 562.
[3]. شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 6، ص 309، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1409ق. «وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هَارُونَ الزَّنْجَانِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عَبْدِ الْعَزِیزِ عَنْ أَبِی عُبَیْدٍ الْقَاسِمِ بْنِ سَلَّامٍ بِأَسَانِیدَ مُتَّصِلَةٍ إِلَى النَّبِیِّ ص قَالَ إِنِّی قَدْ نَهَیْتُ عَنِ الْقِرَاءَةِ فِی الرُّکُوعِ وَ السُّجُودِ فَأَمَّا الرُّکُوعُ فَعَظِّمُوا اللَّهَ فِیهِ وَ أَمَّا السُّجُودُ فَأَکْثِرُوا فِیهِ الدُّعَاءَ فَإِنَّهُ قَمِنٌ أَنْ یُسْتَجَابَ لَکُمْ أَیْ جَدِیرٌ وَ حَرِیٌّ أَنْ یُسْتَجَابَ لَکُمْ».
[4]. حمیری، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، ص 142، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول، 1413ق. «عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ أَنَّ عَلِیّاً ع کَانَ یَقُولُ لَا قِرَاءَةَ فِی رُکُوعٍ وَ لَا سُجُودٍ إِنَّمَا فِیهِمَا الْمِدْحَةُ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ الْمَسْأَلَةُ فَابْتَدِءُوا قَبْلَ الْمَسْأَلَةِ بِالْمِدْحَةِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ اسْأَلُوا بَعْدَهُ».
[5]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 82، ص 105، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
[6] یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی، ج 2، ص 553.
[7]. نظر آیت الله بهجت، توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج 1، ص 562 ، 571.