جستجوی پیشرفته
بازدید
44869
آخرین بروزرسانی: 1394/02/26
خلاصه پرسش
چرا خداوند به خاطر نعمت هایی که به انسان داده بر او منت گذاشته است و کسانی را که از او تشکر نکنند عذاب می کند؟
پرسش
با وجود اینکه خداوند می فرماید به کسی که چیزی دادید منت به او نگذارید و آزار و اذیتش نکنید، پس چرا خود خداوند نعمت های مادی ومعنوی که به انسان داده است هم منت می گذارد و هم روز قیامت اگر کسی از او تشکر نکند عذابش می کند؟
پاسخ اجمالی

منت در اصطلاح به نعمت هاى بزرگ و سنگین گفته می شود و منت خدا بر مردم ، بخشش نعمت های بزرگ به آنان است. منت به دو قسم عملی و گفتاری است منت خداوند بر مردم از نوع عملی، آن است که بسیار زیبا و پسندیده است. اما منتی که در بین مردم رایج است و آنرا ناپسند می دانند ،منت گفتاری و قولی است . این معنا زمانی که از سوی خداوند نباشد همراه با تحقیر و توهین است و آنچه که تقبیح شده است، این معنای از منت است اما خداوند قادر مطلق و غنی علی الاطلاق است و هرگز بیان او به منظور تحقیر بندگانش که فقر محض هستند؛ نیست بلکه در صدد مطلع کردن انسان از این نعمت ها و ارزش آنهاست و به هدف هدایت آنهاست.

 

پاسخ تفصیلی

"منت"، در اصل از ریشه "منّ" گرفته شده است به معناى سنگى که با آن اجسام را وزن مى کنند، و در اصطلاح به نعمت هاى بزرگ و سنگین گفته می شود. و در لغت و استعمالات قرآن معناى گسترده‏اى دارد که مفهوم اول (بخشیدن نعمت هاى سنگین) را نیز شامل مى‏شود. منت اگر جنبه عملى داشته باشد، زیبا و پسندیده است، و اگر با لفظ و سخن باشد زشت و ناپسند است. از آنجا که در محاورات روزمره منت بیشتر به معناى دوم استعمال می شود، به هنگام مطالعه آیاتى که در آنها از منت گذاشتن خداوند صحبت شده است،نیز همین معنای نا مطلوب به ذهن افراد تداعی می کند. [1] در حالی که منت از طرف خداوند به معنای منت مصطلح بین ما نیست، بلکه به معنای دادن نعمت بزرگ است.

 

ممکن است گفته شود حتی بیان بخشش نعمت های بزرگ از طرف خداوند که در آیات قرآن آمده است، می تواند همان منت گفتاری و به رخ کشیدن و ناپسند باشد!

 

در جواب باید گفت؛ اولاً : در مواردی که بیان نعمت، همراه اذیت و تحقیر باشد، قبیح و ناپسند است و این در جایی است که دو انسان که هر دو مخلوق و هر کدام دارای ضعف ها و ناتوانی های متعدد هستند بخواهند به خاطر چیز بی ارزشی که به دیگری می بخشند بریکدیگر منت بگذارند. این معنا همراه تحقیر و توهین است و به همین جهت این قسم از منت تقبیح شده است. در قرآن نیز وقتی می خواهد از منت گذاشتن نهی کند، همراه آن اذیت و تحقیر را نیز می آورد. گاهی نسبت به مردم می فرماید: اگر نعمتی دادید یا انفاقی کردید، بر برادران خود منت نگذارید؛ مثلا: "اى کسانى که ایمان آورده‏اید! بخشش هاى خود را با منت و آزار، باطل نسازید![2]

 

اما چنین چیزی درباره خداوند محال است. زیرا او قادر مطلق و غنی علی الاطلاق است و هرگز بیان او تحقیر بندگانش که فقر محض هستند نخواهد بود.

 

ثانیاً: هر نوع بیان کردنی به رخ کشیدن نیست تا ناپسند باشد، بلکه با توجه به نوع نعمت و شخص صاحب نعمت و انگیزه او می تواند حالت ها و احکام متعددی داشته باشد. به عنوان مثال اگر فرزندی قدر والدین خود را نداند و زحمات آنان را ناچیز بشمارد؛ جا دارد که والدین برای یاد آوری به او تذکر دهند.این تذکر، زمینه رشد و تعالی او را فراهم می کند و بسیار نیکو است.

