جستجوی پیشرفته
بازدید
34991
آخرین بروزرسانی: 1403/03/29
خلاصه پرسش
مضاربه چیست؟
پرسش
مضاربه چیست؟
پاسخ اجمالی

«مضاربه» در اصطلاح فقه اسلامی عقد قراردادی است که به موجب آن شخص مالک به شخص دیگر(عامل) سرمایه‌‌ای را می‌سپارد تا با آن تجارت کند و هر دو در سود آن شریک باشند. به بیان روشن‌تر؛ مضاربه عبارت است از:

عقد و قراردادى که بین دو نفر منعقد و برقرار می‌شود، به این صورت که شخصى مالى را به دیگرى بدهد تا با آن تجارت و معامله کند و سود به دست آمده بین هر دو نفر به نسبتى که قرار می‌‏گذارند تقسیم شود. کسى که سرمایه را می‌‏دهد «مالک» نام دارد، و دیگرى که تجارت و خرید و فروش را انجام می‌‏دهد «عامل» نام دارد. ضمن این‌که این قرارداد عقدی جایز است؛ یعنى طرفین هر وقت بخواهند می‌‌توانند عقد را به هم بزنند.[1]

گفتنی است که دین مقدس اسلام همان‌گونه که به عبادات و مسائل آن عنایت و توجّه دارد، به اقتصاد و معاش انسان‌ها نیز عنایت و توجّه دارد. بدیهى است که اساس سعادت فرد و جامعه، عبادت و بندگی توأم با کسب و کار و اقتصاد است. اساس عزّت و عظمت مسلمانان، ارتباط با خالق و در کنار آن، بلکه همراه آن، تجارت، کار و اقتصادی عاقلانه و سالم است. قرآن کریم در این زمینه فرمود:

«رِجالٌ لا تُلْهِیهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ ِ وَ إیتاءِ الزَّکاة  یَخافُونَ یَوْماً تَتَقَلَّبُ فیهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصار»؛[2] مردانى که تجارت و معامله‌‏ آنان را از یاد خدا و برپاداشتن نماز و اداى زکات غافل نمی‌‏کند. آنها از روزى می‌‏ترسند که در آن، دل‌ها و چشم‌ها زیر و رو می‌‏شود.

«فَإِذا قُضِیَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِی الْأَرْضِ وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْکرُوا اللَّهَ کثیراً لَعَلَّکمْ تُفْلِحُون»؛[3] ... و هنگامى که نماز پایان گرفت (شما آزادید) در زمین پراکنده شوید و از فضل خدا طلب کنید، و خدا را بسیار یاد کنید شاید رستگار شوید.

در همین راستا در روایت آمده است:

«هر کس به جست‌وجو برخیزد و روزى حلال تحصیل کند، چنان است که از خداوند(عزّ و جلّ) صدقه دریافت کرده باشد».[4]

بدیهی است که هدف از مضاربه رونق بخشیدن به اقتصاد و به جریان انداختن ثروت‌ها و جلوگیرى ‏از رکود کسب و کار و بازار مسلمانان است. هدف از مضاربه به کارگیرى نیروهاى فعال و کارآمد و جلوگیرى از عاطل و باطل ماندن انسان‌هاى شایسته و مسلمان است. هدف از مضاربه تحصیل سود و درآمد مشروع و حلال و جلوگیرى از رباخوارى و اکل مال به باطل است.

گفتنی است که در عقد مضاربه، خسارت مربوط به مالک است، ولى اگر سودى به دست آید با آن خسارت جبران می‌‏شود، و چنانچه شرط کنند که «عامل» تمام خسارت یا مقدارى از آن‌را به عهده گیرد، أظهر صحّت شرط است. [5]

مضاربه از عقود جایزه است و شرایطی دارد:

  1. صیغۀ مضاربه(ایجاب و قبول).
  2. وجود شرایط تکلیف؛ نظیر عقل، بلوغ و اختیار در هر یک از مالک و عامل.
  3. تعیین سود مالک و عامل به نسبت بر اساس توافق طرفین.
  4. سرمایه در راه مشروع به کار رود.
  5. سرمایه مورد مضاربه نقد و مقدار آن مشخص باشد.
  6. عامل، توانایی انجام کار را داشته باشد.

مضاربه اگر با شرایط انجام شود، تجارتی پاک و بابرکت است که در دین اسلام مورد تأیید قرار گرفته است.


[1]. خمینى، سید روح اللّٰه موسوى، توضیح المسائل(المحشّٰى للامام خمینى)، ج‌2، ص 300، مسئله 1698، ص 304، مسئله 2431، قم، دفتر انتشارات اسلامى، هشتم، 1424ق.

[2]. نور، 37.

[3]. جمعه، 10.

[4]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 4، ص12، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ‏1365ش.

[5]. توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏2، ص  303.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    756483 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    736084 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    649939 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    646193 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    641211 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    580410 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    577099 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    559968 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    559818 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    550210 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...