گنجینه پاسخ ها(طبقه بندی موضوعی:مبانی فقهی و اصولی)
-
با توجه به سبقت زمانی حضرت یونس(ع) بر حضرت مریم(س)، چرا امام باقر(ع) فرمود: اولین کسی که در مورد او قرعه زده شد، حضرت مریم(س) بود؟
7091 1398/07/09 حدیثقرعهکشی برای خروج از بن‌بست در مواردی که راه حل دیگری برای ان متصور نیست ، موضوعی است که از دیرباز میان اقوام بشری رایج بوده و در ایات و روایاتی نیز بدان اشاره شده و در فقه اسلامی نیز در پاره‌ای از م
-
در عناوین شرعی، ملاک تشخیص «شرط» از «مانع» چیست؟
4986 1398/06/16 مبانی فقهی و اصولیدر برخی عناوین شرعی - اعم از عبادات و معاملات - اموری به عنوان شرط صحت مطرح است. این شرط ، یا امر وجودى است ؛ مانند شرط طهارت از حدث در نماز ، یا امر عدمى است ؛ مانند شرط این‌که لباس نمازگزار از حیو
-
اصطلاحات «ماده امر»، «صیغه امر» و «هیئت امر» چه تفاوتی با هم دارند؟
12839 1398/03/27 General Terms1. ماده امر: که منظور از ان ، خود واژه امر است که دو معنای اصلی دارد ؛ یکی به معنای دستور و طلب که جمع ان اوامر است ، و دیگری به معنای کار و شان ، که جمع ان امور است. تنها قسم اول این معنا است که مورد
-
«بعث حقیقی» که در «اوامر مولوی» وجود دارد، معنایش چیست؟
4240 1398/03/20 General Termsدر بیان تفاوت بین امر مولوی و امر ارشادی ، این مسئله مطرح می شود که امر مولوی برای بعث ، برانگیختن ، طلب و درخواستی حقیقی و یا برای نهی ، منع و زجری حقیقی صادر می شود. ان گاه گفته می شود که در امر ارش
-
معنای اصطلاحات اصولی «حصر حکم» و «حصر موضوع» چیست؟
9496 1398/03/20 General Termsحصر به معنای مختص کردن و مختص دانستن یک چیز برای چیز دیگر ، و سلب ان چیز از دیگر اشیا است. به عنوان مثال: اگر بگوییم فقط پیامبران معجزه دارند ، معجزه را برای پیامبران حصر و مختص کرده و از دیگران سلب ن
-
آیا دستورات شارع مخصوص مشافهان و مخاطبان است و یا شامل دیگران نیز می‌شود؟
5159 1398/03/19 General Termsیکی از مباحثی که در علم اصول مورد تحقیق و بررسی قرار می گیرد ، موضوعی به نام تکلیف معدومین است. منظور از معدومین کسانی هستند که در زمان صدور دستور و خطاب ، حضور نداشته و در سال های بعد به دنیا امده ان
-
تفاوت واجب مطلق و مشروط چیست؟
10851 1398/03/04 General Terms1. واجب مطلق: واجبى را مطلق گویند که وجوب ان متوقف بر شرطى - غیر از شرایط عامه تکلیف - نباشد ، مانند وجوب نماز که مشروط به حصول وضو و غسل در خارج نیست. و مثل وجوب حج بر زن نسبت به اجازه شوهر که در این
-
در دانش اصول، تفاوت «وضع تخصصی» و «وضع تخصیصی» در چیست؟
5460 1398/02/31 General Termsوضع در لغت عبارت است از: نهادن چیزى بر جایى. [ 1 ] و در اصطلاح فلسفى عبارت است از: 1. هیئتى که به اعتبار نسبت برخى از اجزاى شى به برخى دیگر و نسبت مجموع ان اجزا به امور خارج بر ان شى عارض مى شود. به
-
«دلالت ایجادی» چیست و چه فرقی با «دلالت حکایی» دارد؟
4791 1398/02/28 General Termsمعنای دلالت دلالت کیفیتی است در چیزی که اگر کسی ان کیفیت را بداند ، بدان وسیله منتقل به دانستن چیز دیگر می شود. و دارنده ان کیفیت را دلیل می نامند ؛ مانند وجود دود که دلیل بر وجود اتش است. [ 1 ] ب
-
قاعده «قبح عقاب بلا بیان» به چه معنا است؟
41836 1398/02/26 General Termsقاعده قبح عقاب بلا بیان ، قاعده ای عقلی و مبتنى بر پذیرش حسن و قبح عقلى می باشد و معنایش ان است که کیفر کردن کسى که اطلاع از دستور و تکلیفی نداشته و بیانى به وى نرسیده ، زشت و ناپسند است ؛ بنابراین ،
-
در متون فقهی معاصر، «قدما»، «متأخرین» و «متأخرو المتأخرین» به چه کسانی اطلاق می‌شود؟
22740 1398/02/25 General Termsاز جمله اصطلاحاتى که در کلمات فقیهان معاصر دیده می شود اصطلاح قدما ، متاخرین و متاخرو المتاخرین متاخران از متاخرین است. این که قدما به کدام طبقه اطلاق می شود و متاخرین و یا متاخران از متاخرین به کدا
-
در دانش اصول فقه، معنای «اشتراک» چیست و چند قسم دارد؟
8150 1398/02/22 General Termsدر دانش اصول ، اشتراک را به نوعی در مقابل ترادف در نظر می گیرند ، بدین ترتیب که اگر چند واژه دارای یک معنا باشند ان واژه ها را مترادف می گویند ، مثل واژه های انسان و بشر که هر دو به یک معنا هستند. ام
-
قاعده «دفع ضرر محتمل» چیست؟ و چه کاربردی دارد؟
18583 1398/02/21 General Termsمفهوم اولیه این قاعده ان است که اگر در جایی ضرر یقینی وجود نداشته و تنها احتمال ضرر وجود داشته باشد ، باز هم باید برای جلوگیری از ان اقدام کرد. با ذکر این مقدمه باید گفت ؛ از ادله ی حجیت مطلق ظن این
-
منظور از «قطع قطّاع» و «قطع غیر قطّاع» چیست؟
5520 1398/02/08 General Termsقطع ، در لغت به معناى بریدن و جدا کردن چیزی از سایر اشیا بوده ، [ 1 ] و یکی از معانی ان که به صورت اصطلاح عرفى و رایج درامده است ، علم و یقین می باشد. [ 2 ] در اصطلاح اصولیین ، قطع در دو معنا استعما
-
تفاوت «مقدمه خارجی» و «مقدمه داخلی» در دانش اصول چیست؟
6459 1398/02/03 General Termsمقدمه مقدمه ، به معنای ابتدای هر چیزی است ، و اصطلاحا به هر چیزی می گویند که تحقق چیز دیگری بر ان متوقف باشد. و در مقابل ان ذى المقدمه است ؛ یعنى ان چیزى که داراى مقدمه است. [ 1 ] در اصطلاح علم ا
-
تفاوت «واجب موسع» و «واجب مضیق» را بیان کنید؟
8717 1398/01/31 General Termsواجب به اعتبارات مختلف تقسیمات مختلفی دارد ؛ یکی از ان تقسیمات ، تقسیم به اعتبار وقت است ؛ لذا واجب از لحاظ وقت به واجب موسع و واجب مضیق تقسیم می‌شود. از ان‌جا که واجب موسع و مضیق خود از اقسام واجب مو
-
«واجب معلق» و «واجب منجز» چه تفاوتی با هم دارند؟
6925 1398/01/31 General Termsواجب به اعتبارات مختلف تقسیمات مختلفی دارد ؛ لذا به یک اعتبار به واجب معلق و واجب منجز تقسیم می شود. 1. واجب معلق: واجب معلق واجبى است که وجوب ان فعلیت یافته ، ولى واجب متوقف بر چیزى است که از اختیار
-
منظور از «سیره متشرعه» چیست؟
6995 1398/01/28 General Termsسیره متشرعه ، یا سیره شرعیه و یا سیره اسلامیه عبارت است از: بناى عملى مسلمانان بر انجام یا ترک کارى که این سیره از مسلمان بودن انها نشات گرفته باشد ، نه از عرف عام. به عبارت ، دیگر سیره متشرعه ، یعنی
-
عرف چیست و چند قسم است؟
22447 1398/01/26 General Termsعرف معادل واژه هایی ؛ مانند رسم ، روش ، عادت ، معمول ، قانون غیر مدون ، و انچه را که در میان مردم معمول و متداول است ، می باشد. برخی عرف را انچه دانسته اند که طبیعت های سالم بشری ان را می پذیرند. در
-
معنای مفاهیم مخالفی؛ مانند شرط، لقب، وصف، حصر، غایت، عدد چیست و کدامشان حجیت دارند؟
11424 1398/01/26 General Termsخود واژه مفهوم [ 1 ] با توجه به اصطلاح و واژه ای که در مقابل ان قرار می گیرد ، دارای معانى مختلفى خواهد بود. گاهى مفهوم مقابل مصداق است. در این صورت ، مفهوم عبارت است از: ان چیزى که در عقل یا نزد عقل
-
در دانش اصول، «انسداد» به چه معنا است، و «مقدمات انسداد» چیست؟
10805 1398/01/25 General Termsمعنای انسداد انسداد در لغت به معنای بسته بودن در مقابل انفتاح به معنای باز بودن است. و در دانش اصول فقه هرگاه برای مکلف هر دو راه علم قطع و یقین و علمی ظن خاص به احکام شرعی بسته باشد ، می‌گویند با ان
-
«سببیت» و «طریقیت» در امارات به چه معنا است؟
5025 1398/01/24 General Termsسببیت و طریقیت در اماره این عنوان در بحث امارات در خصوص چگونگى حجیت انها مطرح است. در بحث اماره اختلاف است که ایا اماره از باب طریقیت حجت است ، یا از باب سببیت ؟ می توان تصور کرد که اماره از طرف شا
-
«مصلحت سلوکیه» چیست؟
11131 1398/01/24 General Termsاز جمله مباحثی که در سرفصل امارات مطرح می شود ، ان است که ایا حجیت امارات به جهت طریقیت است ، یا به جهت سببیت ؟ به عبارت دیگر ، ایا یک اماره ، سبب می شود تا یک حکم واقعی ایجاد شود و یا ان که اماره هیچ
-
اصطلاح «ظن متأخم به علم» در دانش اصول به چه معنا است؟
5606 1398/01/21 General Termsظن متاخم به علم ، یا ظن اطمینانى ، یا ظن غالب ، و یا ظن قوى ، همگى به ظن و گمانی گفته می شود که مردم عادى ان را به منزله علم تلقى می کنند ؛ و لذا به ان علم عرفى و عادى نیز گفته می شود. [ 1 ] به عبار
-
منظور از «واجب اصلی» و «واجب تبعی» چیست و آیا این تقسیم، تعبیر دیگری از همان «واجب نفسی» و «واجب غیری» می‌باشد؟
7735 1398/01/20 General Termsابتدا باید گفت که واجب اصلی و تبعی تعبیری دیگر از واجب نفسی و غیری است ، بدین ترتیب که: 1. واجب اصلى یا واجب نفسى : ان واجبى است که مصلحت موجود در ان موجب صدور حکم وجوب از ناحیهى شارع گردیده است. به
-
فحوای خطاب یعنی چه؟
6361 1398/01/20 General Termsدر نزد اصولیان ، دلالت لفظ بر یک معنا بدون این‌که صریحا از ان نامی برده شود ، فحوى الخطاب نامیده می‌شود ؛ به عبارت دیگر ، فحوا عبارت است از مدلول التزامی جمله و مراد از مدلول التزامی ان است که لفظ
-
مراد از «اصول اربع‌مائه» در دانش حدیث و کتاب‌شناسی چیست؟
5087 1398/01/19 General Termsاصول اربع‌مائه ، چهارصد مجموعه حدیثى اغازین مؤلفان شیعی است. اصول جمع اصل است که در اصطلاح علم حدیث به معناى هر یک از کتاب‌ها و یا مجموعههایی است که راویان سدههاى نخستین مستقیما بعد از شنیدن روایا
-
«حقیقت شرعیه» و «حقیقت متشرعه» چه تفاوتی با هم دارند؟
22344 1398/01/18 General Termsحقیقت شرعیه عبارت است از: استعمال لفظ در معنایى که شارع در زمان خودش ان معنا را تعیین کرده باشد. توضیح این که ، بی گمان مسلمانان از برخى الفاظ ؛ مانند صلاه ، صوم ، حج و زکات ، معانى مخصوص شرعى می فهم
-
«اصل مثبت» چیست؟
18526 1398/01/18 General Termsاین اصل بیشتر در بحث استصحاب مورد گفتگو قرار گرفته است که هرگاه استصحابی جاری شود ، و هدف از ان اثبات یک اثر شرعی باشد ، اصل عقلی یا عادی را که واسطه بین مستصحب و ان اثر شرعی خواهد بود ، اصل مثبت می
-
معنای اصطلاحات «دلیل اخص از مدعا»، «دلیل اعم از مدعا» و «مصادره بر مطلوب» چیست؟
11654 1397/12/06 مبانی فقهی و اصولیدر هر ادعایی که می شود ، باید دلایلی برای اثبات ان داشته باشیم. با این پیش فرض باید گفت که بین دلیل و مدعا چند حالت را می توان در نظر گرفت: [ 1 ] 1. دلیل اعم از مدعا باشد ؛ یعنی هنگامی که دلیلی برای
-
معنای «اصل غلبه» در فقه اسلامی چیست؟
11261 1397/11/25 مبانی فقهی و اصولیاصل یا قاعده غلبه -که در فقه شیعه بیشتر با عنوان الظن یلحق الشی بالاعم الاغلب از ان یاد می شود [ 1 ] - عبارت است از: اشتراک بیشتر افراد عنوان کلی در یک صفت یا حکم ، به طوری که گمان برود که داشتن ان و
-
قاعده اضطرار چیست؟ آیا هر چیزی که بدان مضطر شویم، بر ما حلال است؟!
24001 1397/10/24 مبانی فقهی و اصولیاز جمله قواعد کاربردی و اساسی که در استنباط احکام فقهی ، نقش بسزایی دارد ، قاعده معروف به اضطرار و یا الضرورات تبیح المحظورات است که بر اساس ان ، با پیدایش اضطرار ، تکلیف شرعی مربوط ، از عهدۀ مکلف برد
-
معنا و مدرک و مستند فلسفی قاعده معروف «اثبات شیء نفی ماعدا نمی‌کند» چیست؟ و آیا در علم اصول در بحث مفهوم مخالف، خلاف این مطلب گفته نشده است؟
56323 1397/10/18 --- مشابه ---تعریف ساده و واضح این قاعده ان است که اگر به عنوان نمونه ، خصلت نیکی را برای فردی ثابت کردیم ، این نشانگر ان نیست که هیچ فرد دیگری این خصلت نیکو را ندارد ؛ بلکه چون ما تنها در صدد بیان ویژگی‌های فرد ا
-
عام در اصول فقه چند قسم دارد؟
15962 1397/06/25 General Termsعام ، لفظى است که بدون حصر ، تمام افرادى که صلاحیت ان را دارند فرا می گیرد. الفاظ عموم: الفاظى ؛ مانند کل ، جمیع ، تمام ، اى و دائما دلالت بر عموم می کنند. همچنین برخى هیئت هاى لفظى ؛ نظیر نکره در
-
واژه «امتثال» در لغت، فقه و اصول فقه چه معنایی دارد؟
10522 1397/04/26 مبانی فقهی و اصولیامتثال به معنای پیروی و دنباله روی است. [ 1 ] و در اصطلاح اصول فقه ، موافقت خارجى و عملى با شارع را امتثال گویند. [ 2 ] فرق امتثال با اطاعت امتثال بجا اوردن عمل مطلوب پروردگار با انگیزه تقرب الهى
