اگر امام جماعت در شمارۀ­ رکعت‌های نماز شک کند، یا نماز را اشتباه بخواند و مأموم به شمارۀ رکعت نماز یقین داشته باشد، می‌تواند به امام جماعت بفهماند و او را از شمارۀ ­رکعت‌ها و وظیفه‌اش آگاه نماید.[1] ولی باید این آگاه کردن به نحوی باشد که باعث باطل شدن نماز نشود؛ مثل این‌که با اشارۀ دست یا با گفتن ذکر "الله اکبر" یا ذکری دیگری باشد. ولی اگر برای آگاه کردن امام جماعت حرف بزند، نماز خودش را باطل کرده است. هم‌چنین اگر امام جماعت حرف بزند یا روی خود را از قبله برگرداند، نمازش باطل می‌شود. امام جماعت اگر با اشاره یا ذکر گفتن مأموم، متوجه اشتباه خود شد، باید اشتباه خود را اصلاح کند و نماز را ادامه دهد که در این صورت، نمازش صحیح است و نیازی به اعاده یا خواندن نماز احتیاط نیست.[2] اما اگر متوجّه نشود، دیگر مأموم وظیفه‌ای ندارد و اگر می‌بیند که نماز امام جماعت باطل است، نماز خود را به نیت نماز فرادا ادامه می‌دهد.

به هر حال، مأموم حتی اگر متوجه اشتباه و باطل بودن نماز امام شود، نباید نماز خود را باطل نماید. هم‌چنین دیگر نمازگزاران هم نباید کاری کنند که نمازشان باطل شود.[3]

ضمائم:

پاسخ دفاتر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[4]

حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مدظله العالی):

اگر چنین چیزى اتفاق افتاده باشد، وظیفه کسى که سهواً حرف زده ـ در صورتى که جاهل قاصر بوده ـ این است که براى کلام بی‌جا دو سجده سهو به جا آورد و امام جماعت اگر پشت به قبله کرده، نمازش باطل و دیگران باید همان موقع قصد فرادا کنند.

حضرت آیت الله العظمی بهجت (ره):

امام برای رفع شک به مأموم رجوع می‌کند و مأموم به انجام ذکر بحول الله در مثال مذکور با صدای بلند امام را مطلع می‌کند.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله العالی):

در صورتی که واقعاً آنها سخنی گفته باشند نمازشان باطل شده و باید از سر گیرند.

حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (ره):

در نماز جماعت اگر امام یا مأموم شک کند در صورتی که دیگری می‌داند و به نحوی می‌تواند امام را مطلع کند، امام طبق علم مأموم عمل می‌کند و صحیح است. ولی در فرض سؤال نماز مأمومی که گفته رکعت سوم است و نماز امام جماعت باطل شده است، ولی نماز سایر مأمومین صحیح است.

[1]. توضیح المسائل مراجع، م 1192.

[2]. همان.

[3]. «از بین رفتن اتصال با امام در نماز جماعت»، 403؛ «اقتدا به امام در بین نماز جماعت»، 16421؛ «متابعت در نماز جماعت»، 5134؛ «وظیفه مأموم در هنگام عدم صحت قرائت امام جماعت»، 3576.

[4]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، مکارم شیرازی، بهجت، فاضل لنکرانی، توسط سایت اسلام کوئست.