 

گاهی انسان از نعمت های بزرگ الهی غافل شده و آنها را به حساب نمی آورند و قدر آن را نمی داند در حالی که خداوند از آفرینش و بخشش چنین نعمتهایی اهداف والا و با ارزشی داشته که همه انسانها باید متوجه باشند و آن اهداف را محقق سازند. بیان نعمت به این جهت است که بدانیم؛ ما بیهوده خلق نشده ایم، فرستادن پیامبران،دادن عقل،خلق آسمان و زمین و کوه و دشت،خورشید و ماه و برف و باران، همه و همه برای این است که از غفلت خارج شده و به سوی هدایت حرکت کنیم .خداوند می فرماید: مسلماً ما آنچه را [از درخت، نبات، حیوان، دریا و دیگر آثار] روى زمین است، زینت زمین قرار دادیم تا آنان را آزمایش کنیم که کدامشان از جهت عمل نیکوترند.[3] نعمت ها برای استفاده و آزمایش انسان ها است تا به اختیار خود راه سعادت را انتخاب کنند و خود را به در یای نعمت های جاودانه خداوند در قیامت برسانند.

 

خداوند وقتی این نعمتها را بیان می کند، در صدد مطلع کردن انسان از این نعمت ها و ارزش آنهاست.

 

ثالثاً: خداوند برای هر نعمتی از کوچک و بزرگ بر انسان، از تعبیر منت استفاده نکرده است و اگر این تعبیر را در باره نعمتی به کار برده است نشانه اهمیت بالای آن نعمت است. بعضی از این نعمت های مهم عبارتند از :

 

1-بعثت پیامبران الهی، قران می فرماید: "خدا بر اهل ایمان منت گذاشت که رسولى از خودشان در میان آنان بر انگیخت که بر آنها آیات خدا را تلاوت کند و نفوسشان را از هر نقص و آلایش پاک گرداند و به آنها احکام شریعت و حقایق حکمت بیاموزد، هر چند قبلا گمراهى آنان آشکار بود "[4]. حقیقتاً نعمت فرستادن رسولان به عنوان مربیان و معلمان بشریت آن قدر بزرگ و با ارزش است که نباید از آن غفلت شود و گر نه همه اهداف خلقت نا تمام خواهد ماند.

 

2-هدایت، قرآن می فرماید:" شما قبلًا چنین] کافر [بودید و خداوند بر شما منّت نهاد (و هدایت شدید). پس، (بشکرانه این نعمت بزرگ،) تحقیق کنید! خداوند به آنچه انجام مى‏دهید آگاه است." [5]

 

3-حکومت جهانی مستضعفین بر عالم." ما مى‏خواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روى زمین قرار دهیم! "[6].

 

روشن است که موارد یاد شده هر کدام به تنهایی نعمت های بزرگی هستند که اگر از زندگی انسان حذف شوند انسانیت رو به اضمحلال خواهد رفت.بنا بر این لازم است که این نعمت ها یاد آوری و بر آنها تاکید شود تااهداف الهی از بخشش آنها محقق شود.

 

با توجه به اینکه معنی تشکر و قدر دانی از نعمت های الهی بکار بردن آنها در مسیر صحیح خودشان در راستای اهداف خلقت است، نه تشکر زبانی صرف و کسی که کفران نعمت کرده است از نعمت های الهی در مسیر صحیح آنها استفاده نکرده و در حقیقت آن نعمت را ضایع کرده است، سزاوار تنبیه و عقوبت است.

 

برای آگاهی بیشتر، نک: آیا خداوند وعیدها ی خود را در آخرت عملی می کند؟

 

 

[1] تفسیر نمونه، ج‏19، ص 133 با تلخیص؛ قاموس قرآن، ج‏6، ص، 291.

[2] بقره، 262و264 .

[3] کهف، 7.

[4] ال عمران، 164.

[5] نساء،94، فَمَنَّ اللَّهُ عَلَیْکُمْ فَتَبَیَّنُوا اِنَّ اللَّهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبیرا.

[6] قصص، 5، وَ نُریدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَّهً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثین‏.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها