گنجینه پاسخ ها(طبقه بندی موضوعی:قواعد عربی)
-
چرا در آیه «یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ» و نیز سه آیه بعد از آن، کلماتی که با «نفس» مرتبطند، تماماً مؤنث‌اند؟
24508 1394/04/23 صرف و نحویا ایتها النفس المطمئنه ؛ ارجعی الى ربک راضیه مرضیه ؛ فادخلی فی عبادی ؛ و ادخلی جنتی . [ 1 ] همانگونه که در پرسش مطرح شد ، تمام کلمات مرتبط با واژگان نفس ، کلماتی مؤنث اند. ایتها ، المطمئنه ، ار
-
فرق میان «حرز»، «تعویذ» و «حجاب» چیست؟
62959 1394/04/15 لغت شناسی1. حرز ، مفرد احراز و در لغت ؛ به معنای پناهگاه ، جاى محکم و استوار ، و هر چیزی که انسان را حفظ کند و انسان در ان پناه گیرد امده است. حرز در اصطلاح ، به دعاهایى گفته می شود که خواندن یا نوشتن و همراه
-
«جن» و هر واژگانی که برگرفته از ریشه «جنن» است، معنایشان چیست و چه تفاوتی با واژگانهایی دارد که از ریشه «غشی» استخراج شده اند؟
11963 1394/04/08 لغت شناسیاین دو ریشه ، در اصل معنای پوشش و پوشیده بودن با هم اشتراک دارند ، اما در نحوه و نوع پوشش اختلاف دارند. ریشه جن هم درباره پوشش های ملاصق چسبیده و هم غیر ملاصق غیر چسبیده به کار می رود ، ولی ریشه غشی ف
-
واژگانهای زیرمجموعه «تَوَلَّی» و «وَلَّی» در قرآن به چه معنا هستند؟ دوستی و محبّت و یا دوری و تنفّر؟!
17363 1394/04/07 تفسیربسیاری از کلمات می توانند معانی گوناگونی داشته باشند و این اصل را می توان در تمام زبان ها مشاهده کرد. در همین راستا ، برخی از افعال در زبان عربی ، در شرایط گوناگون ، معانی مختلفی دارند ؛ مثلا کلمه اشت
-
حرف‌های جرّ «من» و «عن» که هر دو در فارسی به معنای «از» هستند، چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
32064 1394/03/31 صرف و نحومن و عن جاره هر دو از حروف هستند و همان گونه که در تعریف حروف گفته شد ، معانی حروف زمانی شکل می گیرند که حروف به عنوان رابط بین دو کلمه قرار گیرند و ایجاد نسبت نمایند. [ 1 ] بنابراین ، گرچه در زبان فا
-
از کلمه «حتی» در ادبیات عرب چه استفاده‌هایی می‌شود؟
21475 1394/03/27 صرف و نحوحتی در ادبیات عرب بر سه قسم است: 1. عاطفه: حتای عاطفه برای عطف یک جز از معطوف علیه یا چیزی که به منزله جز برای معطوف علیه است ، می اید. به عبارت دیگر ، معطوف جزیی از معطوف علیه یا به منزله جزئی از مع
-
اقسام «کیف» و نقش آن در جمله را همراه با مثال بیان نمایید؟
24660 1394/03/14 صرف و نحوکیف [ 1 ] یکی از اسمای مبهمه صدارت طلب و مبنی بر فتح است. بنابر نظر مشهور دانشمندان نحو ، کیف بر دو قسم است: [ 2 ] 1. کیف استفهامیه: به وسیله ان از حالت و چگونگی یک چیز سؤال می شود نه از ذات ان چیز
-
مراد از «مشاکله» در اصطلاح «علم بیان» چیست؟
17039 1394/03/06 فصاحت و بلاغتهر انسانی برای رساندن معانی مورد نظر خود و القای ان به مخاطب ، ناچار باید از الفاظ استفاده نماید. بنابراین درست به کار بردن الفاظ و چگونگی کنار هم قرار دادن ، و انتخاب نوع لفظ نسبت به مخاطبان مختلف ،
-
اقسام استثناء را بیان کرده و در آیه «ما هذا بَشَراً اِنْ هذا اِلاَّ مَلَکٌ کَریمٌ»، نوع استثنا را مشخص نمایید؟
30921 1394/03/06 صرف و نحوتعریف استثنا و اقسام ان استثنا عبارت است از اخراج اسم مابعد ادات استثنا ، از حکم اسم ماقبل انها به سبب یکی از ادات استثنا. [ 1 ] یعنی انچه بعد از ادات استثنا می اید ، مشمول حکمی نخواهد بود که قبل ا
-
در دعای عهد، اعراب کلمه «مستشهدین»؛ به کسر هاء صحیح است یا به فتح آن؟ و معنای این کلمه با فرض کسر هاء و فتح آن چیست؟
15617 1394/02/07 درایه الحدیثدر بخشی از دعای عهد چنین امده است: اللهم اجعلنی من ... المستشهدین بین یدیه ؛ [ 1 ] یعنی خدایا ! من را از کسانی قرار ده که در برابر او امام زمان به شهادت می رسند. تلفظ کلمه مستشهدین به فتح ها صحیح اس
-
تحلیل نحوی «یا ایها الذین آمنوا» چیست و چرا علی‌رغم غایب بودن فعل، در فارسی آن‌را به صورت مخاطب ترجمه می‌کنند.(ای کسانی که ایمان آوردید)؟
63477 1394/02/06 اسلام و ایمانعباراتی ؛ مانند یا ایها الذین ، یا ایها الناس و... ، که با حروف ندا اغاز می شوند جملاتی نداییه هستند که در فرض سؤال ، یا از ادات ندا و ای منادای نکره مقصوده است که ظاهرش مبنی بر ضم است ، ولی محلا من
-
اضافه لفظیه و معنویه چه تفاوتی با هم دارند و آیا اسماء مضاف – از جمله کلمه غیر - می‌توانند الف و لام «ال» نیز داشته باشند؟
43816 1394/02/02 صرف و نحودر ارتباط با بحث مضاف و مضاف الیه باید گفت که اضافه بر دو قسم است: 1. اضافه لفظیه: ان است که مضاف ، صفت باشد [ 1 ] و اضافه به سوی اسم دیگر ( معمول خود ) شود ؛ مانند ضارب زید یا مانند حسن الوجه. 2. ا
-
منظور از مرصاد در آیات قرآن چیست؟
70127 1394/01/31 تفسیرمرصاد از ماده رصد بوده و رصد به معناى امادگى براى مراقبت از چیزى است. [ 1 ] مرصاد اسم مکان است به معناى جایگاهى که در ان کمین می کنند ؛ یعنی کمین گاه. بعضى نیز گفته اند مرصاد صیغه مبالغه است ، به مع
-
واژه «ظهور» در قرآن و نیز در عبارات عربی به چه معناست؟
15582 1394/01/23 لغت شناسیظهور از ماده ظهر و بر وزن فعول است که این وزن هم در اوزان مصادر ثلاثی مجرد استعمال شده ؛ مانند خروج ، جلوس و... ، و هم در اوزان جمع مکسر ؛ مانند شموس که جمع شمس و فلوس که جمع فلس است. حال اگر ظهور مص
-
فرق بین «سکرات موت» با «احتضار» چیست؟
31132 1394/01/22 حقانیت مرگواژه احتضار از باب افتعال و از ریشه حضر به معنای حاضر شدن است. برخی گفته اند به این دلیل که مرگ و فرشتگان قبض روح برای شخص حاضر می شوند ، به این حالت ، حالت احتضار می گویند. [ 1 ] به کسی که چنین حالتی
-
آیا کلمه «حضرت» در روایات نیز به کار برده شده است؟
15756 1394/01/22 لغت شناسیکلمه حضرت در لغت به معنای حضور و نزد می باشد. [ 1 ] این کلمه در عربی به صورت حضره نوشته می شود. مثلا وقتی می گوییم: حضرت امام صادق ( ع ) در روایات نیز به کار برده شده است که فارسی زبانان به عنوان احتر
-
تفاوت میان «موعظه» و «نصیحت» چیست؟
21204 1394/01/03 تفسیر1. موعظه و نصیحت تا حدودی با هم مترادفند ، در روایت امده است: الموعظه نصیحه شافیه ؛ [ 1 ] موعظه ، نصیحتی شفا دهنده است. موعظه در این روایت ؛ یعنى: بیان کردن چیزهایى که دل شنونده را نرم کند ؛ مانند: بی
-
در ادبیات عرب، «لام فارقه» به چه معناست و در چه مواردی استعمال می‌شود؟
