عمر طولانی و زندگی جاویدان امری خارق العاده و از معجزات بزرگ الهی است که تنها با عنایت به قدرت لایزال پروردگار وقوع و تصور و فهم وقوع آن ممکن است. و اگر این امر در مورد پیامبران بزرگواری؛ مانند حضرت خضر، الیاس و عیسی(ع) واقع نشده بود، قبول و پذیرش آن برای کسانی که در طول زندگی خود همواره با انسان‌هایی برخورد داشته‌اند که نهایت عمرشان به دویست سال هم نمی‌رسد، امری محال بود. اما بهترین و قوی‌ترین دلیل بر امکان هر امری واقع شدن آن است که در مورد این انسان‌های والامقام واقع شده و هرگونه شک و تردیدی را در امکان این امر زدوده است.

پیرامون راز طول عمر و غیبت بعضی از پیامبران مانند حضرت خضر، الیاس و عیسی (ع) در آیات، روایات و احادیث معصومان(ع) حکمت‌ها و علت‌هایی بیان شده است. امام صادق‌(ع) در رابطه با زندگی طولانی حضرت خضر -که بدون تردید هم‌اکنون زنده و بیش از شش هزار سال از عمر شریفشان می گذرد-[1] فرمود: "... خداوند عمر حضرت خضر(ع) را به دلیل رسالتش، یا به جهت نزول کتابی بر او، یا برای این‌که به وسیله‌ی شریعت او، شریعت پیامبران پیش از او را نسخ کند، و یا به خاطر امامتی که بندگانش به او اقتدا نمایند، طولانی نکرده است، بلکه از آن‌جا که اراده فرموده است عمر حضرت مهدی(عج) قائم آل محمد(ص) در دوران غیبت آن‌حضرت بسیار طولانی باشد و می‌دانست که بندگانش بر طول عمر او ایراد و اشکال خواهند نمود، عمر او را طولانی ساخت تا بدان استدلال شود و طول عمر حضرت قائم بدان تشبیه گردد و به این وسیله اشکالات و ایرادات برطرف گردد.[2]

دو نفر دیگر از پیامبرانی که خداوند آنان را عمر طولانی بخشید و الآن زنده‌اند، حضرت الیاس و حضرت عیسی(ع) هستند.

همچنین از حضرت الیاس و حضرت خضر(ع) به عنوان اوتادی یاد شده است که در زمان غیبت حضرت پیوسته اطراف حضرت مهدی(ع) هستند.[3]

در روایتی آمده است، علت طول عمر و زنده ماندن حضرت الیاس(ع)، عشق و علاقه‌ی فوق العاده ایشان به مناجات و عبادت خدا بوده است. در این روایت آمده است:

روزی عزرائیل(ع) نزد الیاس آمد تا روحش را قبض کند، الیاس(ع) گریست. عزرائیل گفت آیا گریه می‌کنی با این‌که به سوی پروردگارت بازمی‌گرددی. الیاس گفت: گریه‌ام برای مرگ نیست، بلکه برای فراق از شب‌های طولانی زمستان و روزهای تابستان است که دوستان خدا این شب‌ها را به عبادت می‌گذرانند و با محبوبشان خدا، راز و نیاز می‌کنند و لذت می‌برند، ولی من می‌خواهم از صف آنها جدا گردم و اسیر خاک شوم.

خداوند به الیاس چنین وحی کرد: تو را به جهت آن‌که علاقه به مناجات داری و می‌خواهی در خدمت مردم باشی تا روز قیامت مهلت دادم.[4]

درباره‌ی زنده بودن حضرت عیسی(ع) قرآن می‌فرماید: "گفتارشان که: «ما، مسیح عیسى بن مریم، پیامبر خدا را کشتیم»! در حالى که نه او را کشتند، و نه بر دار آویختند، لکن امر بر آنها مشتبه شد. و کسانى که در مورد (قتل) او اختلاف کردند، از آن در شک هستند و علم به آن ندارند و تنها از گمان پیروى می‌کنند و به یقین او را نکشتند، بلکه خدا او را به سوى خود بالا برد و خداوند، توانا و حکیم است.[5]

امام حسن عسکری(ع) فرمود: "یهودیان از خدا بی‌خبر، خانه‌ای را که حضرت عیسی(ع) در آن بود، محاصره کردند و جوانی به نام "طیطانوس" را برای دستگیری آن‌حضرت فرستادند. آن جوان وارد خانه شد و گوشه و کنار خانه را تفتیش کرد، ولی حضرت عیسی را ندید. از خانه بیرون آمد که بگوید من عیسی را در خانه ندیدم، خداوند او را به صورت حضرت عیسی تمثل نمود. یهودیان به گمان این‌که او عیسی(ع) است او را دستگیر کردند. او هر چه داد و فریاد زد من عیسای پیامبر نیستم فایده نکرد، او را آوردند به دار آویختند.[6]

بر اساس روایات موثق، حضرت عیسی(ع) در موقع ظهور حضرت مهدی(ع) از آسمان به زمین خواهد آمد و در پشت سر حضرتش نماز می‌خواند و او را یاری می‌نماید و ملت یهود و نصاری که در آن روز تعداد زیادی خواهند بود؛ چون ببینند حضرت عیسی در پشت سر امام زمان(عج) نماز می‌خواند آنها نیز هدایت می‌شوند و دین اسلام را می‌پذیرند و اسلام آنها را پذیرفته چنانچه حق تعالی جل جلاله در قرآن مجید سوره‌ی نساء آیه‌ی 159 می‌فرماید: "و هیچ‌یک از اهل کتاب نیست مگر این‌که پیش از مرگش به او [حضرت مسیح‏] ایمان می‌آورد و روز قیامت، بر آنها گواه خواهد بود.[7]

بی‌گمان حضرت عیسی(ع) با نزول خود در میان قوم لجوج و عنود یهود، داوری و اتمام حجت خواهد کرد و آن‌روز نزول او با چنان شکوه و عظمتی خواهد بود که دیگر کسی را یارای تکذیب و انکار نخواهد بود.

بنابراین، عمر طولانی حضرت عیسی، خضر و الیاس(ع) دلیل زنده‌ای بر عمر طولانی حضرت مهدی(ع) در رد سخنان منکران و معاندان است، همان‌گونه که آنان مونس و یاور حضرت مهدی(عج) بوده و حضرت را در تنهایی و غربت غیبت همراه و مددکار هستند. چنانچه از امام رضا(ع) نقل شده است:

خضر از آب حیات نوشید و او زنده خواهد ماند تا در صور بدمند و همۀ زندگان بمیرند و می‌آید نزد ما و بر ما سلام می‌کند و ما صدای او را می‌شنویم و او را می‌بینیم... زود باشد که حق تعالی حضرت خضر را مونس قائم آل محمد(ص) گرداند و وقتی که آن‌حضرت از مردم غائب گردد و در تنهایی رفیق آن‌حضرت باشد.[8]

اما این‌که چرا خداوند از بین همه‌ی پیامبران تنها این حضرات یعنی خضر، الیاس و عیسی(ع) را انتخاب کرده و چرا دیگران را انتخاب نکرده، روشن نیست و این یکی از اموری است که دلیل آن‌را تنها خداوند می‌داند و بس. البته بعید نیست که خداوند از میان پیامبران و اولیای خود و صالحان به عدۀ بیشتری عمر طولانی و جاودان بخشیده باشد که ما از آنها اطلاع نداریم.

[1]. کامل سلیمان، یوم الخلاص فی ظل القائم المهدی(ع)، ج 1، ص 127، قم، برهان، چاپ اول، 1427ق.

[2]. اقتباس از سؤال: «قرآن و داستان حضرت خضر و حضرت موسی(ع)»، 1653.

[3]. قمی، شیخ عباس، سفینه البحار، ماده «قطب».

[4]. کاشانی، سید عباس، المخازن، ج 1، ص 286.

[5]. نساء، 157 - 158. «وَ قَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسیحَ عیسَى ابْنَ مَرْیَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَ ما قَتَلُوهُ وَ ما صَلَبُوهُ وَ لکِنْ شُبِّهَ لَهُمْ وَ إِنَّ الَّذینَ اخْتَلَفُوا فیهِ لَفی‏ شَکٍّ مِنْهُ ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلاَّ اتِّباعَ الظَّنِّ وَ ما قَتَلُوهُ یَقیناً * بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَیْهِ وَ کانَ اللَّهُ عَزیزاً حَکیماً.

[6]. جزائری، نعمت الله، النور المبین فی قصص الأنبیاء و المرسلین، ص 421، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ اول، 1404ق؛ جزائری، نعمت الله، قصص الأنبیاء، ترجمه، مشایخ، فاطمه، ص 595، تهران، فرحان، چاپ اول، 1381ش.

[7]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب،‏ ج 1، ص 158، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 9، ص 195، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 4، ص 205، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دهم، 1371ش.

[8]. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 390 – 391، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1395ق؛ اقتباس از سؤال: «قرآن و داستان حضرت خضر و حضرت موسی(ع)»، 1653.