18825 1393/12/26 صرف و نحوان مانند دیگر حروف مشبه بالفعل [ 1 ] اختصاص به جمله اسمیه داشته و بر سر مبتدا و خبر در می اید ، مبتدا را - به عنوان اسم خود - نصب داده و خبر را - به عنوان خبر خود - رفع می دهد. مانند ان زیدا قائم . گ
-
چرا در مواردی لزوم اطاعت مسلمانان از خدا و پیامبر(ص) با تکرار افعالی مانند «أطیعوا» اعلام شده و گاه این افعال به صورت مستقل برای حضرتشان تکرار نشده است؟
13216 1393/12/21 تفسیراطاعت از پیامبر اسلام ( ص ) در کنار اطاعت از خدای متعال ، از جمله دستورات قران کریم است و به تصریح این کتاب مقدس ، هر کسی که از پیامبر ( ص ) اطاعت کند ، در واقع از خدا اطاعت کرده است. [ 1 ] با این و
-
کلمات تشکیل‌دهنده و نیز معنای واژه «اللهمّ» چیست؟
35203 1393/12/18 لغت شناسیاندیشمندان نحو در این که واژه اللهم در اصل از چه کلماتی تشکیل شده ، اختلاف نظر دارند. گروهی از انان معتقدند: واژه اللهم منادای مفرد معرفه است که در اصل یا الله بود و بجای یای حرف ندائی که از اولش حذف
-
اغلال و سلاسل در قرآن به چه معنا است؟
22423 1393/11/26 تفسیر1. اغلال جمع غل ، در لغت به معنای ، طوق ، بند و زنجیر اهنین است که به گردن و دست محبوسان بندند. [ 1 ] این واژه در قران کریم در مواردی از جمله در ایه 157 سوره اعراف امده است: همان ها که از فرستاده [
-
چرا در برخی آیات، در یک عبارت پیوسته، همواره «گوش» به صورت مفرد آمده، اما «چشم» و «دل» گاه به صورت مفرد و گاه به صورت جمع؟!
13348 1393/11/19 تفسیرخداوند در سوره ملک می فرماید: بگو: او کسى است که شما را افرید و براى شما گوش و چشم ها و قلب ها قرار داد اما کمتر سپاس گزارى می کنید . [ 1 ] در ایه فوق مانند بسیارى دیگر از ایات قران ، قلب و بصر به ص
-
ما کتابهایی چون «تذکرة الأولیاء» و عباراتی چون «تذکره‌نویسی» داریم. «تذکره» به چه معناست؟
8592 1393/11/18 لغت شناسیواژه تذکره از ماده ذکر ( یاداوری ) و از باب تفعیل است. باب تفعیل چندین مصدر دارد که یکی از انها تفعله است. [ 1 ] بنابراین ، کلمه تذکره مصدری از باب تفعیل است که به معناى چیزى را به یاد کسى اوردن ( متذ
-
آیه‌ای ناظر به تقسیم بنی اسرائیل به دوازده گروه است. بعد از توضیح مختصری از آیه، بیان دارید که چرا در این آیه «أَسْبَاطاً» به صورت جمع آمده، با آنکه قواعد ادبیات عرب اقتضا می‌کند که «سبطاً» به صورت مفرد باشد؟
11064 1393/11/07 تفسیردر این ایه شریفه به نعمت هایی که پروردگار در زمان حضرت موسی ( ع ) در اختیار بنی اسرائیل قرار داد ، اشاره شده است: جوشاندن دوازده چشمه اب گوارا برای دوازده تیره از بنی اسرائیل ( فرزندان حضرت یعقوب ع )
-
تردید چند نوع است؟ آیا «شک»، «تردید» و «ریب» مشترک لفظی‌‌اند یا مشترک معنوی؟
23358 1393/11/07 لغت شناسیتردید ریشه اصلی واژه تردید ، ردد است که به معنای برگرداندن چیزی پس از دریافت کردن می اید. [ 1 ] البته تردید چون به باب تفعیل رفته معنای زیادتری را افاده می کند ؛ یعنی انکه این برگرداندن چندین بار تکر
-
منظور از «دون الله» چیست؟
29202 1393/06/30 تفسیردون در لغت ، دارای معانی متعددی است ؛ مانند: غیر ، حقیر ، پائین ، جلو و عقب. [ 1 ] در قران کریم حدود 74 بار عبارت دون الله تکرار شده است که به معنای غیر ، به جز و نیز در مواردی به جای خدا است ؛ یعنی
-
معنای «رشد»، «غی»، «هدایت» و «ضلالت» در قرآن چیست و چه ارتباطی با هم دارند؟
25871 1393/01/25 تفسیرکلمه رشد که هم با ضمه را و هم با ضمه را و شین خوانده می شود نقیض غی ؛ به معناى رسیدن به واقع مطلب و حقیقت امر و راه میانه است. [ 1 ] بنابر این ، رشد و غی اعم از هدایت و ضلالت است ؛ براى این که هدایت ب
-
مقصود از «عوج» و «قیم» در آیه 1 و 2 سوره کهف چیست؟ و چرا قرآن به قیم توصیف شده است؟
16170 1392/10/25 تفسیرالحمد لله الذی انزل على عبده الکتاب و لم یجعل له عوجا * قیما... ؛ [ 1 ] حمد مخصوص خدایى است که این کتاب ( اسمانى ) را بر بنده ( برگزیده ) اش نازل کرد ، و هیچ گونه کژى در ان قرار نداد. در حالى که ثابت
-
ریشه های «حبر» و «حبس» چند بار در قرآن ذکر شده است و معنای آنها چیست؟
12181 1392/08/29 تفسیرعین دو واژه حبر و حبس به صورت سه حرفی در قران ذکر نشده ، ولی مشتقات ان دو به اشکال مختلف امده است ، که به ذکر چند مورد بسنده می شود. الف. حبر: مشتقات این کلمه به دو صورت جمع مکسر ان ؛ یعنی احبار [ 1
-
معنای کلمه قرآنی «أکواب» چیست؟
12125 1392/06/13 تفسیرکلمه اکواب جمع کوب در لغت ؛ به معناى ظرفى است که نه دسته داشته باشد و نه لوله. [ 1 ] این کلمه در ایاتی از قران کریم ذکر شده است ، که به همان معنای لغوی است. در این جا به دو نمونه از این ایات اشاره می
-
معنای کلمه «أسر» در قرآن به چه معنا است؟
13705 1392/06/09 تفسیرکلمه اسر امر از ماده اسرا مصدر باب افعال است و ثلاثى مجرد ان یعنى سرى ( با ضمه سین ) به معناى سیر در شب است. [ 1 ] واژه اسر ( به صورت فعل امر ) در دو ایه از قران کریم امده است که در هر دو مورد به معنا
-
تفاوت میان خالق و فاطر در قرآن کریم چیست؟
44227 1392/01/20 تفسیر1. فطر به معنای شکافتن در طول است. این لفظ به معنای ابداع و ایجاد اشیا توسط خداوند ، در قران کریم به کار رفته است. [ 1 ] با در نظر گرفتن معناى اولى فطر ، افریدن از ان جهت فطر نامیده شده که خداوند موجو
-
چرا در آیه 32 سوره انعام کلمه لعب، مقدّم بر کلمه لهو شده است، ولی در سوره عنکبوت آیه 64 کلمه لهو مقدم بر کلمه لعب شده است؟
46730 1390/12/21 تفسیرکلمه لعب و لهو در کنار یکدیگر ، در شش سوره قران امده که در چهار مورد کلمه لعب مقدم بر لهو ذکر شده و در دو جای دیگر کلمه لهو مقدم بر لعب امده است. این دو لغت به شدت از نطر معنایی نزدیک یکدیگر هستند ، ب
-
چرا در آیه 78 سوره نحل، کلمه سمع مفرد آمده و کلمات ابصار و افئده جمع آمده اند؟
29845 1390/12/14 تفسیردر این که چرا قلب و بصر در ایه مورد پرسش به صیغه جمع ، اما سمع مفرد ذکر شده است ؟ برخی از مفسران معتقدند که این تفاوت نکته اى دارد ، و برخی نیز حکمتی برای ان قائل نیستند. در این مختصر به برخی از این د
-
چرا در آیه 3 سوره انسان: "اما شاکرا و اما کفورا"، در مورد شکر از اسم فاعل، ولی در مسئله کفر از صیغه مبالغه استفاده شده است؟
21258 1390/09/02 تفسیرواژه شاکر اسم فاعل از ریشه شکر و کفور صیغه مبالغه از ریشه کفر است. در این که یکی به صیغه اسم فاعل و دیگری صیغه مبالغه امده است ، مفسران چنین گفته اند: از ان جا که شاکران تعدادشان نسبت به ناسپا
